İndometazin ile mide ülseri oluşturulan ratlarda ayva yaprağı (Cydonia vulgaris) ekstresinin koruyucu etkilerinin araştırılması

Abstract

İNDOMETAZİN İLE MİDE ÜLSERİ OLUŞTURULAN RATLARDA AYVA YAPRAĞI (Cydonia vulgaris) EKSTRESİNİN KORUYUCU ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI Tozoğlı F. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Veterinerlik Biyokimyası Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2024. Amaç: Bu çalışmada deneysel olarak mide ülseri oluşturulan ratlarda ayva yaprağı (Cydonia vulgaris) ekstresinin koruyucu etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 49 erkek Spraque Dawley rat kullanılmıştır. Öncelikle ayva yaprakları (Cyndonia vulgaris) uygun şartlarda toplanıp sıvı azotla parçalanarak etanolde çözülmüştür. Ekstraksiyon işleminden sonra, ekstrenin içerik tayini FT-IR ve GC-MS analizleriyle yapılmıştır. Deney için her biri 7 rattan oluşan 7 grup oluşturulmuştur. Gruplar; kontrol grubu, indometazin grubu (25mg/kg), lansoprazol (30mg/kg)+indometazin (25mg/kg) grubu, sadece 500 mg ayva yaprağı ekstresi grubu, indometazin (25mg/kg) ile ayva yaprağı ekstresinin üç farklı dozunu (100, 250 ve 500 mg) alan gruplar olarak oluşturulmuştur. Tüm maddeler belirtilen doz ve miktarlarda oral olarak verildikten 15 dakika sonra kontrol ve 500 mg ayva yaprağı alan grup hariç tüm ratlara indometazin uygulanmıştır. İndometazin’ in verilmesinden 6 saat sonra ratlar, anestezi altında kalplerinden 5 ml kan alınarak ötenazi edilmiş ve mideleri çıkarılmıştır. Dokular histopatolojik olarak hematoksilen eozin ile boyanarak değerlendirilmiş, biyokimyasal olarak ise interlökin 1 beta (IL-1β), ve tümör nekroz faktör-alfa (TNF-α), düzeyleri ticari kit kullanılarak ELİSA yöntemiyle, malondialdehit (MDA), süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (KAT) glutatyon (GSH), miyeloperoksidaz (MPO) ve glutatyon peroksidaz (GPx) düzeyleri spektrofotometrik yöntemle belirlenmiştir. Bulgular: Kontrol ve 500 mg ayva yaprağı grubunda midede herhangi bir harabiyet gözlenmezken indometazin uygulanan ratların midelerinde % 5,56 harabiyet tespit edildi. İndometazin ile birlikte Cydonia vulgaris (100mg/kg-250mg/kg-500mg/kg) uygulanan ratların midesindeki yüzde harabiyet ise sırasıyla %2,07 %1,58 ve %0,1 olarak tespit edildi. İndometazin uygulaması, IL-1β, TNF α, MDA ve MPO düzeylerini artırırken, SOD, GSH ve GPx düzeylerini anlamlı derecede düşürdü. Öte yandan, indometazin ile birlikte Cydonia xv vulgaris verilen ratların SOD, KAT, GSH ve GPx düzeylerinin kontrole göre arttığı, IL-1β, TNF-α, MDA ve MPO düzeylerinin ise azaldığı görüldü. Bütün parametreler birlikte değerlendirildiğinde 250 ve 500mg/kg dozların koruyucu etkili olduğu en etkili dozun 500 mg/kg Cydonia vulgaris olduğu belirlendi. Sadece 500 mg ayva yaprağı uygulanan grubun mide dokularında herhnagi bir toksik etki görülmedi. Sonuç: Bulgularımız, Cydonia vulgaris’in, indometazinin neden olduğu gastrik ülser ve oksidatif strese karşı koruyucu etkili olduğunu göstermektedir.