KÖPEKLERDE HİPOTİROİDİZM VE HİPERTİROİDİZM İNSİDENSİNİN ARAŞTIRILMASI

Abstract

ÖZET

KÖPEKLERDE HİPERTİROİDİZM VE HİPERTİROİDİZM İNSİDENSİNİN ARAŞTIRILMASI

Ceren Y. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Veterinerlik Yüksek Lisans Programı, Aydın, 2025. Amaç: Bu çalışmada hiper- ya da hipotirodizmli köpeklerde insidensinin belirlenmesi hedeflemektedir.. Klinik ve laboratuvar bulgularının birlikte değerlendirilmesi, doğru tanı ve tedavi planlaması için esastır. Gerek hipotiroidizmin gerekse hipertirodizmin tanısında TT4, fT4 ve TSH testlerinin kombine olarak kullanılması önerilmektedir. Gereç ve Yöntem :Farklı yaş,ırk ve her iki cinsiyetteki köpekler arasından gruplandırılan 104 köpekten 1’er ml. kan örneği V.cephalicaantebrachii’den alınarak Vcheck cihazı ile Total T4 analizi ile hipertiroid ya da hipotiroid teşhisine yönelik değerlendirmede bulunuldu. Bulgular: Total t4 değeri v-check analiz cihazı ile tespit edildi. Toplamda 104 hayvan değerlendirilmeye alındı. Bu hastalar arasında 79 tanesi sağlıklı olarak değerlendirilirken 13 hastaya hipertiroid, 12 hastaya hipotiroid teşhisi koyuldu. Klinik skorların her bir değerlendirme zamanında gruplar arasındaki farklılıkları karşılaştırmak için Kruskal-Wallis testinden yararlanıldı. Ayrıca her iki grubun grup içi zamana bağlı farklılıkların izlenmesinde de Friedman testi kullanıldı. Tüm analizler SPSS paket programda (IBM SPSS statistics 26, Amerika Birleşik Devletleri) gerçekleştirildi ve p< 0.05 istatistiksel anlamlı kabul edildi. Bu çalışmada, köpeklerde tiroid fonksiyon bozukluklarının değerlendirilmesi amacıyla toplam 104 birey incelenmiştir. Tüm bireylerin serum total T4 düzeyleri, pratikte yaygın olarak kullanılan ve güvenilirliği literatürde desteklenmiş olan V-Check analiz cihazı ile ölçülmüştür. Elde edilen bulgular doğrultusunda, 79 birey sağlıklı olarak sınıflandırılmış, 13 bireye hipertiroidi, 12 bireye ise hipotiroidi tanısı konulmuştur. Tanı sürecinde yalnızca laboratuvar verileri değil, klinik muayene bulguları ve semptomatik değerlendirmeler de dikkate alınmıştır.Hipotiroidi tanısı alan bireylerde letarji, kilo artışı, cilt kuruluğu, hipotermi ve bradikardi gibi belirtiler gözlemlenirken; hipertiroidi grubundaki bireylerde kilo kaybı, huzursuzluk, hiperaktivite, taşikardi ve poliüri-polidipsi gibi semptomlar ön plana çıkmıştır. Sağlıklı grupta ise herhangi bir tiroid disfonksiyonu belirtisine rastlanmamıştır.Gruplar arası biyokimyasal ve klinik farklılıkların istatistiksel olarak değerlendirilmesinde, verilerin normal dağılım göstermemesi nedeniyle parametrik olmayan yöntemler tercih edilmiştir. Üç grup arasındaki total T4 düzeyi ve klinik skor farklılıklarını analiz etmek amacıyla Kruskal-Wallis testi uygulanmıştır. Bu analiz sonucunda gruplar arasında anlamlı düzeyde fark saptanmıştır (p<0.05). Ayrıca her grubun kendi içinde zaman içerisinde gösterdiği değişimi değerlendirmek amacıyla Friedman testi kullanılmıştır. Özellikle hipotiroidi ve hipertiroidi tanısı alan bireylerde tedavi sürecine bağlı olarak T4 düzeylerinde ve klinik belirtilerde istatistiksel olarak anlamlı değişimler izlenmiştir (p<0.05).Tüm istatistiksel değerlendirmeler IBM SPSS Statistics 26 paket programı ile gerçekleştirilmiş ve istatistiksel anlamlılık sınırı olarak p<0.05 değeri esas alınmıştır. Elde edilen veriler, total T4 düzeylerinin tiroid hastalıklarının ayrımında önemli bir biyokimyasal gösterge olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur. Ayrıca, klinik gözlemler ile biyokimyasal verilerin birlikte değerlendirilmesinin tanı doğruluğunu artırdığı sonucuna varılmıştır. Sonuç: Sonuç olarak, hipertiroidizm ve hipotiroidizm köpeklerde nadir görülmekle birlikte, tanısı ve yönetimi dikkat gerektiren bir hastalıktır. Erken tanı konulması ve uygun tedavi yöntemlerinin seçilmesi, hastaların yaşam kalitesini artırmak açısından büyük önem taşımaktadır. Çalışmamız, hipertiroidizmin ve hipotiroidzmin klinik özellikleri, tanı yöntemleri ve tedavi yaklaşımları hakkında değerli veriler sunmakta olup, ileriye dönük çalışmalarla bu hastalığın yönetimi konusunda daha fazla bilgi edinilmesi gerektiğini göstermektedir. Anahtar kelimeler: Hipertiroidizm, hipotiroidizm, T4, TSH, fT4, köpek.