Okul müdürlerinin bilgi yönetim süreç yeterlilikleri

Abstract

Bu araştırma, Aydın ili Efeler ilçesinde görev yapan okul müdürlerinin bilgi yönetim süreç yeterliklerinin ne düzeyde olduğunun ortaya çıkarılması amacıyla hazırlanmıştır. Tarama modelinde desenlenmiş olan araştırmada tekil ve ilişkisel tarama modellerinden yararlanılmıştır. Araştırma evreni; Aydın ili Efeler ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı, resmi ve özel ilköğretim ve ortaöğretim okullarında 2021-2022 eğitim-öğretim yılında çalışan öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmada, evreni temsilen örneklem alma yolu izlenmiştir. Araştırmamızda tabakalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, Aydın ili Efeler ilçesinde bulunan devlet ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenler arasından rastgele seçilmiş toplam 294 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, gerekli izinlerin alınmasının ardından Betül BARKAR (2012) tarafından geliştirilen, "Okul Müdürü Bilgi Yönetimi Süreç Yeterlikleri Ölçeği" (OMBYSYÖ) kullanılarak toplanmıştır. "Okul Müdürü Bilgi Yönetimi Süreç Yeterlikleri Ölçeği" (OMBYSYÖ) iki bölümden oluşmaktadır; ilk bölüm "Kişisel Bilgiler" bölümü ve ikinci bölüm "Okul Müdürü Bilgi Yönetimi Süreç Yeterlikleri Ölçeği" dir. OMBYSYÖ 56 maddeden oluşmaktadır. OMBYSYÖ beşli likert tipi bir ölçek olup likert tipi derecelendirmeye uygun olarak; "Hiçbir zaman:1, Nadiren:2, Bazen:3, Çoğu zaman:4 ve Her zaman:5" seçenekleriyle derecelenmektedir. Ölçek beş alt boyuta ayrılır bunlar: "Bilginin Oluşturulması", "Bilginin Elde Edilmesi", "Bilginin Depolanması ve Korunması", "Bilginin Paylaşımı", "Bilginin Kullanılması ve Değerlendirilmesi" dir. Verilerin çözümlenmesi için SPSS (Statistical Package Program for Social Sciences) programı kullanılmıştır. Online olarak 'Google Form' üzerinden doldurulan ölçeğimiz normallik, güvenirlik testleri yapılmış, veriler ayıklanmıştır. Ölçek bütünü ve alt boyutların verilerinin çözümlenmesinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, Shapiro-Wilk, Kolmogorov-Smirnov, Whitney U, Wilcoxon W, Kruskal Wallis H, Chi-Square (Ki Kare) testlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, Aydın'ın Efeler ilçesinde görev yapan okul müdürlerinin bilgi yönetim süreç yeterliklerinin tüm alt boyutlarında yapılan derecelendirme ölçeği sonuçlarının 'Çoğu Zaman' sıklık derecesinde çıkmasına rağmen sonuçları ayrıntılı incelendiğinde tüm boyutlarda elde edilen verilerin 'Çoğu Zaman' sıklık derecesinin en alt sınırında olduğu görülmektedir. Tüm alt boyutlarda en yüksek ve en düşük puan alan sorular analiz edildi. Ölçeği dolduran 294 öğretmenin müdürlerini yeterli gördükleri alanlar ve boyutları şu şekildedir: Bilginin oluşturulması boyutunda, "Okulun gelişmesine katkıda bulunan yeni fikirleri üreten öğretmenleri takdir eder." Bilginin elde edilmesi boyutunda, "Diğer okulların eğitim-öğretim konusunda ne tür uygulamalar yaptıklarını takip eder." Bilginin depolanması ve korunması boyutunda, "Okul bünyesinde gerçekleştirilen her toplantıya ait tutanak tutulmasını sağlar." Bilginin paylaşılması boyutunda, "Gerekli durumlarda okuldaki uygulamalara ilişkin bilgileri bize bildirmek için telefon kullanmayı tercih eder." Bilginin kullanılması ve değerlendirilmesi boyutunda, "Okul uygulamalarının niteliğini ve başarısını değerlendirirken okulun amaç ve vizyonunu göz önünde bulundurur." Ölçeği dolduran 294 öğretmenin müdürlerini daha yetersiz gördükleri alanlar ve boyutları şu şekildedir: Bilginin oluşturulması boyutunda, "Eğitsel-öğretimsel ve yönetsel konularda kullanabileceği yeni fikirler geliştirebilmek için okulun geçmiş kayıt dokümanlarından yararlanır." Bilginin elde edilmesi boyutunda, "Eğitsel yayınları takip ederek farklı fikir ve uygulamalar hakkında bilgi elde eder." Bilginin depolanması ve korunması boyutunda, "Okul çevresinden ve velilerden gelen fikir ve istekleri not ederek saklar." Bilginin paylaşılması boyutunda, "Okulun geçmiş uygulamalarına ilişkin sahip olduğumuz bilgileri, okulda göreve yeni başlayan öğretmenlerin okuyabilmesi için rapor etmemizi ister." Bilginin kullanılması ve değerlendirilmesi boyutunda, "Okul kurallarının ve uygulamalarının sorgulandığı, eleştirel fikirlerin ortaya konduğu değerlendirme toplantıları düzenler." Aydın İli Efeler ilçesindeki okullarda görev yapan öğretmenlerin yaptıkları değerlendirme sonuçlarının cinsiyetleri, yaşları ve görev süreleri arasında anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Okul Müdürlerinin bilgi yönetim süreç yeterlikleri alt boyutlarından, "Bilginin Depolanması ve Korunması" alt boyutu dışındaki değerlendirmeleri ile hizmet süreleri arasında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. Hizmet süreleri altı ila on yıl arası olan öğretmenler, okul müdürlerini "Bilginin Depolanması ve Korunması" alt boyutundaki yeterliklerini diğer yıllarını çalışan öğretmenlerle karşılaştırıldığında daha yetersiz bulmaktadırlar. Müdürlerinin bilgi yönetim süreç yeterlikleri alt boyutları olan, "Bilginin Depolanması ve Korunması", "Bilginin Paylaşılması", "Bilginin Kullanılması ve Değerlendirilmesi" alt boyutları ve tüm boyutların ortalama toplamları ile öğrenim durumu arasında anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur. Bu alt boyutlarda, lisansüstü dereceye sahip öğretmenlerin okul müdürlerinin bilgi yönetim süreç yeterlikleri konusunda daha yetersiz bulmaktadırlar. "Bilginin Oluşturulması" ve "Bilginin Elde Edilmesi" boyutunda ise anlamlı bir fark bulunmamaktadır. "Okul Müdürlerinin Bilgi Yönetim Süreç Yeterlikleri" hakkında yaptığımız çalışmalar sonucunda tüm eğitim kurumlarında farkındalık artırma çalışmaları, eğitim, projeler ve kursların yapılmasını; okulların web sitesinin sürekli güncel tutulması ve sadece sosyal medya ve web sitesi içerikleri için eleman istihdam edilmesini; bilgi depolanması ve kullanılması konularında okul teknoloji alt yapılarının desteklenmesini; bu konudaki tecrübeli diğer kurum kuruluş ve özel sektör temsilcileriyle bilgi paylaşımında bulunulmasını; bilginin ulaşılabilirliğinin artırılmasını; okullardaki öğretmenlerin kolaylıkla bilgi edinebilmesi ve bu bilgiyi kullanabilecekleri özgür ortamların oluşturulmasını öneririz.

The aim of this research is to reveal the level of knowledge management process competencies of school managers working in Aydın province, Efeler district. Singular and relational scanning models were used in the study, which was designed in the scanning model. The research group consists of teachers working in public primary and secondary schools affiliated to the Ministry of National Education in the Efeler district of Aydın in 2021-2022 academic year. In the research, sampling was carried out to represent the universe. Stratified sampling method was used in the research. The sample of the study consists of 294 teachers randomly selected from among the teachers working in public primary and secondary schools in Aydın province, Efeler district. The data on the Knowledge Management Process Competencies of the School Managers, were collected using the "School Managers Knowledge Management Process Competencies Scale" (OMBYSYÖ), which was developed by Betül BARKAR (2012) after obtaining the necessary permissions. "School Managers Knowledge Management Process Competencies Scale" (OMBYSYÖ) consists of two parts: "Personal Information" and "School Managers Knowledge Management Process Competencies Scale". OMBYSYÖ consists of 56 questions. OMBYSYÖ is a five-point Likert-type scale in accordance with a Likert-type rating; It is graded as "Never:1, Rarely:2, Sometimes:3, Often:4 and Always:5". The scale is divided into five sub-dimensions: "Creating Knowledge", "Acquiring Knowledge", "Storing and Protecting Knowledge", "Sharing Knowledge", "Using and Evaluating Knowledge". SPSS (Statistical Package Program for Social Sciences) program was used to analyse the data. The normality and reliability tests of the scale, which was filled online via 'Google Form', were performed and the data was extracted. Frequency, percentage, arithmetic mean, Shapiro-Wilk, Kolmogorov-Smirnov, Whitney U, Wilcoxon W, Kruskal Wallis H, Chi-Square tests were used to analyse the data of the whole scale and sub-dimensions. As a result of the research, although the results of the rating scale made in all sub-dimensions of the knowledge management process competencies of the school managers working in the Efeler district of Aydın were at the frequency level of 'Always', when the results were examined in detail, it was seen that the data obtained in all dimensions were at the lowest limit of the frequency level of 'Always'. The questions with the highest and lowest scores in all sub-dimensions were analysed. The areas and dimensions that 294 teachers who filled out the scale considered their managers sufficient are as follows; In the dimension of 'Creating Knowledge', "The school managers appreciates teachers who generate new ideas that contribute to the improvement of the school." In the dimension of 'Acquiring Knowledge', "They follows what kind of practices other schools do in education."; In terms of dimension of 'Storing and Protecting Knowledge', "It ensures that the minutes of every meeting held within the school are kept."; In the dimension of 'Sharing Knowledge', "When necessary, they prefer to use the telephone to inform us about the practices in the school."; In the dimension of using and 'Evaluating Knowledge', "When evaluating the quality and success of school practices, they consider the school's purpose and vision." The areas and dimensions that 294 teachers who filled out the scale consider their principals to be more inadequate are as follows: In the dimension of 'Knowledge Creation', "He uses the school's past registration documents in order to develop new ideas that he can use on educational-instructional and administrative issues." In the dimension of 'Acquiring Knowledge', "Obtains information about different ideas and practices by following educational publications." In the dimension of 'Storage and Protection of Knowledge', "He keeps the ideas and requests from the school environment and parents by taking notes." In the dimension of 'Sharing Knowledge', "He asks us to report the information we have about the past practices of the school so that the new teachers can read it." In the dimension of 'Using and Evaluating Knowledge', "It organizes evaluation meetings where school rules and practices are questioned, and critical ideas are put forward." It has been determined that there is no significant difference between the results of the evaluations of the teachers working in the schools in Aydın, Efeler district, between their gender, age and tenure. It was found that there was no significant difference between the evaluations of the School Managers, except for the sub-dimension of Knowledge Management Process Competencies, "Storing and Protecting Knowledge ", and their length of service. Teachers with six to ten years of service find their school managers' competencies in the " Storing and Protecting Knowledge " sub-dimension more inadequate when compared to teachers who work for other years. It has been found that there is a significant difference between the sub-dimensions of Knowledge Management Process competencies of the principals, namely "Storing and Protecting Knowledge ", "Sharing Knowledge", "Using and Evaluation Knowledge" and the average sum of all dimensions and educational status. In these sub-dimensions, teachers with postgraduate degrees find that school managers' knowledge management process competencies are more inadequate. There is no significant difference in the dimensions of "Creating Knowledge" and "Acquiring Knowledge". At the end of our research, awareness raising studies, training, projects and courses should be carried out in all educational institutions about Information Management Processes; keeping the school's website up-to-date and employing staff only for social media and website content; Supporting school technology infrastructures in information storage and use; Sharing information with other institutions, organizations and private sector representatives experienced in this field; increasing the availability of information; creating free environments where teachers in schools can easily obtain information and use this information are recommended.