Akut psikiyatri kliniklerinde bipolar bozukluğu olan hastalarda ilaç uyumu, sosyal işlevsellik, sosyal destek ve ilişkili faktörler

Abstract

AKUT PSİKİYATRİ KLİNİKLERİNDE BİPOLAR BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA İLAÇ UYUMU, SOSYAL İŞLEVSELLİK, SOSYAL DESTEK VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER

Zemen, N. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2020.

Bu çalışma, bipolar bozukluğu olan hastaların ilaç uyumu, sosyal işlevsellik, sosyal destek ve ilişkili faktörleri saptamak amacıyla analitik ve kesitsel tipte bir araştırma olarak yapılmıştır. Araştırma, TC Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstanbul İli Bakırköy Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi’nde Ağustos 2019 -Eylül 2019 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın evrenini T.C. Sağlık Bakanlığı İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi hastaları oluşturmaktadır. Örneklem büyüklüğü ise G power istatistik analizinde, güven aralığı %95 etki büyüklüğü 0,3, alfa 0,05, güç 0,80 olarak alındığında 82 olarak belirlenmiştir. Araştırmada desen etkisi 1,1 olarak hesaplandığında ulaşılacak hasta sayısı 90 olarak hesaplanmıştır. Veriler, sosyodemografik bilgileri içeren tanıtıcı bilgi formu, Morisky Tedavi Uyum Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Kısa İşlevsellik Değerlendirilme Ölçeğinden oluşan anket formu ile toplanmıştır. Araştırmanın verileri SPSS 22 (Statistical Package for the Social Sciences) programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma verilerinin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra, bağımsız gruplarda puan ortalamalarının karşılaştırılması için Student’s-t-testi, Anova testi, Regresyon analizi ve Pearson korelasyon analizi uygulanmıştır. Hastaların % 48,9’unun ilaç tedavisine uyumunun düşük, %27,8’i orta derecede uyumu ve %23,3’ünün ise uyumunun yüksek olduğu belirlenmiştir. İlaç tedavisi uyumu ile sosyal işlevsellik arasında düzeyde ilişki bulunmamıştır (p>0,05). İlaç tedavisine uyum ile sosyal destek aile, arkadaş alt boyutu ve sosyal destek toplam puanı puan ortalamaları arasında zayıf düzeyde pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). Sonuçta, kadınların, obez hastaların, üniversite mezunlarının, geliri giderden fazla olan hastaların, alkol/madde kullanmayanların, hastaneye kendi istemiyle atışı olanların, son 1 yılda 1 kez yatışı olanların ve EKT görmeyen hastaların ilaç uyumu daha yüksektir. Obez hastaların aile sosyal desteği, evlilerin aile ve toplam sosyal desteği, geliri giderden fazla olanların aile sosyal desteği, üç ve üzeri sayıda çocuğu olan ve çekirdek ailede yaşayan hastaların aile sosyal desteği, kendi istemiyle yatışı olan hastaların arkadaş ve ve toplam sosyal desteği, özkıyım girişimi olmayanların ise özel bir insan sosyal destek düzeyleri yüksek bulunmuştur. Kadınların, obezlerin, ilköğretim mezunlarının geliri giderden fazla olan hastaların, sosyal güvencesi olmayan hastaların, alkol kullanmayanların son 1 yılda 1’den fazla yatışı olan hastaların işlevselliği düşük bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda bipolar bozukluğu olan hastaların tedavi uyumlarının arttırılması için eğitim programları oluşturulması, randevuların takibi ve hatırlatılması gibi girişimlerin planlanarak tedaviye devam etme oranını arttırılması bununla birlikte sosyal işlevselliğinin arttırılması için psikoeğitim programlarının uygulanması ve bu programlara ailelerin de dâhil edilmesi, ihtiyaç duydukları sosyal desteğin önemi ile ilgili hasta yakınlarına eğitim programlarının düzenlenmesi ve gerektiğinde danışmanlık verilmesi önerilmiştir.

This study was conducted as an analytical and cross-sectional study in order to determine the treatment compliance of patients with bipolar disorder, to find out their social functioning and social support level and to determine the relationship between each other. Research; Ministry of Health Public Hospitals Authority Turkey Istanbul Province Bakırköy District Public Hospitals Association General Secretary Prof. Bakirkoy Dr. Dr. Mazhar Osman Mental Health and Neurological Diseases Training and Research Hospital between June 2019 - July 2019. universe of the research was published by T.C. There are patients of Mazhar Osman Mental Health and Neurological Diseases Training and Research Hospital. The sample size in G power statistical analysis, confidence interval 95% effect size 0.3, alpha 0.05, power 0.80 can be taken as comprehensive 82. In the study, the pattern effect was calculated as 1.1 and the number of patients to be reached was calculated as 90. The study consists of 4 forms as a data collection tool. The descriptive information form, which includes sociodemographic information of the patients, consists of Morisky Treatment Compliance Scale, Multidimensional Perceived Social Support Scale and Brief Functionality Assessment Scale. The data of the study were analyzed using SPSS 22 (Statistical Package for the Social Sciences) program. In addition to descriptive statistics, t test, Anova test and Pearson correlation analysis were used to compare mean scores in independent groups and .P 0.05). A weak positive correlation was found between compliance with drug therapy and social support family, friend sub-dimension, and social support total score scores (p <0.05). As a result, drug compliance is higher for women, obese patients, university graduates, patients with higher income, those who do not use alcohol / substance, those who have been thrown into the hospital voluntarily, who have been hospitalized once in the last 1 year, and those who have not seen ECT. Family social support of obese patients, family and total social support of married people, family social support of those with more than income, family social support of patients who have three or more children and living in the nuclear family, friends and and total social support of patients who are voluntarily admitted, suicide attempt those who do not have a high level of human social support. The functionality of women, obese, elementary school graduates, patients with more than income, patients with no social security, and those who did not use alcohol were found to have low functionality in the last 1 year. In line with this results, the establishment of training programs to increase the treatment compliance of patients with bipolar disorder, increasing the rate of continuing treatment by planning and reminding appointments, as well as implementing psychoeducation programs to increase social functionality and including families in these programs, It has been suggested that educational programs and consultancy should be provided to patients' relatives about the importance of social support they need.