Hukukun üstünlüğünün kalkınma göstergelerine etkisi: panel veri analizi

Abstract

Bir ülkede bireylerin ve kurumların hukuka uygun davranışları olarak tanımlanabilen “hukukun üstünlüğü” kavramı ve ekonomik kalkınma arasındaki ilişki literatürde sıklıkla tartışılmakta ve hukukun üstünlüğünün kalkınmayı öncelediği savı ileri sürülmektedir. Bu çalışmada hukukun üstünlüğü-ekonomik kalkınma ilişkisi, seçilmiş 85 ülke örneğinde, 1996-2019 dönemi verileri kullanılarak, panel veri analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Analizde kalkınma göstergeleri olarak “insani kalkınma endeksi” ve “kişi başı gelir düzeyi” verileri kullanılmıştır. Hukukun üstünlüğünün göstergesi olarak hukukun üstünlüğü indeksi (Rule of Law Index) kullanılmıştır. Hukukun üstünlüğü indeksi verileri Dünya Bankası veri tabanından elde edilmiştir. Ekonomik kalkınmayı etkilediği düşünülen kamu harcamaları, enflasyon, yatırım, işsizlik, ticari dışa açıklık değişkenleri kontrol değişkeni olarak modele dahil edilmiştir. İnsani kalkınma endeksi verileri BM Kalkınma Programı veri tabanından alınmış olup, diğer tüm değişkenler Dünya Bankası veri tabanından elde edilmiştir. Hukukun üstünlüğü ve ekonomik kalkınma arasındaki ilişkiyi analiz etmek amacıyla iki farklı model kurulmuş, modellerin tutarlılığını test etmek amacıyla ayrıca FMOLS ve DOLS yöntemleri ile de tahmin yapılmıştır. Analiz sonucunda, hukukun üstünlüğü değişkeninin kalkınma göstergeleri olan insani kalkınma endeksi ve kişi başı gelir düzeyini pozitif yönde etkilediği bulgusu elde edilmiştir. Ayrıca yatırım düzeyi, kamu harcamaları ve ticari dışa açıklığın kalkınma düzeyini pozitif yönde, işsizlik ve enflasyonun ise negatif yönde etkilediği görülmüştür.

The relationship between the concept of "rule of law", which can be defined as the legal behavior of individuals and institutions in a country, and economic development is frequently discussed in the literature, and it is argued that the rule of law prioritizes development. In this study, the relationship between the rule of law and economic development was analyzed by panel data analysis method, using the data of the period 1996- 2019 in the sample of 85 selected countries. In the analysis, "human development index" and "per capita income level" data were used as development indicators. Rule of law data was obtained from the World Bank database (Rule of Law Index). Public expenditures, inflation, investment, unemployment, trade openness variables, which are thought to affect economic development, are included in the model as control variables. Human development index data were obtained from the UN Development Program database, and all other variables were obtained from the World Bank database. In order to analyze the relationship between the rule of law and economic development, two different models were established, and in order to test the consistency of the models, estimation was also made with FMOLS and DOLS methods. As a result of the analysis, it was found that the rule of law variable positively affects the human development index and per capita income, which are development indicators. In addition, investment level, public expenditures and trade openness affect the level of development positively, while unemployment and inflation affect negatively.