Gebelerde baş ağrısı görülme durumu ve etkileyen faktörler

Abstract

Amaç: Bu araştırma, gebelikte baş ağrısı görülme durumunu ve etkileyen faktörleri belirlemek amacı ile yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, analitik-kesitsel olarak, Haziran 2021 ile Haziran 2022 tarihleri arasında, Denizli Devlet Hastanesi Kadın Doğum Polikliniğine ve Non Stres Test Birimine başvuran 250 gebe ile gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında, Tanıtıcı Bilgi Formu ve Vizuel Analog Skalası kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatikler, Shapiro-Wilk testi, Mann-Whitney U, Pearson ki-kare test, Fisher’s exact test, Fisher-Freeman-Halton exact test, Kruskall Wallis-H, Backward Lojistik Regresyon analizi kullanıldı. Bulgular: Baş ağrısı üzerine etki edebileceği düşünülen değişkenlerden aile tipi, eşinin eğitim durumu, eşinin çalışma durumu, eşinin mesleği, gebelik haftaları, trimester, ailede baş ağrısı öyküsü durumu, kan basıncı diastolik değerleri, nabız ölçümleri, fetal kalp atım ölçümleri ve hemoglobin değerlerine backward lojistik regresyon analizi uygulandı. Dokuz adım sonunda trimester ve nabız ölçümlerinin modelde anlamlı şekilde yer aldığı görüldü. Modelin genel açıklayıcılık katsayısının %68,2 olduğu, duyarlılığının %53,5 ve özgüllüğünün %80,2 olduğu gözlendi. Baş ağrısı üzerine etki edebileceği düşünülen değişkenler backward (Conditional) lojistik regresyon analizi ile değerlendirildiğinde modelin anlamlı olduğu bulundu (F=18,048; p=0,001; p<0,01). Baş ağrısı üzerine trimester değişkeninin etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulundu (Beta katsayısı=0,961; p=0,011; p=0,011; p<0,05). Trimester 28-40 hafta referans alındığında 14-27 haftalık gebe kadınlardaki baş ağrısı riski 2,614 (ODDS: 2,614; %95 CI:1,251-5,462) kat fazladır. Baş ağrısı üzerine nabız değişkeninin etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulundu (Beta katsayısı=0,0481; p=0,011; p=0,011; p<0,05). Nabız ölçümlerindeki bir birim artış ise baş ağrısı riskini 1,409 (ODDS:1,409; %95 CI:1,011-1,088) kat arttırmaktadır. Analize alınan aile tipi, çalışma durumu, eş mesleği, gebelik haftası, ailede baş ağrısı varlığı, diastolik kan basıncı, fetal kalp atımı, hemoglobin ve eş eğitimi değişkenleri ise univariate değerlendirmelerde anlamlı olmalarına rağmen lojistik regresyon modelinde anlamsız olarak saptandı(p>0,05). Sonuç: Bu çalışmada gebelerin birinci derece yakınlarında baş ağrısı olduğu ve ailesinde baş ağrısı öyküsü olan gebelerde baş ağrısı görülme oranı daha yüksek olduğu sonucuna varıldı. Gebelerde baş ağrısındı; trimester ve nabzı etkileyen faktörler, sıkıntı, üzüntü ve stresin kolaylaştıran veya tetikleyen faktörler arasında olduğu tespit edildi. Gebelerde baş ağrısında etkileyen ve tetikleyen faktörlerin bilinmesi; gebelere bu noktada bilgi verilmesi, baş ağrısının önlenmesi ve baş etmelerinin sağlanması noktasında ebelere önemli katkı sağlayacaktır.