Ege bölgesi ekmeklik buğdaylarında kurağa dayanıklılık özelliklerinin saptanması

Abstract

Ege bölgesi koşullarında özellikle tane dolumu döneminde meydana gelen kuraklıklar verimde büyük ölçüde düşüşlere neden olmaktadır. Bu amaçla, Golia 99, Basribey 95, Cumhuriyet 75, Sagittario, Pamukova 97 ve Negev ekmeklik buğday çeşitlerinin kuraklığa toleransları değerlendirilmiştir. Çalışma, 2007-2008 ve 2008-2009 yıllarında sulu ve susuz koşullarda tarla denemeleri, saksı denemeleri ve çimlenme gözlemleri olmak üzere 3 aşamada yürütülmüştür. Tarla çalışmalarının ilk yılında, bitki boyu, metrekarede başak sayısı, başakta başakçık sayısı, yaprak kuruma oranı, başakta tane sayısı, tane verimi ve hasat indeksi yönünden; ikinci yılda ise; metrekarede başak sayısı, başaklanma gün süresi, başakta başakçık sayısı, tane dolum süresi, başakta tane sayısı, bin tane ağırlığı ve hasat indeksi yönünden uygulamalar x çeşit interaksiyonunun önemli olduğu saptanmıştır. İncelenen özellikler birlikte değerlendirildiğinde, susuz koşullara dayanıklılık yönünden tarla çalışmalarında bitki boyu, metrekarede başak sayısı, yaprakkuruma oranı ve bitki örtüsü sıcaklık değişiminin; saksı çalışmalarında PEG uygulamasında bayrak yaprağı duruş açısı, kardeşlenme öncesi NVDİ değeri ve sapa kalkma döneminde kök uzunluğunun; çimlenme çalışmalarında ise PEG uygulamasında koleoptil uzunluğunun dikkate alınması gerektiği sonucuna varılmıştır. Çeşitler karşılaştırıldığında ise Cumhuriyet 75, Negev ve Sagittario çeşitlerinin susuz koşullarda daha verimli olabileceği ve bu çeşitlerin kuraklığa dayanıklılığı amaçlayan ıslah çalışmalarında başarıyla kullanılabileceği söylenebilir.

The drought which was occurred during especially grain filling in Aegean Region leads to significantly declined yield. For this purpose, bread wheat varieties which were Golia 99, Basribey 95, Cumhuriyet 75, Sagittario, Pamukova 97 and Negev were evaluated for drought tolerance. The study was conducted irrigated and rainfed conditions as field trials, pot trials and germination observations in three phases in 2007-2008 and 2008-2009. The applications x variety interactions were determined as important for the properties except for the flag leaf area, heading date, grain filling duration and thousand seed weight in the first year of field study and the except for all examined characteristics by plant height and flag leaf area in the second year. The examined characters were evaluated, in terms of resistance to non-irrigated conditions the plant height, spike number per square meter, the rate of dry leaves and normalized difference vegetation index in field, flag leaf stance, the value of NDVI at tillering and root length at jointing in pots with PEG application, and coleoptile length in germination studies with PEG was concluded to be taken into consideration. When the varieties were compared Cumhuriyet 75, Negev and Sagittario may be more efficient in drought years and these varieties can be said to use succesfully the drought resistance breeding studies.