STREPTOZOTOSİN İLE DİYABET OLUŞTURULMUŞ RATLARDA TRANSKUTANÖZ ELEKTRİKSEL SİNİR STİMÜLASYONU (TENS)’NUN İNSİZYONEL YARA İYİLEŞMESİ VE OKSİDATİF STRES ÜZERİNE ETKİSİ

Abstract

Amaç: Bu çalışma diyabetik ratlarda TENS uygulamasının insizyon yarasındaki histopatolojik değişiklikler ve antioksidan/oksidan durum üzerine koruyucu etkisinin değerlendirilmesi amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntem: Çalışma kapsamında 48 adet erkek Wistar albino rat kullanıldı ve ratlar 6 gruba ayrıldı; Kontrol, D, Dİ-3, DİT-3, Dİ-7 ve DİT-7. Kontrol grubuna herhangi bir uygulama yapılmadı. Diğer hayvanlarda streptozotosin ile diyabet indüklendi (D). K ve D grupları hariç diğer hayvanlarda insizyonel yara oluşturuldu (Dİ). DİT-3 ve DİT-7 gruplarına sırasıyla 3 ve 7 gün süreyle TENS uygulandı. Yaralı cilt dokularında histopatolojik ve immunohistokimyasal değerlendirme yapıldı ve kanda oksidatif stres parametreleri ölçüldü. Bulgular: DİT-7 grubundaki TENS uygulaması, makroskobik iyileşme sürecini DİT-3 grubuna göre daha olumlu etkiledi. Dİ-7 grubu ile karşılaştırıldığında DİT-7 grubunda mast hücreleri (p=0,001) ve fibroblast (p=0,000) sayıları ile anjiyogenezis (p=0,000) azaldı. VEGF (p=0,015 ) ve FGF (p=0,004) DİT-3 grubunda Dİ-3 grubuna göre azaldı. Benzer sonuç Dİ-7 ve DİT-7 grupları arasında da görüldü (p=0,001). Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, hem DİT-3 hem de DİT-7 gruplarında anlamlı farklılık bulunamadı (p<0,05). DİT-3 grubu ile karşılaştırıldığında DİT-7 grubunda glutatyon düzeyi yüksek bulundu (p=0,020). TENS uygulamasından sonra DİT-3 ve DİT-7 gruplarının serumlarındaki yüksek malondialdehit düzeyi, sırasıyla Dİ-3 (p=0,001) ve Dİ-7 gruplarına (p=0,006) göre anlamlı olarak azaldı. Sonuç: Bu sonuçlar, diyabetik ratlarda TENS'in insizyonel yara iyileşmesi ve oksidatif stres üzerine olumlu etkisinin olduğunu göstermektedir.