KOAH Hastalarında Özyönetim Eğitimi ve Motivasyonel Görüşmenin Öz-Etkililik Üzerine Etkisi

Abstract

Bu araştırma, KOAH hastalarında özyönetim eğitimi ve motivasyonel görüşmenin öz-etkililik üzerine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, randomize, öntest-sontest kontrol gruplu deneysel araştırma niteliğindedir. Bu araştırma bir Göğüs Hastalıkları Hastanesi'nde Mart-Mayıs 2018 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, KOAH tanısı ile yatarak tedavi gören, dahil edilme kriterlerine uyan, kura yöntemiyle randomize edilen 39 deney ve 39 kontrol grubu olmak üzere toplam 78 hasta oluşturmuştur. Deney grubu hastalarına özyönetim eğitimi (5-8 kişilik gruplar, tek oturum, 30-45 dakika) ve eğitim rehberi verilmiş, bireysel motivasyonel görüşmeler (3 gün arayla, 3 seans, 30-45 dakika) yapılmıştır. Kontrol grubu hastalarında rutin bakıma devam edilmiştir. Verilerin toplanmasında; Hasta Tanıtım Formu, KOAH Öz-Etkililik Ölçeği ve MRC Dispne Skalası kullanılmıştır. Veriler; öntest, sontest ve sontestten 1 ay (30 gün) sonra izlem olmak üzere üç aşamada toplanmıştır. Araştırma etiğine uygun şekilde, araştırma sonunda kontrol grubu hastalarına özyönetim eğitimi ve KOAH eğitim rehberi verilmiş, motivasyonel görüşme yapılmıştır. Araştırmada; etik kurul, kurum ve hastalardan yazılı izin alınmıştır. Verilerin istatistiksel analizleri SPSS 25 paket programında yapılmıştır. Verilerin analizinde; bağımsız gruplarda t testi, tekrarlı ölçümlerde varyans analizi, ileri analiz olarak bonferroni testi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan hastaların tanıtıcı özellikleri, öz-etkililik puan ortalamaları ve dispne dereceleri bakımından birbirine benzer olduğu belirlenmiştir. Özyönetim eğitimi ve motivasyonel görüşme sonrasında, iki grubun öz-etkililik düzylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0.05). Deney grubu hastalarının öz-etkililik puan ortalamalarının kontrol grubuna göre daha yüksek olduğu, dispne derecelerinin ise anlamlı düzeyde azaldığı saptanmıştır. Araştırma sonuçları, özyönetim eğitimi ve motivasyonel görüşmenin KOAH hastalarının öz-etkililiğini anlamlı düzeyde arttırdığını ve öz-etkililik düzeyi arttıkça dispne algısının azaldığını göstermiştir. KOAH hastalarının öz-etkililik düzeylerinin geliştirilmesi için hemşireler tarafından özyönetim eğitimi ile birlikte xi motivasyonel görüşme tekniklerinin kullanılması önerilmektedir.