Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Etkili İletişim Becerilerinin Örgütsel Muhalefet Davranışlarına Etkisinin İncelenmesi

Abstract

ÖZET BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİNİN ÖRGÜTSEL MUHALEFET DAVRANIŞLARINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ Duygu ÜLKER Spor Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Pero Duygu DUMANGÖZ 2025, XIX+ 105 sayfa Amaç: Bu araştırmada beden eğitimi öğretmenlerinin etkili iletişim becerilerinin örgütsel muhalefet davranışlarına etkisinin incelenmesi ve çeşitli değişkenler açısından farklılıkların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma Aydın ilinde görev yapan 300 beden eğitimi öğretmeni ile gerçekleşmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak katılımcıların demografik bilgilerine ulaşmak amacıyla ‘’Kişisel Bilgi Formu’’, katılımcıların etkili iletişim becerilerini ölçmek amacıyla ‘’ Etkili İletişim Becerileri Ölçeği’’, ve katılımcıların Örgütsel Muhalefet Davranışlarını ölçmek amacıyla ‘’Örgütsel Muhalefet Ölçeği’’ kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 23 paket programı kullanılmıştır. Bulgular: Cinsiyet, yaş, eğitim ve mesleki kıdem değişkenlerine göre etkili iletişim ve örgütsel muhalefet davranışa etkisinin incelendiği araştırmada, cinsiyet değişkenini incelediğimizde katılımcıların %51,7’ inin erkek , %43,8’ inin ise kadın olduğu görülmektedir. yaş dağılımı değerlendirildiğinde, %65’ inin, 31-40 yaş aralığında yer aldığı, %17,7’ sinin ile 41 yaş ve üzeri ve %17,3’ ünün ise 21-30 yaş grubu olduğu belirlenmiştir. Eğitim düzeyi açısından değerlendirildiğinde, katılımcıların %91,7 oranında büyük çoğunluğunun lisans mezunu olduğu, yalnızca %8,3’ünün yüksek lisans düzeyinde eğitime sahip olduğu görülmektedir. Katılımcıların mesleki kıdemleri incelendiğinde ise %33,3’ünün 6-10 yıl , %26,3’ünün 11-15 yıl , %22,7’sinin 1-5 yıl arasında mesleki deneyime sahip olduğu görülmektedir. Bunun yanında, 16-20 yıl arasında deneyimi olan katılımcıların oranı %12,3 ve 21 yıl ve üzeri deneyime sahip olanların oranı ise %5,3 olarak belirlenmiştir. Etkili iletişim becerileri ölçeği analiz sonuçları; katılımcıların cinsiyetine göre anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ortaya çıkan anlamlı farklılığa göre kadın katılımcıların düzeyleri erkek katılımcıların düzeylerinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Ancak “Egoyu Geliştirici Dil” alt boyutunda , “Etkin Dinleme” alt boyutunda, “Kendini Tanıma-Kendini Açma” alt boyutunda ve “Empati” alt boyutunda katılımcıların cinsiyetine göre anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir. Kendini Tanıma-Kendini Açma” alt boyutunda yaş değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık elde edilmiştir. Test sonuçlara göre 21-30 yaş aralığında olan katılımcıların düzeyleri 41 yaş ve üzeri olan katılımcıların düzeylerinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Ancak “Egoyu Geliştirici Dil” alt boyutunda , “Etkin Dinleme” alt boyutunda, “Empati” alt boyutunda ve “Ben Dilini Kullanma” alt boyutunda katılımcıların yaşına göre anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Katılımcıların eğitim durumuna göre; “Egoyu Geliştirici Dil” alt boyutunda, “Etkin Dinleme” alt boyutunda, “Kendini Tanıma-Kendini Açma” alt boyutunda, “Empati” alt boyutunda ve “Ben Dilini Kullanma” alt boyutunda anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ortaya çıkan anlamlı farklılığa göre tüm boyutlarda yüksek lisans mezunu katılımcıların düzeyleri lisans mezunu katılımcıların düzeylerinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Mesleki kıdem değişkenine göre; istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık elde edilmiştir. Test sonuçlara göre mesleki deneyimi 1-5 yıl arasında olan katılımcıların düzeyleri mesleki deneyimi 6-10 yıl, 16-20 yıl ve 21 yıl ve üzeri olan katılımcıların düzeylerinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Ek olarak mesleki deneyimi 11-15 yıl arasında olan katılımcıların düzeyleri mesleki deneyimi 21 yıl ve üzeri olan katılımcıların düzeylerinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Ancak “Egoyu Geliştirici Dil” alt boyutunda, “Etkin Dinleme” alt boyutunda, “Empati” alt boyutunda ve “Ben Dilini Kullanma” alt boyutunda katılımcıların mesleki deneyimine göre anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Örgütsel muhalefet ölçeği analiz sonuçları; cinsiyet değişkenine göre; “Dikey Muhalefet” alt boyutunda, “Yatay Muhalefet” alt boyutunda ve “Dışa Aktarılmış Muhalefet” alt boyutunda katılımcıların cinsiyetine göre anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Yaş değişkenine göre; “Dikey Muhalefet” alt boyutunda, “Yatay Muhalefet” alt boyutunda ve “Dışa Aktarılmış Muhalefet” alt boyutunda katılımcıların yaşlarına göre anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Eğitim değişkenine göre; “Dikey Muhalefet” alt boyutunda, “Yatay Muhalefet” alt boyutunda ve “Dışa Aktarılmış Muhalefet” alt boyutunda katılımcıların eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ortaya çıkan anlamlı farklılığa göre, dikey ve yatay muhalefet alt boyutlarında yüksek lisans mezunu katılımcıların düzeyleri lisans mezunu katılımcıların düzeylerinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Ancak dışa aktarılmış muhalefet ölçeğinde lisans mezunu katılımcıların düzeyleri yüksek lisans mezunu katılımcıların düzeylerinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Mesleki kıdem değişkenine göre; “Dikey Muhalefet” alt boyutunda, “Yatay Muhalefet” alt boyutunda ve “Dışa Aktarılmış Muhalefet” alt boyutunda katılımcıların mesleki deneyimlerine göre anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Araştırmada kullanılan ölçekler arasındaki ilişki analiz sonucuna bakıldığında “Dikey Muhalefet” alt boyutu ile “Egoyu Geliştirici Dil” alt boyutu, “Etkin Dinleme” alt boyutu, “Kendini Tanıma/Açma” alt boyutu, “Empati” alt boyutu ve “Ben Dilini Kullanma” alt boyutu arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ortaya çıkan bu sonuçlara göre, katılımcıların dikey muhalefet düzeyleri arttıkça etkili iletişim becerileri de artmaktadır. Sonuç: Beden eğitimi öğretmenlerinin etkili iletişim becerilerin örgütsel muhalefet davranışlarına etkisini incelenmesi, etkili iletişim becerileri alt boyutları ile örgütsel muhalefet davranışları alt boyutları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yapılan araştırmada elde edilen veriler ışığında “Dikey Muhalefet” alt boyutu ile “Egoyu Geliştirici Dil” alt boyutu, “Etkin Dinleme” alt boyutu, “Kendini Tanıma/Açma” alt boyutu, “Empati” alt boyutu ve “Ben Dilini Kullanma” alt boyutu arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Yatay Muhalefet” alt boyutu ile “Egoyu Geliştirici Dil” alt boyutu, “Etkin Dinleme” alt boyutu, “Kendini Tanıma/Açma” alt boyutu, “Empati” alt boyutu ve “Ben Dilini Kullanma” alt boyutu arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ortaya çıkan bu sonuçlara göre, katılımcıların yatay muhalefet düzeyleri arttıkça etkili iletişim becerileri de artmaktadır. Sadece “Dışa Aktarılmış Muhalefet” alt boyutu ile “Egoyu Geliştirici Dil” alt boyutu, “Etkin Dinleme” alt boyutu, “Kendini Tanıma/Açma” alt boyutu, “Empati” alt ve “Ben Dilini Kullanma” alt boyutu arasında negatif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Ortaya çıkan bu sonuçlara göre, katılımcıların dışa aktarılmış muhalefet düzeyleri arttıkça etkili iletişim becerileri azalmaktadır. Buna göre beden eğitimi öğretmenlerinin etkili iletişim becerilerinin örgütsel muhalefet davranışlarını farklı alt boyutlarla incelendiğinde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir.