1. Earsiv@Adu
  2. Tez
  3. Doktora
Please use this identifier to cite or link to this item: http://hdl.handle.net/11607/5026
Full metadata record
DC FieldValueLanguage
dc.contributor.advisorArslantaş, Hülya-
dc.contributor.authorAslan, Rahime-
dc.date.accessioned2023-08-09T06:08:41Z-
dc.date.available2023-08-09T06:08:41Z-
dc.date.issued2023-08-09-
dc.date.submitted2023-07-13-
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11607/5026-
dc.description.abstractAmaç: Bu çalışmanın amacı intihar girişiminde bulunan depresyon tanılı bireylere çevrimiçi uygulanan bireysel bilişsel davranışçı terapinin intihar düşüncesi, bilişsel esneklik ve umutsuzluk üzerine etkililiğini incelemektir. Gereç ve yöntem: Araştırma randomize kontrollü ön test, 1., 3. ve 6. ay izlem desenlidir. Araştırma Haziran 2021-Kasım 2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini bir devlet hastanesinin psikiyatri polikliniğine başvuran son altı ay içinde en az bir kez intihar girişiminde bulunmuş standart tedavi alan depresyon tanılı 50 birey oluşturmuştur. Basit randomizasyon yöntemi ile müdahale ve kontrol grubuna 25’er birey atanmış ve müdahale grubundaki bireylere 20 seans bireysel Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi uygulanmıştır. Araştırma verileri öz bildirime dayalı İntihar Olasılığı Ölçeği, Bilişsel Esneklik Envanteri, Beck Umutsuzluk Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U, tekrarlayan ölçümlerde ANOVA ve Wilcoxon Signed Ranks Test kullanılmıştır. Bulgular: Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi sonrası 1. ve 3. ay izlem ölçümlerinde İntihar Olasılığı Ölçeği puan ortalamaları müdahale grubu lehine anlamlı düzeyde düşmüştür (p=0,000). Müdahale grubuna uygulanan Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapinin etkisinin 1. ve 3. aylarda korunduğu saptanmıştır (F=26,132; p=0,000). Uygulanan Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi müdahale grubu bireylerinin İntihar Olasılığı Ölçeği puan ortalamaları üzerine anlamlı düzeyde etki etmiştir (F=72,589; p=0,000). Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi sonrası 1., 3. ve 6. ay izlem ölçümlerinde Bilişsel Esneklik Envanteri puan ortalamaları xii müdahale grubu lehine anlamlı düzeyde yükselmiştir (p=0,000). Müdahale grubuna uygulanan Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapinin Bilişsel Esneklik Envanteri puan ortalamaları üzerine etkisinin 1., 3. ve 6. aylarda korunduğu saptanmıştır (F=31,260; p=0,000). Uygulanan Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi müdahale grubu bireylerinin Bilişsel Esneklik Envanteri puan ortalamaları üzerine anlamlı düzeyde etki etmiştir (F=223,568; p=0,000). Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi sonrası 1., 3. ve 6. ay izlem ölçümlerinde Beck Umutsuzluk Ölçeği puan ortalamaları müdahale grubu lehine anlamlı düzeyde düşmüştür (p=0,000). Müdahale grubuna uygulanan Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapinin Beck Umutsuzluk Ölçeği puan ortalamaları üzerine etkisinin 1., 3. ve 6. aylarda korunduğu saptanmıştır (F=7,199; p=0,000). Uygulanan Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi müdahale grubu bireylerinin Beck Umutsuzluk Ölçeği puan ortalamaları üzerine anlamlı düzeyde etki etmiştir (F=19,688; p=0,000). Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi sonrası müdahale grubu bireylerinin Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği puan ortalamalarının anlamlı düzeyde düştüğü saptanmıştır (p=0,015; p=0,002). Araştırmada 6 aylık izlem boyunca kontrol grubunda 4 birey ve müdahale grubunda 1 birey intihar girişimini tekrarlamıştır. Sonuç: Bu araştırmada uygulanan Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi’nin bireylerin intihar riskini, intihar girişiminin tekrarlanmasını, umutsuzluğu azalttığı ve bilişsel esnekliği arttırdığı saptanmıştır. Çevrimiçi Bilişsel Davranışçı Terapi’nin bireylerin depresyon ve anksiyete düzeylerini de düşürdüğü saptanmış olup klinik seyirlerinde de iyileşme sağlanmıştır.tr_TR
dc.description.tableofcontentsKABUL VE ONAY .................................................................................................................i TEŞEKKÜR ............................................................................................................................ii İÇİNDEKİLER.......................................................................................................................iv SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ.........................................................................viii ŞEKİLLER DİZİNİ................................................................................................................ix TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................... x ÖZET......................................................................................................................................xi ABSTRACT .........................................................................................................................xiii 1. GİRİŞ................................................................................................................................... 1 1.1. Problemin Tanımı ve Önemi ............................................................................................ 1 1.2. Araştırmanın Amacı ......................................................................................................... 3 1.3. Araştırmanın Hipotezleri .................................................................................................. 4 2. GENEL BİLGİLER............................................................................................................. 5 2.1. Depresyon......................................................................................................................... 5 2.1.1. Depresyon Tanımı ......................................................................................................... 5 2.1.2. Depresyon Epidemiyolojisi ........................................................................................... 5 2.1.3. Depresyon Etiyolojisi .................................................................................................... 6 2.1.3.1. Biyolojik Etkenler ...................................................................................................... 6 2.1.3.2. Genetik Etkenler......................................................................................................... 7 2.1.3.3. Psikososyal Etkenler................................................................................................... 8 2.1.3.3.1. Psikodinamik Yaklaşım........................................................................................... 8 2.1.3.3.2. Davranışçı Yaklaşım................................................................................................ 8 2.1.3.3.3. Bilişsel Yaklaşım..................................................................................................... 9 2.1.4. Depresyonu Etkileyen Risk Faktörleri ........................................................................ 10 v 2.1.5. Depresyon Belirtileri ve Tanı Ölçütleri....................................................................... 10 2.1.6. Depresyonun Tedavisi................................................................................................. 11 2.2. İntihar ............................................................................................................................. 12 2.2.1. İntihar Tanımı.............................................................................................................. 12 2.2.2. İntiharın Epidemiyolojisi............................................................................................. 13 2.2.3. İntiharda Risk Etmenleri.............................................................................................. 14 2.2.4. İntiharın Etiyolojisi...................................................................................................... 16 2.2.4.1. Psikodinamik Kuram................................................................................................ 16 2.2.4.2. Sosyolojik Kuram..................................................................................................... 17 2.2.4.3. Schneidman’ın İntihar Kuramı ................................................................................. 18 2.2.4.4. Sosyal Öğrenme Kuramı .......................................................................................... 18 2.2.4.5. Umutsuzluk Kuramı ................................................................................................. 19 2.2.4.6. Kaçış Kuramı............................................................................................................ 19 2.2.4.7. Biyolojik Kuram....................................................................................................... 20 2.2.5. İntihar ve Depresyon İlişkisi ....................................................................................... 20 2.2.6. Tedavi Yaklaşımları .................................................................................................... 22 2.2.6.1. Farmakolojik Tedavi Yaklaşımları........................................................................... 23 2.2.6.2. Elektrokonvülsif Terapi............................................................................................ 24 2.2.6.3. Psikoterapi ................................................................................................................ 25 2.3. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)................................................................................... 26 2.3.1. İntiharın Bilişsel Davranışçı Terapisi.......................................................................... 27 2.3.2. İntihar ve Bilişsel Davranışçı Terapi ile İlgili Yapılan Çalışmalar ............................. 28 2.3.3. Bilişsel Davranışçı Terapi ve Psikiyatri Hemşireliği .................................................. 31 3. GEREÇ VE YÖNTEM...................................................................................................... 34 3.1. Araştırmanın Deseni....................................................................................................... 34 3.2. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Özellikleri ..................................................................... 34 3.3. Araştırmanın Zamanı...................................................................................................... 35 vi 3.4. Araştırmanın Değişkenleri.............................................................................................. 35 3.5. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi................................................................................. 35 3.6. Katılımcılar..................................................................................................................... 36 3.6.1. Araştırmaya Dahil Edilme Kriterleri........................................................................... 36 3.6.2. Araştırmadan Dışlanma Kriterleri ............................................................................... 37 3.7. Randomizasyon .............................................................................................................. 37 3.8. Araştırma Verilerinin Toplanması.................................................................................. 39 3.8.1. Müdahale Grubuna Yapılan Uygulamalar................................................................... 42 3.8.2. Kontrol Grubuna Yapılan Uygulamalar ...................................................................... 45 3.9. Veri Toplama Araçları.................................................................................................... 45 3.9.1. Hastaların Sosyodemografı̇k Özellı̇klerı̇ ..................................................................... 46 3.9.2. Hastaların Bireysel ve Klı̇nı̇k Özellı̇klerı̇ .................................................................... 46 3.9.3. İntihar Olasılığı Ölçeği (İOÖ) ..................................................................................... 46 3.9.4. Bilişsel Esneklik Envanteri (BEE) .............................................................................. 47 3.9.5. Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ)................................................................................. 47 3.9.6. Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ)................................................................................... 48 3.9.7. Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ).................................................................................... 48 3.10. İstatistiksel Değerlendirme ........................................................................................... 48 3.11. Araştırmanın Etik Yönü................................................................................................ 50 3.12. Araştırmacının Rolü ..................................................................................................... 51 4. BULGULAR ..................................................................................................................... 52 5. TARTIŞMA....................................................................................................................... 61 5.1. Sınırlılıklar...................................................................................................................... 67 5.2. Araştırmada Karşılaşılan Güçlükler ............................................................................... 67 6. SONUÇ VE ÖNERİLER .................................................................................................. 69 6.1. Sonuçlar.......................................................................................................................... 69 6.2. Öneriler........................................................................................................................... 69 vii KAYNAKLAR...................................................................................................................... 72 EKLER .................................................................................................................................. 94 Ek 1. Hastaların Sosyodemografı̇k Özellı̇klerı̇ ve Hastaların Bireysel ve Klı̇nı̇k Özellı̇klerı̇94 Ek 2. İntihar Olasılığı Ölçeği ................................................................................................ 98 Ek 3. Bilişsel Esneklik Envanteri........................................................................................ 100 Ek 4. Beck Umutsuzluk Ölçeği........................................................................................... 101 Ek 5. Beck Anksiyete Ölçeği .............................................................................................. 102 Ek 6. Beck Depresyon Ölçeği............................................................................................. 103 Ek 7. Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu (Müdahale Grubu)......................................... 107 Ek 8. Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu (Kontrol Grubu)............................................. 111 Ek 9. Etik Kurul Onayı ....................................................................................................... 115 EK 10. Kurum İzni.............................................................................................................. 118 Ek 11. Bilişsel ve Davranışçı Terapi Kuramsal Eğitimi Katılım Belgesi........................... 119 Ek 12. Bilişsel ve Davranışçı Terapi Beceri Kazandırma Eğitimi Katılım Belgesi............ 120 Ek 13. Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulayıcı Sertifikası ................................................... 121 BİLİMSEL ETİK BEYANI................................................................................................. 122 ÖZ GEÇMİŞ........................................................................................................................tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/closedAccesstr_TR
dc.subjectBilişsel Davranışçı Terapi, Çevrimiçi, Depresyon, İntihar Düşüncesi, Umutsuzluk.tr_TR
dc.titleİNTİHAR GİRİŞİMİNDE BULUNAN DEPRESYON TANILI BİREYLERE ÇEVRİMİÇİ UYGULANAN BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİNİN İNTİHAR DÜŞÜNCESİ, BİLİŞSEL ESNEKLİK VE UMUTSUZLUK ÜZERİNE ETKİLİLİĞİ: RANDOMİZE KONTROLLÜ ÇALIŞMAtr_TR
dc.title.alternativeTHE EFFECTIVENESS OF ONLINE COGNITIVE BEHAVIORAL THERAPY ON SUICIDAL THOUGHTS, COGNITIVE FLEXIBILITY AND DESPAIR (IN INDIVIDUALS DIAGNOSED WITH DEPRESSION) WHO ATTEMPTED SUICIDE: A RANDOMIZED CONTROLLED STUDYtr_TR
dc.typedoctoralThesistr_TR
dc.contributor.authorIDHDO-1569-2022tr_TR
dc.contributor.departmentAydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Doktora Programıtr_TR
Appears in Collections:Doktora

Files in This Item:
File Description SizeFormat 
Rahime ASLAN DR.pdfdoktora tezi5.12 MBAdobe PDFView/Open
Show simple item record


Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.