Antrenör-Sporcu Arasındaki İlişki Kalitesinin Spora Bağlılığa Etkisinde İletişim Becerilerinin Aracı Rolü

Abstract

ÖZET ANTRENÖR-SPORCU ARASINDAKİ İLİŞKİ KALİTESİNİN SPORA BAĞLILIĞA ETKİSİNDE İLETİŞİM BECERİLERİNİN ARACI ROLÜ Karaca, S. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2025. Amaç: Bu araştırmada, antrenör-sporcu arasındaki ilişki kalitesinin spora bağlılık üzerindeki etkisi incelenmiş ve bu ilişkide iletişim becerilerinin aracı rolü olup olmadığı değerlendirilmiştir. Antrenörlerin etkili iletişim becerileri sergilemesinin sporcuların motivasyonu, psikolojik dayanıklılığı ve spora olan bağlılıklarını nasıl etkilediği araştırılmıştır. Çalışma, antrenör-sporcu ilişkisinin kalitesinin artırılmasının, sporcuların spora uzun vadeli katılımını nasıl güçlendirebileceğini anlamayı amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, Türkiye genelinde farklı spor branşlarında faaliyet gösteren lisanslı sporculardan oluşan bir evrenden, gönüllülük esasına dayalı olarak seçilen 385 sporcu (253 erkek, 132 kadın) üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak Antrenör-Sporcu İlişkisi Ölçeği (ASİÖ), İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeği (İBDÖ) ve Spora Bağlılık Ölçeği (SBÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS ve HAYES Process eklentisi kullanılarak tanımlayıcı istatistikler, Pearson korelasyon analizi ve önyükleme (bootstrap) yöntemiyle aracılık analizi gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Analiz sonuçları, ASİÖ ile İBDÖ arasında güçlü ve pozitif bir ilişki olduğunu (r = 0.636, p < 0.01) ve ASİÖ ile SBÖ arasında anlamlı bir ilişki bulunduğunu (r = 0.588, p < 0.01) göstermiştir. Bu durum, antrenör-sporcu ilişkisinin kalitesinin, sporcuların iletişim becerileri ve spora bağlılık seviyeleri üzerinde belirleyici bir faktör olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca, İBDÖ’nün ASİÖ ile SBÖ arasındaki ilişkide anlamlı bir aracı değişken olduğu tespit edilmiştir. ASİÖ’nün SBÖ üzerindeki toplam etkisi (B = 0.2587, p < 0.001) bulunmuş ve bu etkinin büyük ölçüde İBDÖ aracılığıyla gerçekleştiği belirlenmiştir. Bu sonuçlar, sporcuların spora bağlılıklarını artırmada antrenörlerinin iletişim becerilerinin kritik bir rol oynadığını göstermektedir. x Sonuç: Araştırma bulguları, antrenör-sporcu ilişkisinin spora bağlılık üzerinde anlamlı bir etkisi olduğunu ve iletişim becerilerinin bu ilişkide güçlü bir aracılık rolü oynadığını ortaya koymuştur. Spor ortamlarında güçlü antrenör-sporcu ilişkilerinin kurulması ve etkili iletişim stratejilerinin benimsenmesi, sporcuların motivasyonunu artırarak onların spora olan bağlılığını güçlendirmektedir. Antrenörlerin iletişim becerilerini geliştirmesi, sporcuların psikolojik iyi oluşunu artırarak performanslarını olumlu yönde etkilemektedir. Bu bağlamda, antrenörlerin sporcularla güvene dayalı bir iletişim ortamı oluşturması, yalnızca sporcuların bireysel gelişimini desteklemekle kalmayıp, takım dinamiklerini ve genel spor başarısını da olumlu yönde etkilemektedir. Çalışma, spor psikolojisi ve antrenörlük bilimleri alanında önemli bulgular sunarak, antrenörlerin sporcularıyla kurdukları ilişkinin niteliğinin spora bağlılık açısından kritik bir değişken olduğunu vurgulamaktadır.