Davranışsal iktisat bağlamında, demografik farklılıkların tüketici davranışlarına etkisi: Aydın ilinde bir uygulama

Abstract

Bireylerin mal ve hizmet satın alırken rasyonel olmayan/irrasyonel kararlar aldıkları görülmektedir. Davranışsal iktisat perspektifinde ekonomik insan sorgulanmaya başlanmıştır. Ekonomik insan diğer bir ifadeyle homoekonomikus birey; iktisadi, sosyal, psikolojik alanlarda da araştırılmaktadır. Buna ek olarak, bireylerin belirsizlik ve risk altında irrasyonel davranışlarda bulunduğu gözlemlenmektedir. Bu çalışmada, satın alma ilgilenimi ve tüketici ilgilenimi boyutları davranışsal iktisat boyutları ile değerlendirilmektedir. İktisat literatüründe, bireylerin satın alma kararlarında irrasyonel davranışları çeşitli açılardan değerlendirilse de diğer çalışmalara kıyasla bu çalışmada demografik faktörler kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Bu amaçla SPPS 25 ve AMOS 21 programları kullanılarak faktör analizi, fark analizi ve bağımsızlık testi yapılmış ve geliştirilen hipotezler sınanmıştır. Çalışma kapsamında Aydın ilindeki 915 tüketiciye yüz yüze ve online anket yöntemi uygulanmıştır. Bu çalışmadan elde edilen temel bulgu, davranışsal iktisat bağlamında satın alma ilgilenimi ve tüketici ilgilenimi boyutları demografik faktörlere göre farklılık göstermektedir. Bu çalışmada, tüketicilerin demografik faktörler çerçevesinde satın alma kararları, kararlarındaki değişmeler ve irrasyonel davranışları satın alma ilgilenimi ve tüketici ilgilenimi açısından detaylı bir şekilde yorumlanmaktadır. Bu nedenle çalışmadan elde edilen bulguların ve önerilerin mal ve hizmet üreten işletme yöneticilerine yardımcı olması beklenmektedir.

It is seen that humans make irrational decisions while purchasing goods and services. In the behavioral economics perspective, the economic human has begun to be questioned. The economic human, in other words, the homoeconomicus; it is also researched in economic, social and psychological fields. In addition, it is observed that individuals engage in irrational behaviors under uncertainty and risk. In this study, purchase involvement and consumer involvement dimensions are evaluated with behavioral economics dimensions. Although irrational behaviors of humans in purchasing decisions are evaluated from various perspectives in the economics literature, compared to other studies, demographic factors are comprehensively discussed in this study. For this purpose, factor analysis, difference analysis and independence tests have been performed using SPPS 25 and AMOS 21 programs and the developed hypotheses have been tested. Within the scope of the study, face-to-face and online questionnaires method have been applied to 915 consumers in Aydın Province. The main finding from this study is that in the scope of behavioral economics, dimensions of purchase involvement and consumer involvement differ according to demographic factors. In this study, consumers' purchasing decisions, changes in their decisions and irrational behaviors within the framework of demographic factors are interpreted in detail in terms of purchase involvement and product involvement. For this reason, it is expected that the findings and suggestions obtained from the study will help business managers that produce goods and services.