Tip 2 Diyabetli Kadınların Beslenme Okuryazarlık Düzeyi Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Iğdır İli Örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı tip 2 diyabetli kadınlarda beslenme okuryazarlığı (BOY) düzeyini tespit etmek ve beslenme okuryazarlığını etkileyen faktörleri incelemektir. Gereç ve Yöntem: Analitik kesitsel tipte planlanan çalışma, Aralık 2021-Mayıs 2022 tarihleri arasında Iğdır Devlet Hastanesi’nde 200 tip 2 diyabetli kadın üzerinde yapılmıştır. Katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Besin Tüketim Sıklığı Formu, Beslenme Okuryazarlığı Ölçek Formu uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 26.0 programı kullanılarak, besin tüketim sıklığına dair veriler ise BeBiS 9.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. İstatistiksel analizlerde anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Bireylerin %59,5’inin “iyi/yeterli” BOY düzeyine sahip olduğu, “yetersiz” BOY düzeyine sahip bireyin olmadığı bulunmuştur. BOY ölçek puan ortalamaları ile bireylerin yaşı arasında negatif yönde zayıf bir ilişki olduğu bulunmuştur (p<0,001). Bireyler eğitim düzeyine, medeni duruma ve çalışma durumuna göre BOY ölçek toplam puan ortalamaları, genel beslenme bilgisi, okuduğunu anlama, gıda etiketi ve sayısal okuryazarlık alt boyut puan ortalamaları istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermiştir (p<0,001). Bireylerin günde en az bir ara öğün yapma durumları, beslenme ile ilgili bilgilere ulaşmada en güvenilir kaynak olarak diyetisyeni görme durumları ve tip 2 diyabet için düzenli kontrole gitme durumlarına göre BOY düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0.05). BOY ölçek toplam puan ortalamalarının, bireylerin aldığı günlük yağ (g) ve protein (g) miktarı ile pozitif yönde anlamlı çok zayıf bir ilişkisinin olduğu görülürken karbonhidrat (%) oranı ile negatif yönde anlamlı çok zayıf bir ilişkisinin olduğu görülmüştür (p<0,05). Sonuç: Bu çalışma bireylerin sosyo-demografik özellikleri ve besin tüketim durumlarına göre beslenme okuryazarlığı düzeylerinde farklılık