Farklı kökenli rezene (Foeniculum vulgare Mill.) Popülasyonlarının aydın koşullarında tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma, farklı bölgelerden elde edilen rezene (Foeniculum vulgare Mill.) tohumlarının Aydın koşullarında tarımsal ve kalite özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Yöntem: Dokuz farklı rezene popülasyonu (Ankara, Antalya, Muğla, Denizli, Isparta, Tokat, Hatay, Diyarbakır, Malatya) tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekrarlamalı olarak araştırılmıştır. Araştırmada çıkış süresi, dallanma süresi, çiçeklenme süresi, meyve bağlama süresi, olgunlaşma süresi, bitki boyu, dal sayısı, şemsiye sayısı, şemsiyede tohum sayısı, bin tane ağırlığı, sap kalınlığı, biyolojik verim, tohum verimi, hasat indeksi, uçucu yağ oranı, uçucu yağ verimi ve uçucu yağ bileşenleri incelenmiştir. Bulgular: Araştırma sonucunda; çıkış süresi 30-35,75 gün, dallanma süresi 106-117,50 gün, çiçeklenme süresi 161,25-166,25 gün, meyve bağlama süresi 187-198 gün, olgunlaşma süresi 237-242,25 gün, bitki boyu 71,2-80,9 cm, dal sayısı 5,42-6,32 adet, şemsiye sayısı 11,53- 15,68 adet, şemsiyede tohum sayısı 115,65-224,68 adet, bin tane ağırlığı 5,92-7,06 g, sap kalınlığı 4,82-6,11 mm, biyolojik verim 303,8-495,3 kg/da, tohum verimi 33,0-66,8 kg/da, hasat indeksi %9,28-19,89, uçucu yağ oranı %1,80-2,53 ve uçucu yağ verimi 0,784-1,417 l/da arasında değişmiştir. İncelenen popülasyonlarda trans anethol (%1,49-89,39) ve estragole (methyl chavicol) (%4,31-86,90) ana bileşenler olarak belirlenmiştir. Sonuç: Aydın koşullarında tohum verimi yönünden Antalya popülasyonu, uçucu yağ oranı ve uçucu yağ verimi yönünden Muğla popülasyonu ön plana çıkmıştır.

Objective: This study was carried out to determine the agricultural and quality characteristics of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) populations collected from different regions in Aydın conditions. Material and Methods: Nine different fennel populations (Ankara, Antalya, Muğla, Denizli, Isparta, Tokat, Hatay, Diyarbakır, Malatya) were arranged to Randomized Complete Block Design with four replications. In the experiment, emergence time, branching time, blooming time, fruiting time, ripening time, plant height, stem thickness, number of branches, number of umbels, number of seeds in the umbel, thousand-kernel weight, biological yield, seed yield, harvest index, essential oil ratio, essential oil yield and essential oil components were evaluated. Results: According to results of the research: emergence time: 30-35,75 days, branching time: 106-117,5 days, blooming time: 161,25-166,25 days, fruiting time: 187-198 days, ripening time: 237-242 days, plant height: 71,2-80,9 cm, stem thickness: 4,82-6,11 mm, number of branches: 5,43-6,33, number of umbels: 11,53-15,68, number of seeds in the umbel: 115,65-224,68, thousand-kernel weight: 5,92-7,06 g, biological yield: 3038-4953 kg ha-1 , seed yield 330-668 kg ha-1 , harvest index: 9,28-19,89%, essential oil rate: 1,80-2,53%, essential oil yield: 0,784-1,417 l/da were found. In studied populations, trans anethole (1,49- 89,39%) and estragole (4,31-86,90%) were determined as the main components. Conclusion: In Aydın conditions, the performance of Antalya population in terms of seed yield and Muğla population in terms of essential oil ratio and essential oil yield were significantly found to be higher than other populations.