L-Arjinin’in In Ovo Enjeksiyonu ve Rasyona İlavesinin Etlik Piliçlerde Büyüme Performansı, Göğüs Eti Kalitesi ve Bağışıklık Sistemi Üzerine Etkileri

Abstract

L-ARJİNİN’İN IN OVO ENJEKSİYONU VE RASYONA İLAVESİNİN ETLİK PİLİÇLERDE BÜYÜME PERFORMANSI, GÖĞÜS ETİ KALİTESİ VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ ÜZERİNE ETKİLERİ Karimiyan Khamseh E. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2025. Amaç: Bu çalışmada etlik piliçlerde L-arjinin (L-Arj)’in in ovo besleme (IOB) ve rasyona ilavesinin kuluçka performansı, embriyo gelişimi, büyüme performansı, göğüs eti kalitesi ile bazı bağışıklık parametreleri, serum trigliserit ve nitrik oksit (NO) düzeylerine etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Toplam 780 kuluçkalık yumurta, Ross 308 et tipi damızlık sürüsünden toplanarak kuluçkaya yatırıldı. Kuluçkanın 17,5. gününde yumurtaların 1/3’üne tuz ile IOB (pozitif kontrol), sonraki 1/3 bölümüne L-Arj ile IOB uygulanmış ve kalan 1/3’üne ise IOB uygulanmıştır (negatif kontrol). Çıkım sonrası 432 adet civciv altı gruba dağıtılmıştır. Büyütme boyunca (47 gün), bu grupların yarısı bazal yem ile beslenmiş ve diğer yarsına L Arj katkılı rasyon hazırlanmıştır. Bulgular: Çalışmada, kuluçka grupları arasında kuluçka randımanı, civciv ve dalak ağırlıkları değişmemişken, L-Arj ile IOB grubunda kalp ve bursa Fabricius ağırlıklarında artış saptanmıştır (p<0,001). Büyüme performansı parametreleri üzerine L-Arj katkısının bazı dönem aralıklarında etkileri önemli bulunmasına rağmen 0-47. günlerde gruplar arasında fark gözlenmemiştir. Ölüm oranı, L-Arj ile IOB grubunda azalmıştır (p=0,0009). Kesimde, çalışma uygulamaları oransal organ ağırlıkları ve göğüs etinin kimyasal bileşimi üzerinde herhangi bir farklılık oluşturmazken, sıcak karkas randımanı (p<0,01), abdominal yağının düzeyi (p<0,05), göğüs etinde 24. saatte göğüs etinin kırmızılık (a*; p<0,05), pH (p<0,001), pişirme kaybı (p<0,01), ayrıca 48. saatteki parlaklık (L*; p<0,05) ve pH değerleri üzerine olumlu etkileri olmuştur. Ayrıca, rasyona L-Arj ilavesi serumda trigliserit ve NO düzeylerini artırmıştır (p<0,01). Göğüs etinde beyaz çizgi oluşumu ve şiddeti bakımından gruplar arasında farklılık bulunmamıştır. xi Sonuç: Bu çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda etlik genotipine ait embriyoların gelişim ve çıkımdan sonra civcivlerin büyütme dönemlerinin her ikisinde de L-Arj katkısıyla beslenmelerinin büyüme performansı, göğüs eti kalitesi ve bağışıklık sistemi üzerine olumlu etkileri olduğu sonucuna varılmıştır.