Gebelerde doğum korkusu ile prenatal bağlanma arasındaki ilişki

Abstract

Amaç: Gebelerde doğum korkusu ile prenatal bağlanma arasındaki ilişkiyi ve etkileyen faktörleri belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Analitik ve kesitsel tipteki bu araştırma Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı gebe polikliniğine başvuran, en az 28 haftalık 398 gebe ile 15.04.2021-15.09.2021 tarihleri arasında yürütülmüştür. Veriler Gebe Tanıtıcı Formu, Wijma Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği (W-DEQ) A Versiyonu ve Prenatal Bağlanma Envanteri (PBE) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis Varyans Analizi, Spearman testi, lineer regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan gebelerin ortanca yaşı 28,0 (18,0–45,0), eşlerinin ortanca yaşı 32,0 (20,0-51,0) olarak bulunmuştur. Gebelerin %37,9’unun lise mezunu olduğu, %67,3’ünün herhangi bir işte çalışmadığı, %78,1’inin gelirinin giderine denk olduğu, %88,9’unun çekirdek aile tipi yapısında, %77,9’una eşinin destek olduğu saptanmıştır. Gebelerin %62,6’sının 35-38. haftalar arsında olduğu, %37,2’sinin toplam bir gebeliği olduğu, %23,9’unun düşük yaptığı, %6,3’ünün kürtaj olduğu, %3,3’ünün ölü doğum yaptığı, %48,5’inin hiç çocuğu olmadığı %66,3’ünün gebeliğinin planlı olduğu belirlenmiştir. Gebelerin %72,8’inin doğum yöntemleri hakkında bilgi aldığı, %37,5 oranında vajinal doğumu, %37,5 oranında sezaryen doğumu tercih ettikleri saptanmıştır. Gebelerin %70,4’ünün doğum deneyimlerinden olumlu etkilendiği, %64,8’inin ise doğum ağrısı çekmekten korktuğu tespit edilmiştir. Gebelerin sosyodemografik özellikleri (eşin yaşı, eğitim durumu, eşin eğitim durumu, çalışma durumu, aile gelir durumu, eşin destek olma durumu) ve obstetrik özellikleri (doğuma hazırlık sınıflarına katılma, kontrol ve izlemlere gitme, doğum yöntemleri hakkında bilgi alma, doğum deneyimlerinden etkilenme, doğum ağrısı çekmekten korkma) ile W-DEQ-A ölçek puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır. Gebelerin sosyodemografik özellikleri (yaş, eşin yaşı, eğitim durumu, eşin eğitim durumu, çalışma durumu, eşin çalışma durumu, aile gelir durumu, en uuzun süre yaşanılan yer, evlilik süresi, aile tipi, eşin destek olma durumu) ve obstetrik özellikleri (toplam gebelik sayısı, düşük yapma, yaşayan çocuk sayısı, gebeliğin planlı olma durumu, doğuma hazırlık sınıflarına katılma, kontrol ve izlemlere gitme, doğum yöntemleri hakkında bilgi alma, doğum deneyimlerini konuşma ve dinleme, doğum deneyimlerinden etkilenme) ile PBE puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Gebelerin W-DEQ-A ölçek puanı ile PBE puanı arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişki saptanmıştır (p=0,000). Katılımcıların W-DEQ-A ölçek puanı arttıkça PBE puanının azaldığı tespit edilmiştir. Gebelerin PBE puanının W-DEQ-A ölçek puanını yordalayabilme gücü, lineer regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Eğitim durumu, çalışma durumu, aile gelir durumu, eş destek olma durumu, doğuma hazırlık sınıflarına katılma, kontrollere izlemlere gitme, doğum yöntemleri hakkında bilgi alma, doğum deneyimlerinden etkilenme değişkenlerinin karıştırıcı etkisi dışlandıktan sonra W-DEQ-A ölçek puanı ile PBE puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişki saptanmıştır. Gebelerin PBE puanındaki bir birimlik artışın W-DEQ-A ölçek puanını 0,698 birim azalttığı tespit edilmiştir. Sonuç: Araştırmadan elde edilen bulgular gebelerde prenatal bağlanma arttıkça doğum korkusunun azaldığını, prenatal bağlanma ve doğum korkusunu etkileyen bazı sosyo-demografik ve obstetrik özelliklerin olduğunu göstermiştir. Bu doğrultuda hemşireler ve ebelerin doğum öncesi bakım izlemleri sırasında gebelerin doğum ve doğum sonu süreçlerini etkileyebilen prenatal bağlanma durumlarını, doğumu algılama biçimlerini, doğuma hazır oluşluklarını, doğum korkusu varlığını dikkatle değerlendirmeleri önerilmektedir.