Sözleşmeli öğretmenlerin stres düzeyleri ile özgüvenleri arasındaki ilişki

Abstract

Sözleşmeli öğretmenlik, görev yapan öğretmenler arasında hem farklı bir statü hem de farklı iş ve yaşam koşulları oluşturmaktadır. Bu statü ve koşullar, Türk Eğitim Sistemi'nin doğrudan uygulayıcısı olan sözleşmeli öğretmenlerin çeşitli sorunları yaşamasına neden olabilmektedir. Giderek artmakta olan sözleşmeli öğretmenlerin stresi ile özgüveni arasındaki ilişkinin araştırılmadığı alanyazında görülmektedir. Bu çalışmada sözleşmeli öğretmenlerin stres düzeyleri ile özgüvenleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli uygulanmıştır. Kilis ili Merkez ilçesindeki anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan sözleşmeli öğretmenlerden oranlı küme örnekleme yöntemiyle 273 sözleşmeli öğretmen örnekleme dahil edilmiştir. Veri toplama araçları olarak "kişisel bilgi formu"yla birlikte Kıral'ın (2008) geliştirdiği "Stres Belirtileri Ölçeği" ve Akın'ın (2007) geliştirdiği "Özgüven Ölçeği" kullanılmıştır. "Stres Belirtileri Ölçeği"nin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı değerleri fizyolojik belirtiler için 0,82, psikolojik belirtiler için 0,87, genel toplamda ise 0,88 olarak bulunmuştur. "Özgüven Ölçeği"nin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı değerleri iç özgüven için 0,90, dış özgüven için 0,76, ölçeğin tamamı için 0,92 olarak bulunmuştur. Verilerin analizinde SPSS 17.0 yazılım paketi kullanılmıştır. Verilerin analizinde parametrik veya nonparametrik testlerden hangisinin uygulanılacağına karar vermede dağılımının normalliğini belirleyen Kolmogorov Smirnov testi değerlerine bakılmıştır. "Stres Belirtileri Ölçeği"yle elde edilen verilerin analizinde frekans analizleri, tanımlayıcı analizler normal dağılım göstermediği için non-parametrik testlerden Mann Whitney U Testi, Kruskal-Wallis Testi kullanılmıştır. "Özgüven Ölçeği"yle elde edilen verilerin analizinde frekans analizleri, tanımlayıcı analizler normal dağılım gösterdiği için t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Örneklemdeki herhangi bir grubun sayısının 30'un altına düştüğü durumlarda non-parametrik testlerden Mann Whitney U Testi, Kruskal-Wallis Testi kullanılmıştır. Sözleşmeli öğretmenlerin görüşlerine göre sözleşmeli öğretmenlerin stres düzeyleri ile özgüvenleri arasındaki ilişkinin analizinde "Stres Belirtileri Ölçeği"nin verileri normal dağılım göstermediği, "Özgüven Ölçeği"nin verileri normal dağılım gösterdiği için Spearman korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre sözleşmeli öğretmenler ölçeğin tamamında "düşük" düzeyde stresli olduğunu belirtmiştir. Sözleşmeli öğretmenlerin strese ilişkin görüşleri arasında cinsiyete, yaşa, medeni duruma ve branşa göre istatistiki olarak anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Mesleki kıdeme göre ölçeğin tamamında ve fizyolojik belirtiler boyutunda istatistiki olarak anlamlı bir farklılık bulunmamakta; psikolojik belirtiler boyutunda istatistiki olarak anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Sözleşmeli öğretmenlerden 2 yıllık mesleki kıdemde olanların 3 yıllık mesleki kıdemde olanlara göre "psikolojik belirtiler" boyutunda stresi daha yüksektir. Sözleşmeli öğretmenler ölçeğin tamamında "yüksek" düzeyde özgüvenli olduğunu belirtmiştir. Sözleşmeli öğretmenlerin özgüvene ilişkin görüşleri arasında cinsiyete, yaşa, medeni duruma ve mesleki kıdeme istatistiki olarak anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Branşa göre istatistiki olarak anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Sözleşmeli öğretmenlerden özgüveni en yüksek olan grup ortaokul branş öğretmenleri, en az olan grup ise lise branş öğretmenleridir. Sözleşmeli öğretmenlerin görüşlerine göre stres ile özgüven arasında "orta düzeyde" ve "negatif" bir ilişki bulunmaktadır. Diğer bir deyişle sözleşmeli öğretmenlerin görüşlerine göre stres arttıkça özgüven azalmaktadır; stres azaldıkça özgüven artmaktadır.

Contractual teaching positions creates both a different status and different working and living conditions among teachers. This status and conditions could cause contractual teachers, who are direct implementers of the Turkish Education System, to experience various problems. It is seen in the literature that the relationship between the stress and self-confidence of contractual teachers, which is increasing gradually, has not been investigated. In this study, the relationship between the stress levels of contractual teachers and their self-confidence was investigated. In the research, correlational survey method was used. With proportional cluster sampling method, 273 contractual teachers were included in the sample from the contractual teachers working in kindergarten, primary school, secondary school and high school in Kilis Province Central District. Along with the "Personal Information Form", the "Stress Symptoms Scale" developed by Kıral (2008) and the "Self-Confidence Scale" developed by Akın (2007) were used as data collection tools. The Cronbach Alpha reliability coefficient values of the "Stress Symptoms Scale" were found to be 0.82 for physiological symptoms, 0.87 for psychological symptoms, and 0.88 for the general total. The Cronbach Alpha reliability coefficient values of the "Self-Confidence Scale" were found to be 0.90 for internal self-confidence, 0.76 for external self-confidence, and 0.92 for the entire scale. SPSS 17.0 software package was used in the analysis of the data. In deciding which of the parametric or nonparametric tests to be applied, Kolmogorov Smirnov test values, which determine the normality of the distribution, were taken into account. In the analysis of the data obtained with the "Stress Symptoms Scale", the Mann Whitney U Test and Kruskal-Wallis Test, which are non-parametric tests, were used because frequency analyzes and descriptive analyzes did not show normal distribution. In the analysis of the data obtained with the "Self-Confidence Scale", due to frequency analyzes and descriptive analyzes showed normal distribution, t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used. In cases where the number of any group in the sample fell below 30, the non-parametric Mann Whitney U Test and Kruskal-Wallis Test were used. In the analysis of the relationship between stress levels and self-confidence according to the opinions of contracted teachers, Spearman correlation coefficient was used because the data of the "Stress Symptoms Scale" did not show normal distribution and the data of the "Self-confidence Scale" showed normal distribution. According to the findings of the study, contractual teachers stated that they were stressed at "low" levels in the entire scale. There is no statistically significant difference between the views of contractual teachers about their stress according to gender, age, marital status and branch. According to professional seniority, there is no statistically significant difference in the entire scale and physiological symptoms dimension; there is a statistically significant difference in the dimension of psychological symptoms. Among the contractual teachers, those with 2 years of professional seniority have a higher level of stress in the dimension of "psychological symptoms" than those with 3 years of professional seniority. Contractual teachers stated that they had a "high" level of self-confidence in the entire scale. There is no statistically significant difference between the views of contractual teachers on self-confidence according to gender, age, marital status, professional seniority. There is a statistically significant difference according to the branch. Among the contractual teachers, the group with the highest self-confidence is secondary school branch teachers and the lowest group is high school branch teachers. According to the opinions of contractual teachers, there is a "moderate" and "negative" relationship between stress and self-confidence. In other words, according to the opinions of contractual teachers, as stress increases, self-confidence decreases; as stress decreases, self-confidence increases.