Köpeklerde medetomidin-ketamin-izofluran anestezi protokolünde roküronyum bromür ve butorfanol kullanımının karaciğer ile safra kesesi üzerine olan etkisinin biyokimyasal ve ultrasonografik olarak değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET

KÖPEKLERDE MEDETOMİDİN- KETAMİN- İZOFLURAN ANESTEZİ PROTOKOLÜNDE ROKÜRONYUM BROMÜR VE BUTORFANOL KULLANIMININ KARACİĞER İLE SAFRA KESESİ ÜZERİNE OLAN ETKİSİNİN BİYOKİMYASAL VE ULTRASONOGRAFİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Çelik G. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Veteriner Cerrahi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2025. Bu tez çalışmasında medetomidin, ketamin, izofluran anestezisine kas gevşetici ajan olan roküronyum bromür ve agonist-antagonist etkili bir opioid olan butorfanol eklenerek anestezi protokolü oluşturuldu. Çalışmanın amacı, oluşturulan bu anestezi protokolünün biyokimyasal ve hematolojik parametreler üzerine etkilerini değerlendirmek ve aynı zamanda hepatobilier sistemin ultrasonografik muayenesi sırasında, özellikle safra kesesi duvar kalınlığına, kullanılan anestezik kombinasyonlarının etkilerini belirlemektir. Çalışmanın materyalini, değişik ırk, yaş ve ağırlığa sahip toplam 21 adet dişi köpek oluşturdu. Köpekler rastgele olarak yedişerli üç gruba ayrıldı. Bütün gruplara preanestezik olarak medetomidin 0,04 mg/kg IM, indüksiyon ajanı olarak ketamin 10 mg/kg IM uygulandı. İndüksiyonu takiben tüm hayvanlar uygun çaptaki endotrakeal tüpler ile entübe edilerek, anestezi cihazına bağlandı ve hayvanlara %100 oksijen ile birlikte anestezinin idamesi için gaz anesteziği olarak izofluran verildi. Tüm hayvanlar monitörize edildi. İkinci gruptaki hayvanlara 0,6 mg/kg IV roküronyum bromür, üçüncü gruptaki hayvanlara 0,4 mg/kg SC butorfanol ve 0,6 mg/kg IV roküronyum bromür uygulandı. Anesteziye alınan hayvanlarda solunum sayısı, kalp atım sayısı, vücut sıcaklığı, noninvaziv kan basıncı (NIBP), oksijen saturasyonu (SpO2), end tidal karbondioksit (EtCO2) parametreleri kaydedildi. Anestezi öncesi ve anestezi sırasında tam kan ve biyokimyasal parametreleri (ALP, ALT, BUN, CRE, GLU, TP) değerlendirildi. Hayvanların ultrasonografik muayeneleri anestezi öncesi ve anestezi sırasında yapıldı. Safra kesesinin boyutlandırılması için gerekli olan yükseklik, genişlik, uzunluk ve kese duvar kalınlığı ölçülerek kaydedildi. Tüm gruplarda solunum sayısında azalma görülmekle birlikte, istatistiksel olarak anlamlı fark bulunamadı. Anestezi süresince tüm gruplarda vücut sıcaklığının anlamlı düzeyde azaldığı görüldü. Kalp atım sayısı roküronyum bromür grubunda artarken, butorfanol grubunda anlamlı azalma belirlendi. Bütün gruplarda hematoloji ve biyokimya parametreleri değişiklik göstermekle birlikte, değişikliklerin tamamının referans aralığında olduğu görüldü. Safra kesesi duvar kalınlığı değerleri arasında anestezi öncesi ve anestezi sırasında anlamlı bir fark bulunmadı. Sonuç olarak, bu çalışmada medetomidin, ketamin ve izofluran ile oluşturulan anestezi protokolüne roküronyum bromür ve butorfanol eklenmesinin, özellikle izofluran gereksinimini azaltıcı bir etkiye sahip olduğu görüldü. Tüm gruplarda fizyolojik parametreler ile tam kan sayımı ve biyokimyasal değerlerde klinik açıdan anlamlı bir değişiklik tespit edilmedi.