TRAIL Yüklü İlaç Taşıyıcı Sistemlerin Tümör Üzerindeki Etkisinin In Vitro ve In Vivo Olarak İncelenmesi

Abstract

ÖZET

TRAIL YÜKLÜ İLAÇ TAŞIYICI SİSTEMLERİN TÜMÖR ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN IN VITRO VE IN VIVO OLARAK İNCELENMESİ

Küçük A. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Moleküler Biyoteknoloji Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2025. Amaç: TRAIL kanser hücrelerinde hücre canlılığını baskılayan önemli bir protein olup yarı ömrü kısadır. İlaç taşıyıcı sistemler ile TRAIL’in etkinliğinin arttırılması ve hücresel mekanizmaların araştırılması için gerekmektedir. Meme kanseri tedavisinde kullanılabilecek TRAIL’in yarı ömrünü uzatabilecek taşıyıcı sistemlerin geliştirilerek in vitro hücre kültüründe ve in vivo fare tümör modelinde tümöre ulaşma potansiyelinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada TRAIL rekombinant proteini saflaştırıldı, PLGA ve eksozom kullanılarak ilaç taşıyıcı sistemler geliştirildi ve karakterizasyonları yapıldı. İnsan meme kanser hücre hattı MDA-MB-231 üzerinde ilaç taşıyıcı sistemler etkinlik açısından değerlendirildi, apoptotik ve otofajik mekanizmalar akış sitometri ve qPCR kullanılarak analiz edildi. İlaç taşıyıcı sistemler EAC in vivo fare tümör modeli oluşturularak etkinlikleri belirlendi. Farelerden alınan dokular ile histopatolojik değerlendirmeler HE ve Ki-67 boyaması ile yapıldı. Bulgular: PLGA ve eksozomlara yüklenen TRAIL proteini MDA-MB-231 hücrelerinde hücre canlılığını baskılayarak apoptozu arttırdı. İlaç taşıyıcı sistemler içerisindeki TRAIL proteini Casp-3 ve LC3B gen ekspresyonlarını ve Annexin-V bağlanmasını artışını sağladı. Fare tümörlerinde hem PLGA formülasyonu hemde eksozom ilaç taşıyıcı sistemi tümörün küçülmesini sağladı ve dokuda tümör hücrelerinin ölümünü sağladı. Sonuç: PLGA ve eksozomal ilaç taşıyıcı sistemler ile TRAIL proteininin etkinliğini arttırılabilir ve bu sistemler meme kanseri tedavileri için biyoteknolojik ilaçların geliştirilmesine katkılar sunabilir.