Neonatal Buzağılarda Cryptosporidium’un Yaygınlığı ve Çiftlik Yönetimi ile İlişkisi

Abstract

NEONATAL BUZAĞILARDA CRYPTOSPORİDİUM’ UN YAYGINLIĞI VE ÇİFTLİK YÖNETİMİ İLE İLİŞKİSİ Toprak Çınar Z, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Veterinerlik Parazitolojisi, Doktora Tezi, Aydın, 2023. Amaç: Bu çalışmada Denizli ilindeki neonatal buzağılarda Cryptosporidium spp. türlerinin yaygınlığının belirlenmesinin yanında, çiftlik yönetimi ile ilişkisinin aydınlatılması amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte gerçekleştirilen araştırma, Mart 2021 ve Ekim 2021 tarihleri arasında, Denizli ilindeki 26 farklı büyükbaş hayvan üretme-yetiştirme çiftliğinde bulunan 250 neonatal dönemdeki buzağıdan dışkı numunesi alınarak ve çiftliklere dair bilgiler kaydedilerek gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda alınan numuneler Kinyoun’un Asit-Fast Boyama yöntemi ile mikroskobik olarak incelenmiş, ardından PCR ve Nested PCR yöntemleri kullanılarak Cryptosporidium spp. türlerinin varlığı belirlenmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik olarak pearson ki-kare testi kullanılmıştır. Bulgular: Denizli ilinde neonatal buzağılarda Cryptosporidium spp.’nin yaygınlığı Kinyoun’un Asit-Fast boyama sonuçlarına göre %38,8 iken PCR ve Nested PCR analizleri sonuçlarına göre %68,4 olarak belirlenmiştir. Yaş arttıkça enfeksiyonun görülme oranının azaldığı, en yüksek 1-10 günlük (%84) yaşta görüldüğü, dişi buzağılarda (%87,4) erkek buzağılara oranla daha fazla görüldüğü, doğar doğmaz hiperimmun serum (E. coli) kullanan buzağılarda daha az oranda (%46,2) rastlanıldığı tespit edilmiştir. Sonuç: PCR ve Nested PCR yöntemi, Kinyoun’un Asit-Fast Boyama yöntemine göre daha duyarlıdır. Denizli ili neonatal buzağılarda Cryptosporidium spp. yaygınlığı oldukça yüksektir (%68,4). Enfeksiyon ile ilişkili epidemiyolojik faktörler oldukça değişken ve çeşitli olması sebebiyle etki eden etmenleri ortaya koymak ve koruyucu hekimlik uygulamalarını doğru şekilde sürdürebilmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Halk sağlığını korumak adına “Tek Sağlık” stratejisi benimsenmelidir