HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN KÜLTÜRLERARASI DUYARLILIK DÜZEYLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ: RANDOMİZE KONTROLLÜ DENEYSEL ÇALIŞMA

Abstract

ÖZET

HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN KÜLTÜRLERARASI DUYARLILIK DÜZEYLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ: RANDOMİZE KONTROLLÜ DENEYSEL ÇALIŞMA

Altıntop Ö. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Doktora Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2023.

Amaç: Bu araştırma hemşirelik öğrencilerinin kültürlerarası duyarlılık düzeylerinin geliştirilmesi amacıyla ön test son test kontrol gruplu düzende deneysel olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın yapıldığı Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi dördüncü sınıfında eğitim gören 303 öğrenci araştırma evreni olarak kabul edilmiştir. Araştırmanın örneklemini ise 51 deney 51 kontrol grubu olmak üzere toplam 102 öğrencinin oluşturması hedeflenmiş ancak olası vaka kayıpları da düşünülerek çalışmanın 60 deney ve 60 kontrol grubu olmak üzere toplam 120 öğrenci ile tamamlanması planlanmış olup 60 kontrol ve 57 deney grubu toplam 117 öğrenci ile araştırma tamamlanmıştır. Araştırma ön test, son test ve izlem verileri Tanıtıcı Bilgi Formu, Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmanın uygulama aşamasında deney grubunda olan hemşirelik öğrencilerine Leninger'in Kültürlerarası Hemşirelik Kuramı temel alınarak kültürlerarası duyarlılık geliştirme eğitimi verilmiştir. Dört haftalık online olarak verilen eğitimin başında, eğitim sonunda ve eğitimden bir ay sonra veri toplanmıştır. Kontrol grubuna araştırma kapsamında bir uygulama yapılmamış, araştırmanın tamamlanmasından sonra tüm eğitim konuları video olarak gönderilmiştir. Araştırmanın verileri Statistical Package for the Social Sciences Version 21 (PASW Inc, Chicago, IL, USA) programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada kişisel, ailesel ve kültürel özellikler açısından gruplar arasında fark bulunmamıştır. Araştırmada normal dağılım Gauss Eğrisi, minimum ve maksimum puan genişliği, Kolmogorov Smirnov testleri ile değerlendirilmiş ve verilerin normal dağılıma uyduğu belirlenmiştir. Araştırma verileri tanımlayıcı istatistikler, Pearson Ki-kare testi, Likelihood Ratio, Student–t Test ve Tekrarlı Ölçümlerde Varyans analizi ile analiz edilmiştir. P<0.05 düzeyindeki değerler istatistiksel olarak önemli kabul edilmiştir. Araştırmanın uygulama aşamasından önce kurum izni, etik kurul izni, ölçek kullanım izni ve katılımcılardan yazılı onam alınmıştır. Bulgular: Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin kişisel özellikleri karşılaştırıldığında; medeni durum, cinsiyet, ekonomik durum ve yabancı dil bilme düzeyi ve yaşlarına göre aralarında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur (p>0,05). Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin aile özellikleri karşılaştırıldığında; anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, anne çalışma durumu, baba çalışma durumu ve aile tipi durumlarına göre aralarında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0,05). Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin kültürel özellikleri karşılaştırıldığında; büyüdüğü coğrafi bölge, büyüdüğü yerleşim yeri, yurtdışında bulunma durumu, farklı ülkelerden/kültürlerden arkadaşa sahip olma durumu, farklı ülkelerden komşuya/tanıdığa sahip olma durumu, farklı ülkelere mensup arkadaşa sahip olma durumu, yabancı kitle iletişim araçlarını takip etme durumu, farklı kültüre sahip ülkede yaşamak isteme durumlarına göre aralarında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur (p>0,05). Araştırmaya katılan öğrencilerin Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği toplam ve alt ölçek izlem puanları deney ve kontrol grubuna göre karşılaştırılmış anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği toplam ve alt ölçek puanlarının eğitim öncesi, eğitim sonrası ve izlem karşılaştırmalarında; deney grubundaki öğrencilerin eğitim sonrası Sorumluluk, Hoşlanma Alt Ölçek ve Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği puanlarının eğitim öncesine göre, izlem Saygı Alt ölçek puanının eğitim öncesine göre anlamlı derecede yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: Araştırma bulguları doğrultusunda verilen eğitimin kültürlerarası duyarlılığa ilişkin sorumluluk duygusunu geliştirdiği söylenebilir. Hemşirelik öğrencilerine eğitimlerinin tüm aşamalarında kültürlerarası duyarlılık düzeylerini geliştirici eğitimlerin verilmesi önemlidir. Kültürlerarası duyarlılığı geliştirmeye yönelik araştırma çalışmaları artırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Duyarlılık, Eğitim, Hemşirelik, Kültürlerarası, Öğrenci.