Türkiye'deki üniversite web sitelerinin erişilebilirliği: Web içeriği erişilebilirlik kılavuzu kapsamında bir değerlendirme

Abstract

Web teknolojilerinin gelişimine bağlı olarak yaşamın farklı alanlarında özellikle de bilgi kaynaklarına erişim konusunda önemli bir ilerlemenin yaşandığı günümüzde, bireylerin kurumlarca sunulan bilgi ve hizmetlere erişiminde birincil ortam haline gelen web sitelerinin erişilebilir olarak tasarlanması oldukça önemlidir. Betimsel/tarama modelinde tasarlanan bu çalışmada Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu (Web Content Accessibility Guidelines [WCAG]) 2.1 temel alınarak, Türkiye'de bulunan ve 2020-2021 eğitim-öğretim yılında aktif olarak eğitim-öğretim faaliyetlerine devam eden 205 üniversite web sitesi WAVE ve Mobile-Friendly araçları kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçları değerlendirilen üniversite web sitelerinin hiçbirinin en düşük erişilebilirlik seviyesi olan A Düzeyini geçemediğini ortaya koymaktadır. Ayrıca web sitelerinin çok büyük bir kısmında web erişilebilirliğini önemli ölçüde etkileyen kontrast hataları mevcuttur. Üniversite web sitelerinde en sık karşılaşılan erişilebilirlik problemlerinin; boş link/bağlantı, bağlantılı resimde alternatif metin eksikliği, alternatif metin eksikliği, form etiketi eksikliği ve boş düğme olduğu görülmektedir. Çalışmada elde edilen bir diğer sonuç; çalışma grubunda yer alan üniversite web sitelerinin büyük bir çoğunluğunun mobil uyumlu olduğudur. Bu çalışmanın Türkiye'deki üniversite web sitelerinin erişilebilirlikleri konusunda mevcut durumu ortaya koyarken, aynı zamanda web erişilebilirliği konusunda farkındalığın artmasına da katkı sağlaması öngörülmektedir. Bunun yanı sıra bu çalışma, teknolojinin ilerlemesine bağlı olarak mobil cihaz kullanımının artması ve webe mobil cihazlar üzerinden erişilmesi gibi sebeplerden dolayı erişilebilirliğin mobil yönüne dikkat çekmeyi hedeflemektedir.

In today's world, where a significant progress is taking place in different areas of life especially in accessing to information resources depending on the development of web technologies, it is quite important to design accessible websites which have become the primary environment for individuals to access information and services offered by institutions. Designed in a descriptive model and based on the Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.1, this study evaluated 205 university websites in Turkey continuing their education and training activities in 2020-2021 academic year, using WAVE and Mobile-Friendly tools. The results of the research reveal that none of the university websites meets the lowest level of web accessibility, Level A. Also, the majority of the websites have contrast errors that significantly affect web accessibility. It is seen that the most common accessibility problems found on university websites are empty link, linked image missing alternative text, missing alternative text, missing form label and empty button. However, the results also show that the majority of the university websites are mobile compatible. While this study reveals the current situation regarding the accessibility of university websites in Turkey, it is also expected to contribute to raising awareness on web accessibility. In addition, this study aims to draw attention to the importance of mobile friendly/ compatible web sites due to the increased access rate to the web via mobile devices in line with advancements in mobile technology.