Please use this identifier to cite or link to this item:
http://hdl.handle.net/11607/4789Full metadata record
| DC Field | Value | Language |
|---|---|---|
| dc.contributor.advisor | Ateş, İsmet | - |
| dc.contributor.author | Arman Zengi, Cennet | - |
| dc.date.accessioned | 2022-10-04T10:26:39Z | - |
| dc.date.available | 2022-10-04T10:26:39Z | - |
| dc.date.issued | 2022 | - |
| dc.date.submitted | 2022 | - |
| dc.identifier.citation | Arman Zengi, C. (2022). Davranışsal iktisat bağlamında, demografik farklılıkların tüketici davranışlarına etkisi: Aydın ilinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü: Aydın. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11607/4789 | - |
| dc.description.abstract | Bireylerin mal ve hizmet satın alırken rasyonel olmayan/irrasyonel kararlar aldıkları görülmektedir. Davranışsal iktisat perspektifinde ekonomik insan sorgulanmaya başlanmıştır. Ekonomik insan diğer bir ifadeyle homoekonomikus birey; iktisadi, sosyal, psikolojik alanlarda da araştırılmaktadır. Buna ek olarak, bireylerin belirsizlik ve risk altında irrasyonel davranışlarda bulunduğu gözlemlenmektedir. Bu çalışmada, satın alma ilgilenimi ve tüketici ilgilenimi boyutları davranışsal iktisat boyutları ile değerlendirilmektedir. İktisat literatüründe, bireylerin satın alma kararlarında irrasyonel davranışları çeşitli açılardan değerlendirilse de diğer çalışmalara kıyasla bu çalışmada demografik faktörler kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Bu amaçla SPPS 25 ve AMOS 21 programları kullanılarak faktör analizi, fark analizi ve bağımsızlık testi yapılmış ve geliştirilen hipotezler sınanmıştır. Çalışma kapsamında Aydın ilindeki 915 tüketiciye yüz yüze ve online anket yöntemi uygulanmıştır. Bu çalışmadan elde edilen temel bulgu, davranışsal iktisat bağlamında satın alma ilgilenimi ve tüketici ilgilenimi boyutları demografik faktörlere göre farklılık göstermektedir. Bu çalışmada, tüketicilerin demografik faktörler çerçevesinde satın alma kararları, kararlarındaki değişmeler ve irrasyonel davranışları satın alma ilgilenimi ve tüketici ilgilenimi açısından detaylı bir şekilde yorumlanmaktadır. Bu nedenle çalışmadan elde edilen bulguların ve önerilerin mal ve hizmet üreten işletme yöneticilerine yardımcı olması beklenmektedir. | tr_TR |
| dc.description.abstract | It is seen that humans make irrational decisions while purchasing goods and services. In the behavioral economics perspective, the economic human has begun to be questioned. The economic human, in other words, the homoeconomicus; it is also researched in economic, social and psychological fields. In addition, it is observed that individuals engage in irrational behaviors under uncertainty and risk. In this study, purchase involvement and consumer involvement dimensions are evaluated with behavioral economics dimensions. Although irrational behaviors of humans in purchasing decisions are evaluated from various perspectives in the economics literature, compared to other studies, demographic factors are comprehensively discussed in this study. For this purpose, factor analysis, difference analysis and independence tests have been performed using SPPS 25 and AMOS 21 programs and the developed hypotheses have been tested. Within the scope of the study, face-to-face and online questionnaires method have been applied to 915 consumers in Aydın Province. The main finding from this study is that in the scope of behavioral economics, dimensions of purchase involvement and consumer involvement differ according to demographic factors. In this study, consumers' purchasing decisions, changes in their decisions and irrational behaviors within the framework of demographic factors are interpreted in detail in terms of purchase involvement and product involvement. For this reason, it is expected that the findings and suggestions obtained from the study will help business managers that produce goods and services. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI................................................................................ v ÖZET.....................................................................................................................................vii ABSTRACT ...........................................................................................................................ix ÖNSÖZ...................................................................................................................................xi ŞEKİLLER DİZİNİ..............................................................................................................xix TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................xxi EKLER DİZİNİ..................................................................................................................xxiii GİRİŞ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 3 1. DAVRANIŞSAL İKTİSAT KAVRAMI, GELİŞİMİ VE UYGULAMA ALANI............. 3 1.1. Davranışsal İktisat Kavramı......................................................................................... 3 1.2. Davranışsal İktisat ve Psikoloji İlişkisi........................................................................ 4 1.3. Davranışsal İktisattın Tarihsel Gelişimi ...................................................................... 6 1.4. Davranışsal İktisat Bağlamında İktisadi Davranışların Psikolojik Temelleri............ 14 1.4.1. Belirsizlik Altında Karar Alma,....................................................................... 14 1.4.2. Sınırlı Rasyonellik ........................................................................................... 14 1.4.3. Beklenti Kuramı............................................................................................... 15 1.4.4. Kayıptan Kaçınma ve Referansa Bağlılık........................................................ 15 1.4.5. Muhafazakarlık................................................................................................ 16 1.4.6. Aşırı Güven...................................................................................................... 17 1.4.7. Bilişsel Çelişki................................................................................................. 17 1.4.8. Geçmiş/Geri Görüş Önyargısı ......................................................................... 17 1.4.9. Doğrulama/Kendini Doğrulama Tuzağı .......................................................... 18 1.4.10. Mevcudiyet Önyargısı ................................................................................... 18 xiv 1.4.11. Kontrol Yanılsaması...................................................................................... 18 1.4.12. Aşina Olma Önyargısı (Benzeşim Önyargısı)............................................... 19 1.4.13. Çerçeveleme Etkisi........................................................................................ 19 1.4.14. Zihinsel Muhasebe ........................................................................................ 19 1.4.15. Temsil Edilebilirlilik (Temsililik) ................................................................. 20 1.4.16. Çıpalama Tuzağı............................................................................................ 21 1.4.17. Batık Maliyet Tuzağı..................................................................................... 21 1.4.18. Sahiplik-Statüko Tuzağı/ Donanım Etkisi..................................................... 22 1.4.19. Hedonik Düzeltme......................................................................................... 22 1.4.20. Yemleme Tuzağı ........................................................................................... 22 1.4.21. Hiperbolik İndirgeme (Hyperbolic Discounting).......................................... 23 1.4.22. Aşırı İyimserlik Eğilimi................................................................................. 23 1.4.23. Sürü Psikolojisi Eğilimi ( Bandwagon Etkisi, Herd Behaviour)................... 23 1.5. Davranışsal İktisatta Araştırma Yöntemleri .............................................................. 24 2. BÖLÜM............................................................................................................................ 25 2. TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI VE SATIN ALMA MODELLERİ ................................. 25 2.1. Tüketim ve Tüketici Kavramları ............................................................................... 25 2.2. Tüketici Satın Alma Davranışını Etkileyen Faktörler............................................... 26 2.2.1. Demografik Faktörler...................................................................................... 26 2.2.1.1. Yaş......................................................................................................... 26 2.2.1.2. Cinsiyet.................................................................................................. 27 2.2.1.3. Medeni durum ....................................................................................... 27 2.2.1.4. Meslek ................................................................................................... 28 2.2.1.5. Eğitim düzeyi ........................................................................................ 28 2.2.1.6. Gelir düzeyi........................................................................................... 28 2.2.2. Psikolojik Faktörler......................................................................................... 29 xv 2.2.2.1. Tutum ve inanç ...................................................................................... 29 2.2.2.2. Kişilik .................................................................................................... 29 2.2.2.3. Algı ........................................................................................................ 30 2.2.2.4. Öğrenme ................................................................................................ 30 2.2.2.5. Güdülenme............................................................................................. 31 2.2.3. Sosyolojik Faktörler......................................................................................... 31 2.2.3.1. Aile ........................................................................................................ 31 2.2.3.2. Sosyal Sınıf............................................................................................ 32 2.2.3.3. Kültür ve Alt Kültür .............................................................................. 32 2.2.3.4. Referans Grupları .................................................................................. 33 2.2.3.5. Statü ve Roller ....................................................................................... 33 2.3. Tüketici Satın Alma Davranışı Modelleri.................................................................. 34 2.3.1. Kara Kutu Modeli............................................................................................ 34 2.3.2. Klasik (Açıklayıcı- Geleneksel) Davranış Modelleri ...................................... 35 2.3.2.1. Ekonomik model.................................................................................... 35 2.3.2.2. Pavlov modeli........................................................................................ 36 2.3.2.3. Freud Psiko-Analitik (Benlik) modeli ................................................... 36 2.3.2.4. Veblen modeli........................................................................................ 36 2.3.3. Modern (Tanımlayıcı) Davranış Modelleri ..................................................... 36 2.3.3.1. Nicosia modeli....................................................................................... 38 2.3.3.2. Howard-Sheth modeli............................................................................ 39 2.3.3.3. Engel-Kollat-Blackwell modeli............................................................. 40 2.4. Tüketici Satın Alma Karar Süreci.............................................................................. 41 2.4.1. Sorunun/İhtiyacın Belirlenmesi veya Fark Edilmesi....................................... 42 2.4.2. Bilgi Toplama ve Alternatiflerin (Seçeneklerin) Belirlenmesi........................ 43 2.4.3. Alternatiflerin Değerlendirilmesi..................................................................... 45 xvi 2.4.4. Satın Alma Karar Aşaması.............................................................................. 45 2.4.5. Satın Alma Sonrası Değerlendirme Aşaması .................................................. 45 2.5. İlgilenim ve Satın Alma Karar Süreci ....................................................................... 46 2.6. Davranışsal İktisat Kapsamında Karar Verme Sürecine Bakış................................. 47 2.7. Alan Üzerine Yapılan Literatür Çalışmaları ............................................................. 49 3. BÖLÜM............................................................................................................................ 55 3. ARAŞTIRMA BÖLÜMÜ................................................................................................. 55 3.1. Araştırmanın Yeri ve Tarihi ...................................................................................... 55 3.2. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi ........................................................................... 55 3.3. Araştırmanın Sınırları ve Araştırma da Karşılaşılan Güçlükler ................................ 57 3.4. Araştırmada Veri Toplama Yöntemi ve Analiz Şekli ............................................... 57 3.5. Araştırmanın Amacı ve önemi .................................................................................. 58 3.6. Araştırmanın Hipotezleri........................................................................................... 59 3.7. Araştırmanın Modeli ve Boyutları............................................................................. 61 3.8. Araştırmanın Bulguları.............................................................................................. 65 3.8.1. Tanımlayıcı İstatistikler................................................................................... 65 3.8.1.1. Katılımcıların demografik bilgileri ....................................................... 65 3.8.2. Güvenirlilik Analizi......................................................................................... 68 3.8.3. Faktör Analizi.................................................................................................. 69 3.8.3.1. Tüketici satın alma ilgilenimi ölçeği ilişkin açıklayıcı faktör analizi sonuçları.................................................................................................... 70 3.8.3.1.1. Tüketici satın alma ilgilenimi ölçeği ilişkin açıklayıcı faktör analizi sonuçları.................................................................................................... 70 3.8.3.1.2. Tüketici satın alma ilgilenimi doğrulayıcı faktör analizi sonuçları.... 74 3.8.3.2. Tüketici ilgilenimi ölçeği ilişkin faktör analizi sonuçları ..................... 77 3.8.3.2.1. Tüketici ilgilenimi ölçeği ilişkin açıklayıcı faktör analizi sonuçları.. 77 3.8.3.2.2. Tüketici ilgilenimi doğrulayıcı faktör analizi sonuçları..................... 82 xvii 3.9. Davranışsal İktisat Sorularıyla Demografik Faktörlerin Karşılaştırılması Sonucu Elde Edilen Bulgular ............................................................................................... 85 3.10. Çalışmada Kullanılan Ölçekler ile Demografik Verilerin Karşılaştırılması Sonucu Elde Edilen Bulgular ............................................................................................. 116 3.10.1. Tüketici Satın Alma İlgilenimi Ölçek Alt Boyutlarının Demografik Özelliklere Göre Karşılaştırılması Sonucu Elde Edilen Bulgular.................. 116 3.10.2. Tüketici İlgilenim Ölçek Alt Boyutlarının Demografik Özelliklere Göre Karşılaştırılması Sonucu Elde Edilen Bulgular.............................................. 120 3.10.3. Tüketici Satın Alma İlgilenimi Ölçek Alt Boyutlarının Davranışsal İktisat Sorularına Göre Karşılaştırılması Sonucu Elde Edilen Bulgular................... 123 3.10.4. Tüketici İlgilenim Ölçek Alt Boyutlarının Davranışsal İktisat Sorularına Göre Karşılaştırılması Sonucu Elde Edilen Bulgular..................................... 125 4. TARTIŞMA VE SONUÇ.............................................................................................. 128 5. KAYNAKLAR............................................................................................................... 138 6. EKLER ........................................................................................................................... 153 ÖZGEÇMİŞ ....................................................................................................................... 165 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Beklenti kuramı, Davranışsal ekonomi yaklaşımları, Davranışsal ekonomi, Satın alma ilgilenimi, Sınırlı rasyonellik, Tüketici ilgilenimi | tr_TR |
| dc.subject | Behavioral economics approaches, Behavioral economics, Bounded rationality, Consumer ınvolvement, Expectancy theory, Purchase ınvolvement | tr_TR |
| dc.title | Davranışsal iktisat bağlamında, demografik farklılıkların tüketici davranışlarına etkisi: Aydın ilinde bir uygulama | tr_TR |
| dc.title.alternative | The effect of demographic differences on consumer behavior in the scope of behavioral economics: An application from Aydın province | tr_TR |
| dc.type | doctoralThesis | tr_TR |
| dc.contributor.department | Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı | tr_TR |
| Appears in Collections: | Doktora | |
Files in This Item:
| File | Description | Size | Format | |
|---|---|---|---|---|
| 719378 CENNET ARMAN ZENGİ.pdf | Cennet Arman Zengi Doktora Tez Dosyası | 2.89 MB | Adobe PDF | View/Open |
Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.