Yenidoğan Resüsitasyon Programı Uygulamalarında Öğretim Tasarımı Geliştirilmesi ve Uygulanması: Eylem Araştırması

Abstract

Amaç: Araştırma, sağlık çalışanlarının Neonatal Resüsitasyon Programı (NRP) uygulamaları sırasında algoritmalardan sapma nedenlerini incelemek, NRP uygulamalarına yönelik ihtiyaçlarını analiz etmek ve elde edilen bulgular doğrultusunda hizmet içi öğretim tasarımı geliştirmek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Eylem araştırması niteliğinde olan bu araştırma Şubat 2020- Ocak 2022 tarihleri arasında, Adana Seyhan Devlet Hastanesi Marsa Ek Hizmet Binası doğumhane ve ameliyathane birimlerinde 30 sağlık çalışanı ile yapılmıştır. Veriler araştırmacı notları, NRP bilgi değerlendirme testi, eğitim sonrası değerlendirme testi, gözlem, bireysel görüşme ve odak grup görüşmesi yöntemleri kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri tanımlayıcı istatistikler, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis ve Wilcoxon testi ve nitel verileri içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Katılımcıların eylem öncesi NRP bilgi değerlendirme testi ortanca puanlarının 43,0 (29,0-52,0) ve eylem sonrası eğitim sonrası değerlendirme testi ortanca puanlarının 88,0 (85,0-93,0) olduğu ve bu farkın istatistiksel açıdan anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,001). Eylem öncesinde katılımcıların, özellikle ileri canlandırma gerektirmeyen yenidoğanlar için NRP kursunda öğretilen ve yapılması gereken rutin uygulamaların hiçbirini tam ve doğru olarak yerine getiremedikleri ve yenidoğan değerlendirmeleri de dahil olmak üzere, uygulamaları algoritmalar doğrultusunda yapamadıkları gözlenmiştir. Yine katılımcıların bireysel görüşme verilerinden NRP kursunu değerlendirme temasına yönelik dokuz, yenidoğan resüsitasyon uygulamalarına yönelik 14, yenidoğan resüsitasyon uygulamalarının iyileştirilmesine yönelik beş alt tema olmak üzere toplam 28 alt tema elde edilmiştir. Eylem sürecinde katılımcılarla yapılan odak grup görüşmelerinden birincisinden yenidoğan resüsitasyon uygulamalarına yönelik sorunlar temasına ilişkin üç ve yenidoğan resüsitasyon uygulamalarının iyileştirilmesine yönelik öneriler temasına ilişkin üç olmak üzere toplam altı alt tema; ikincisinden yenidoğan resüsitasyon uygulamalarının değerlendirilmesine yönelik genel görüşler temasına ilişkin toplam beş alt tema elde edilmiştir. Yine bu eylem araştırması süresince, çalışmanın yürütüldüğü kurumda yenidoğan resüsitasyon uygulamalarına yönelik tıbbi ekipman eksiklikleri giderilmiş ve çalışır konuma getirilmiş, risk değerlendirme ve kayıt formları kullanılması, uygulama alanlarına akış çizelgeleri ve bilgilendirici dokümanların temini ve ebelerin çalışma sisteminin düzenlenmesine yönelik iyileştirmeler yapılmıştır. Bu süreçte yapılan teorik ve pratik eğitimler ile sağlık personellerinin yenidoğan resüsitasyon uygulama bilgi ve becerilerinin gelişmesi sağlanmıştır. Ayrıca yapılan tüm iyileştirmelerin sürdürülebilirliğinin sağlanması için dört mentor eğitimi yapılmış ve görevlendirilmeleri sağlanmıştır. Sonuç: Araştırma sürecinde NRP uygulamaları kapsamında kurumsal altyapı, sağlık çalışanlarının bilgi ve uygulamalarına yönelik saptanan eksiklikler giderilmiş ve yapılan iyileştirmelerin sürdürülebilirliğinin sağlanması için yeni bir çalışma sistemi oluşturulmuştur.