Mekanik Ventilatör Tedavisi Alan Hastalarda Trakeostomi / Endotrakeal Tüp Kaf Basıncının Pozisyona Göre Değişimi

Abstract

Amaç: Mekanik ventilatör tedavisi alan hastalarda trakeostomi tüp(TT)/ Eendotrakeal tüp(ETT) kaf basıncının pozisyona göre değişimini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma, Aydın ili Atatürk Devlet Hastanesi Anestezi Yoğun bakım ve Göğüs Yoğun Bakım ünitelerinde TT/ ETT aracılığı ile mekanik ventilasyon desteği alan hastalarda, TT/ ETT kaf basıncının pozisyona göre değişimini belirlemek amacıyla yapılan, yarı deneysel tipte bir çalışmadır. Güç analizi yöntemine göre (F tests-ANOVA) belirlenen örneklem sayısı 44 olan mekanik ventilatör tedavisi alan hastalara başlangıç pozisyonu olarak 30◦ baş yukarıda semifawler pozisyonda ETT kaf basıncı 25 cmH₂O olarak ayarlandıktan sonra sırası ile; sağ lateral, semifawler ve sol lateral pozisyonları verilip, her bir pozisyonda 0. dk, 15. dk ve 2. saat sonunda manuel endotrakeal kaf basınç manometresi ile ETT kaf basınç ölçümü yapılmıştır. Her ölçümden sonra kaf basıncı güven aralığı (20↓ -30↑ cmH₂O) dışında olan değerler 25 cmH₂O basıncında olacak şekilde ayarlanmıştır. İstatistiksel analizler SPSS (IBM SPSS Statistics 24) adlı paket program kullanılarak yapılmıştır. Bulguların yorumlanmasında frekans tabloları ve tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Verilerin normallik varsayımına uygunlukları örnek sayısına göre “Shapiro-Wilk” test istatistiklerine göre yapılmıştır. Normal dağılıma uygun ölçüm değerleri için parametrik yöntemlerden iki bağımsız grubun ölçüm değerleriyle karşılaştırılmasında “Independent Sample-t” test (t-tablo değeri) yöntemi kullanılmıştır. Normal dağılıma uygun olmayan ölçüm değerleri için parametrik olmayan yöntemlerden iki bağımsız grubun ölçüm değerleriyle karşılaştırılmasında “Mann-Whitney U” test (Z-tablo değeri), bağımlı iki grubun ölçüm değerleriyle karşılaştırılmasında “Wilcoxon” test (Z-tablo değeri), bağımlı üç veya daha fazla grubun ölçüm değerleriyle karşılaştırılmasında “Friedman” test (χ2-tablo değeri) yöntemi kullanılmıştır. İki nicel değişkenin birbiriyle ilişkilerinin incelenmesinde “Spearman” korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 70,68±11,22 (yıl), %38,6’sının obez, %68,2’sinin tanısının solunumsal ve %34,1’inin KOAH olduğu, %68,2’sine sedo-aneljezi yapılmadığı ve tamamına nöromüsküler blokaj yapılmadığı, %61,3’ünün basınç destekli senkronize aralıklı zorunlu ventilasyon (P-SIMV), %36,3’ünün volüm destekli senkronize aralıklı zorunlu ventilasyon(V-SIMV), %2,27’inin spontan(SPONT) solunum modunda mekanik ventilatör desteği aldığı bulundu. Hastalara verilen sağ lateral (χ2=61,287; p=0,000), semifawler(χ2=14,184; p=0,001), sol lateral(χ2=39,500; p=0,000) pozisyonlarında sürelerine göre (0. dk, 15. dk, 2. sa) ETT kaf basıncı ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu ve ETT kaf basıncının zamanla azaldığı bulundu. Semifawler pozisyondan sağ lateral (Z=-5,580; p=0,000) ve sol lateral (Z=-5,150; p=0,000) pozisyonda hastaların ETT kaf basınç değerlerinin arttığı bulundu. Yoğun bakım ağrı skalası(YBAS), Glaskow koma skalası(GKS) puanı ve TV(tidal volüm) yüksek olan hastaların kaf basıncının daha yüksek (p<0,05, r=0,351; p=0,020), Ekspirasyon Sonu Pozitif Basınç(Peep) (r=-0,360; p=0,016) değeri ve Ramsey sedasyon skalası(RSS) (r=-0,356; p=0,018) puanı yüksek olan hastaların ETT kaf basıncının daha düşük olduğu bulundu. Mekanik ventilatör modu, Fraksiyone Oksijen Konsantrasyonu (FiO2), solunum sayısı (frekans), beden kitle indeksi(BKİ), entübasyon günü, tüp sabitleme durumu, sedoanaljezi alma durumu ile verilen pozisyonlardaki 0. dk, 15. dk ve 2. saat ETT kaf basıncı değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Sonuç: Hastalara verilen sağ lateral, semifawler, sol lateral pozisyonlarda, pozisyon verildikten sonraki (0.dk) ETT kaf basıncında, pozisyon öncesine göre artış olmuştur. Sağ ve sol lateral poziyonlarda kaf basıncı semifawler pozisyona göre daha yüksektir. Bu yükseklik geçici olup 15 dk sonra normal aralığa (20-30cmH₂O ) gelmiş ve 2.saat sonunda en düşük değere ulaşmıştır.