Türk eğitim sisteminde eğitim arzı ve eğitim talebine ilişkin sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türk eğitim sisteminde eğitim arz ve eğitim talebinde yaşanan sorunları ortaya çıkarmak ve çözüm önerileri getirmektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseninden yararlanılmıştır. Araştırmaya üç farklı okul türü ve bu okullarda okuyan öğrenci, bu okullarda öğrencisi bulunan veliler, öğretmenler ve yöneticiler katılmışlardır. Araştırmanın verileri 2021-2022 eğitim-öğretim yılında toplanmıştır. Araştırmaya, bir İmam Hatip Lisesi, bir Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve bir Genel Liseden öğretmen, veli, öğrenci ve okul yöneticisi olmak üzere toplam 21 katılımcı dâhil olmuştur. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen yarı-yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde Moustakas'ın olgubilim veri analiz süreci izlenmiştir. Verilerin analizinde nitel araştırma analiz programı MAXQDA-11 kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, eğitim talebi en fazla toplumun ve bireylerin eğitim ihtiyacı olarak; eğitim arzı ise devletin verdiği eğitim hizmeti olarak tanımlanmıştır. Ayrıca eğitim talebi bağlamında en önemli belirleyici etmenlerin aileler, kolay yoldan meslek sahibi olma isteği, eğitim sistemine bağlı sınav sistemi ve iyi bir yükseköğretime gidebilme isteği olduğu anlaşılmıştır. Okulun sahip olduğu kaynakların, sosyal çevrenin ve öğretmen kaynağının eğitim talebi açısından önemli birleyici etmenler oldukları anlaşılmıştır. Eğitim arzına ilişkin ise olumsuz anlamda en fazla görüş eğitime ayrılan bütçeye yönelik gelmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda okullaşma oranlarında talebin dikkate alınması, öğretmen mesleki gelişimi, ailelerin bilinçlendirilmesi, okul rehberlik servislerinin okul tercihinde ailelere ve öğrencilere destek noktasında etkili çalışmaları, eğitimde niteliğe artırmaya yönelik daha fazla bütçe sağlanması gibi öneriler getirilmiştir.

The aim of this study is to reveal the problems experienced in the education supply and education demand in the Turkish education system and to offer solutions. The phenomenology pattern, one of the qualitative research methods, was used in the study. Three different types of schools and students studying in these schools, teachers, administrators and parents who have students in these schools participated in the research.The data of the research were collected in the 2021-2022 academic year. 21 participants, including teachers, parents, students and school administrators from an Imam Hatip High School, a Vocational and Technical Anatolian High School and a General High School, were included in the study in total. The data were obtained with a semi-structured interview form developed by the researcher. In the analysis of the data, Moustakas' phenomenological data analysis process was followed. Qualitative research analysis program MAXQDA-11 was used in the analysis of the data. According to the results obtained from the research, the demand for education was defined as the education need of the society and individuals; education supply is defined as the education service provided by the state. In addition, it was understood that the most important determining factors in the context of education demand are families, the desire to have a profession easily, the examination system connected to the education system and the desire to go to a good higher education. Regarding the education supply, the most negative opinion was towards the budget allocated to education. In line with the results obtained from the research, suggestions were made such as taking into account the demand in schooling rates, professional development of teachers, raising awareness of families, effective work of school guidance services in supporting families and students in school preference, providing more budgets to increase the quality of education.