BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDEKİ REFAKATÇİLERİN KRONİK BÖBREK HASTALIĞI FARKINDALIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Abstract

ÖZET BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDEKİ REFAKATÇİLERİN KRONİK BÖBREK HASTALIĞI FARKINDALIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER Dinleyen F. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2020 Bu araştırma, halkın kronik böbrek hastalığı (KBH) farkındalığını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Korelasyonel-analitik tipte planlanan araştırmaya, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi kliniklerinde yatarak tedavi gören hastaların; 18 yaş üzeri, okuma yazma, anlama-konuşma problemi olmayan, kendisinde ve 1. derece yakınlarında KBH bulunmayan, araştırmaya katılmayı kabul eden 302 refakatçi dâhil edilmiştir. Araştırma verileri, yapılandırılmış soru formu ve “ KBH Bilgi Anketi=Choronic Kidney Disease Knowledge Questionnaire” ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın yapılacağı kurumdan izin ve etik kurul onayı alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Mann-Whitney U testi, spearman's korelasyon analizi ve kruskal wallıs H testi kullanılmış, p<0,05 düzeyi anlamlı kabul edilmiştir. Katılımcıların yaş ortalamasının 41,96±12,02 (min:18 max:65) yıl, %66,6’sının kadın, çoğunluğunun evli (%79,1) ve %58,3’nün çalışmadığı, yaklaşık üçte birinin ilkokul mezunu (%35,1) olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların, %54,3’ünün gelir-gider durumunun denk olduğu, %43,4’ünün şehir merkezinde yaşadığı saptanmıştır. Katılımcıların kronik böbrek hastalığı bilgi anketinden aldıkları toplam bilgi puan ortalaması 11.79 olarak belirlendi. Çok değişkenli analiz sonucunda, eğitim düzeyi yüksek olanların ve kişisel diyabet ya da hipertansiyonu olanların bilgi puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Katılımcıların cinsiyet, medeni durum, çalışıp çalışmama, gelir durumu, sigara- alkol kullanım durumu, spor/yürüyüş yapıp yapmama durumu ve internet kullanıp kullanmama durumları arasında KBH bilgi düzeyi arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanmasında “dil geçerliliği” yöntemi ve ön uygulama yapılmıştır. Dil geçerliliği için; yeminli bir profesyonel çeviri şirketi tarafından ölçek İngilizce’den Türkçe’ye çevrilmiştir. Ön uygulama olarak; 20 refakatçinin maddelere ilişkin düşünceleri ve maddelerin anlaşılıp anlaşılamadığı değerlendirilmiştir. Aynı zamanda iç tutarlık x (Cronbach Alfa) analizi yapılmıştır. Ölçeğin cronbach alfa (α) değeri 0,757 olarak bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların KBH farkındalığının orta düzeyde olduğunu söylemek mümkündür. Halkın bilgi düzeyinin arttırılması Türkiye’de KBH’nın erken tanı ve takip yönetiminde faydalı olabilir. Anahtar Kelimeler: Kronik Böbrek Hastalığı, Farkındalık, xi ABSTRACT CHRONIC KİDNEY DISEASE AWARENESS OF COMPANIES IN A UNIVERSITY HOSPITAL AND FACTORS AFFECTING. Dinleyen F. Aydın Adnan Menderes University, Institute of Health Sciences, Department of Internal Medicine Nursing Program, Master 's Thesis, Aydın, 2020. This study was carried out to determine the public awareness of Chronic Kidney Disease and influencing factors of awareness. In this corelational -analytical study, 302 attendants of patients, who were hospitalized in Aydın Adnan Menderes University Application and Research Hospital clinics, who were over the age of 18 and did not have literacy, comprehension and speech problems and who had no CKD in themselves and in their first degree relatives were included. The research data were obtained using the structured questionnaire and the "Chronic Kidney Disease Knowledge Questionnaire" scale. Permission and ethics committee approval were obtained from the institution where the study conducted. Mann-Whitney U test, Spearman's correlation analysis and kruskal Wallis H test were used to evaluate the data, p <0.05 was considered significant. It is determined that the average age of the participants is 4196 ±12,02 (min: 18 max: 65) years, %66,6 of them are women, most of them are married (%79,1) and %58,3 are not working, about one third are primary school graduates (%35,1), %54,3 of the participants have an equivalent income-expense status, and %43,4 live in the city center. The total knowledge score of the participants from the chronic kidney disease information questionnaire was found to be 11.79. In multivariate analysis, it is found that those with a high level of education and those with diabetes or hypertension diagnosis had higher knowledge scores. No significant difference is found between the participants' gender, marital status, employment status, income status, smoking-alcohol use, sports or walking status, and whether they use the internet or not in terms of chronic kidney disease knowledge level. Language validity" method and pre-application were made in the adaptation of the scale to Turkish. For language validity; The scale was translated from English to Turkish by a sworn professional translation company. As a pre-application; The thoughts of 20 attendants on the items and whether the items were understood or not were evaluated. At the same time, xii internal consistency (Cronbach Alpha) analysis was performed. The Cronbach's alpha (α) value of the scale was found to be 0.757. According to the research results, it is possible to say that the CKD awareness of the participants is moderate. Increasing public awareness of CKD may be useful for early diagnosis and follow-up management in Turkey. Keywords: Chronic Kidney Disease, Awareness, Validity and Reliability