R. 1323/m.1907-1908 tarihli orman istatistiği’nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

Tarih bilimine yardımcı bilim dalları arasında yer alan İstatistik bilimi, tarihin yorumlanmasında önemli bir yer tutar. İstatistik biliminden faydalanılmaya başlanması tarihin kendisi kadar eskidir. Ancak, modern manası ile XIX. yüzyılda kullanmaya başlanmıştır. Sayısallaşan ve değişen Dünyada devlet politikalarının şekillenmesindeki payı oldukça büyüktür. Bu manada Osmanlı Devleti de sahip olduğu nüfus potansiyelini, yer altı ve yer üstü kaynaklarını, istatistik biliminden faydalanarak kayıt altına almıştır. Osmanlı Devleti için ormanların önemi oldukça büyüktür. Ordu, donanma, devletin ve halkın ihtiyaçlarını yüzyıllarca karşılaşmıştır. Ancak bu faydalanma şekli belirli bir döneme kadar kanun ve nizâmnamelerle koruma altına alınmadığı için ormanlardan büyük tahribat meydana getirmiştir. Tanzimat Dönemi ile birlikte Osmanlı Devleti bu tahribatı durdurmak, ormanların mevcut miktarını belirlemek, korumak ve bu ormanlardan en iyi şekilde faydalanmak amacı ile birçok kanun ve lâyiha hazırlanmış, bu süreçte Orman Nezâreti’snin kurulması ile birlikte orman ve ormancılık alanında daha teşkilatlı bir yapılanmaya gidilmiştir. Orman ve Maden ve Ziraat Nezareti bir taraftan ormanların korunup geliştirilmesine yönelik tedbirler alırken bir taraftan da ormanların tespitine yönelik istatistik çalışmalarına önem vermiştir. Bu tezde, Osmanlı Devleti’nin bilimsel anlamda hazırladığı orman istatistikleri arasında yer alan Orman ve Maden ve Ziraat Nezâreti İstatistik İdaresi tarafından hazırlanan R.1323 M.1907/1908 senesi Orman İstatistiği’nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Böylece II. Meşrutiyet döneminde Osmanlı Devleti’nin orman varlığının belirlenmesi, orman florasının ortaya çıkartılması hedeflenmektedir. Ayrıca tarihsel çalışmalarda istatistik biliminden faydalanılarak sayısallaşan tarih orman örneğinde anlamlandırılmaya çalışılarak gelişmekte olan çevre tarihine katkı sağlamak amaçlanmıştır.

The science of statistics, which is among the auxiliary branches of science, has an important place in the interpretation of history. The beginning of benefiting from the science of statistics is as old as the history itself. However, in its modern sense, it started to be used in the 19th century. It has a great share in shaping state policies in a digitized and changing world. In this sense, the Ottoman Empire recorded its potential of the population and underground and aboveground resources by benefiting from the science of statistics. Forests are very important for the Ottoman Empire. For centuries, they have met the needs of the army, navy, state and people. However, since this way of utilization was not protected by laws and regulations until a certain period, it caused great damage to the forests. Along with the Tanzimat Period, the Ottoman Empire prepared many laws and bills in order to stop this destruction, to determine the current amount of forests, to protect them and to benefit from these forests in the best manner, and a more organized structuring was made in the field of forest and forestry with the establishment of the Ministry of Forestry in this process. On the one hand, while the Ministry of Forestry and Mining and Agriculture took measures for the protection and development of forests, on the other hand, it also gave importance to statistical studies for the determination of forests. In this thesis, the transcription and evaluation of Forest Statistics of the year R.1323 AD.1907 / 1908 prepared by the Ministry of Forestry and Mining and Agriculture, which is among the forest statistics prepared by the Ottoman Empire scientifically, has been made. Therefore, in the second constitutional era, it is aimed to determine the existence of the forests of the Ottoman Empire and to reveal the forest flora. Additionally, it is aimed to contribute to the developing environment history by trying to be made sense of the history that has been digitized by using the science of statistics in historical studies.