FARKLI KUŞAKLARIN AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI ALGILARI, TUTUMLARI, SAĞLIĞA VERDİKLERİ ÖNEM DÜZEYLERİ VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER

Abstract

FARKLI KUŞAKLARIN AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI ALGILARI, TUTUMLARI, SAĞLIĞA VERDİKLERİ ÖNEM DÜZEYLERİ VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER

Ayhan B. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yaşlı Sağlığı ve Bakımı Programı Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2024.

Amaç: Bu çalışma farklı yaş grubundan oluşan bireylerin ağız diş sağlıklarına yönelik algıları ve tutumları ile birlikte sağlıklarına verdikleri önem düzeylerini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Gereç ve Yöntem: Bu araştırma kesitsel-tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Aydın İl’inde bulunan Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız ve Diş Sağlığı Hastanesi’nde Şubat 2023- Nisan 2023 tarihleri arasında yapılmıştır. Örneklem sayısı güç analizi yapılarak hesaplanmış ve araştırma toplam 339 birey ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri; ‘Birey Tanıtım Formu’, ‘Anket Soruları’, ‘Çok Boyutlu Ağız Diş Sağlığı Kontrol Odağı (ÇBASKO) Ölçeği’ ve ‘Sağlığın Önemi Ölçeği (SÖÖ)’ kullanılarak toplanmıştır. Veri analizinde, Tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Bonferroni çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. Sayısal değişkenler arası ilişkiye Pearson korelasyon analizi kategorik değişkenler arası ilişkiye Ki kare testi ile bakılmıştır.

Bulgular: Kuşaklara göre bireylerin ağız diş sağlıklarına yönelik algıları ve sağlıklarına verdikleri önem düzeyleri farklılık göstermektedir (p<0,05). Şans boyutu ölçeği puanları, kuşaklara göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark göstermektedir (p<0,05). Diş hekimi tarafından bilgilenme odaklı alt boyutu puanları, kuşaklara göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark göstermektedir (p<0,05). Çok boyutlu ağız diş sağlığı kontrol odağı ölçeğinin alt boyutlarından olan; İçsel kontrol ve Sosyalizasyon odaklı ölçek puanları kuşaklara göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark göstermemektedir (p>0,05). Farklı kuşaklarda yer alan bireylerin sağlığa verdikleri önem düzeyleri arasında bir farklılık bulunmamaktadır (p>0,05). Farklı kuşakların ağız diş sağlığı algıları, tutumları ile sağlığa verdikleri önem düzeyleri arasında X ve Y kuşağında ki kişiler için, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur (p>0,05). Ancak Z kuşağında yer alan bireyler için; bilgilenme odaklı alt boyut puanları ile (r:0,01; p<0,05) Alfa kuşağında yer alan bireyler için; uygulama odaklı alt boyut puanları ve Sağlığın Önemi Ölçeği puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif yönde bir ilişki tespit edilmiştir (r:0,25; p<0,05).

Sonuç: Bu çalışmada ağız diş sağlığı algısının kuşaklar bazında farklılık gösterdiği görülmüştür. Sağlığın önemi açısından kuşaklar arasında farklılık yoktur. İyi bir sağlık değerine ulaşma konusunda, Z kuşağında bilgilendirilme, Alfa kuşağında ise uygulama odaklı ağız ve diş sağlığı yaklaşımları önemli ve pozitif bir ilişki sağlamaktadır.

Anahtar kelimeler: Kuşaklar, Ağız ve diş sağlığı, Geriatri, Algı-tutum, Sağlık algısı, Sağlığın önemi