Çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) populasyonlarında dane özellikleri ve özellikler arası ilişkiler

Abstract

Bu çalışma bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) populasyonlarında verim ve agronomik özelliklerin belirlenmesi ve özellikleri arasındaki ilişkilerin saptanması amacıyla yapılmıştır. 2011 üretim yılında ETAE (Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü) deneme tarlasında yürütülmüştür. Araştırma materyali olarak F3-4 kademesinde olan tekrarlamalı seleksiyonlarla geliştirilmiş 4 çerezlik ileri populasyondan rastgele seçilmiş 20?şer bitki kullanılmıştır. Araştırmada; tabla çapı, bitki boyu, dane boyu, dane eni, tek bitki verimi, bin dane ağırlığı, yağ oranı ve kabuk oranı özellikleri incelenmiştir. Uzun bitki boyu, geniş tabla çapı, yüksek dane boyu, dane eni, tek bitki verimi, yağ oranı ve düşük kabuk oranı ile populasyon-4 dikkati çekmiştir. Tek bitki verimi ile; tabla çapı, bitki boyu, dane eni, bin dane ağırlığı ve yağ oranı arasında önemli ve pozitif yönde ilişki olduğu saptanmıştır. Path analizi sonucunda populasyonlarda yapılacak ıslah çalışmalarında seleksiyon ölçütü olarak bitki boyu, tabla çapı ve dane eninin belirleyici olduğu görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Çerezlik ayçiçeği, bitki verimi, dane özellikleri, özellikler arası ilişkiler

This study has been carried out in the experimental field of Aegean Agricultural Research Institute (AARI) in 2011 production year for the purpose of determining the yield and agronomic characters of some confectionary populations (Helianthus annuus L.) and relationships between the characteristics. Twenty plants from each population, selected at random from 4 F3-4 confectionary sunflower populations which have been developed by recurrent selections were made as research material. The characteristics examined in the research included head diameter, plant height, grain size, grain width, single plant yield, thousand kernel weight, oil rate and shell rate. The population-4 with tall plant height, large head diameter, high grain size, grain width, single plant yield, oil rate and low shell rate was considered. The significant and positive correlation coefficients were found between single plant yield, head diameter, plant height, grain width, thousand kernel weight and oil rate. As a result of path analysis it has been observed that the plant height, head diameter and grain width is decisive as the selection criterion as far as the improvement studies on the population is concerned. Key words: Confectionary sunflower, plant yield, kernel characteristics, relationships between characters.