Kadının siyasal katılımı ve cinsiyet kota uygulaması: Aydın ili örneği

Abstract

Kadınlar tarihin her döneminde, gerek büyük kitlesel hareketlerde gerek bireysel başkaldırışlarda gerek etken ve edilgen ve toplumun yarısını oluşturan bir unsur olarak büyük roller üstlenmişlerdir. Bu üstlendikleri rollere kıyasla siyasi, ekonomik ve toplumsal karar alıcılık mevkiindeki etkinlikleri ise tartışmalıdır ve buralarda yeterince temsil edildikleri iddia edilemez. Temsildeki bu sorunun ana kaynağı, kadının içinde yer aldığı toplumsal yapı ve özellikle de ataerkilliktir. Kuşkusuz ataerkillik, kadınların sosyal ve ekonomik hayatta ve ayrıca siyasette de ikincil kalmasına neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, kadınların toplumdaki yeri ve önemi her zaman tartışmaya açık bir konu olması sebebiyle, cinsiyete dayalı eşitsizliklerin siyasi partilerde benzer şekilde kurulup kurulmadığını ve bu eşitsizliklerin arkasındaki dinamiklerin siyasete eşit katılımı nasıl etkilediğini feminist kuram bağlamında açıklamaktır. Bu araştırmada, kadınların siyasal temsil ve katılımındaki rolünü istenilen noktaya taşımak için cinsiyet kota uygulaması incelenmiştir. Kadının 1935 yılında katıldığı ilk genel seçimlerden 2018 yılı son genel seçimlerine dek Aydın ili kadın milletvekilleri araştırılmıştır. Cinsiyet kota uygulamasının yaygınlaştığı 2000 yılı sonrası temel alınarak siyasi partilerin genel seçimlerindeki aday sıralamaları ile Aydın Büyükşehir ve farklı ilçelerinin kadın mahalle muhtarları incelenmiş, belediye meclis üyeleri ve belediye başkan adayları isim ve rakamsal olarak araştırılmış, erkek siyasal katılımcıların rakamsal verileri ile karşılaştırılmıştır. Araştırmanın bulguları doğrultusunda kadınların siyasal hayata katılımını artırmak için, toplumsal yaşamın her alanında kadınlar ve erkekler arasında eşitlik sağlanmasının ne denli önem arz ettiğine ve cinsiyet kota uygulamasının genel olarak değerlendirildiğinde kısa ve orta vadeli verim elde edilebilecek bir çözüm önerisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Women have assumed great roles in all periods of history, both in mass movements and individual rebellions, as an active and passive element that constitutes half of the society. Compared to their roles, their effectiveness in political, economic, social decision-making is controversial and it cannot be claimed that they are adequately represented there. The main source of this problem in representation is the social structure in which women are and especially patriarchy. Undoubtedly, patriarchy causes women to keep in background in social and economic life and also in politics. The aim of the current study is to explain whether gender-based inequalities are similarly established in political parties and how the dynamics behind these inequalities affect equal participation in politics in the context of feminist theory as the role and importance of women in society is always a subject of discussion. In this study, gender quota application was examined in order to carry the role of women in political representation and participation to the desired point. Aydın Province women deputies were investigated from the first general elections in 1935 to the last general elections in 2018. The rankings of candidates in the general elections of political parties and the women local authorities of Aydın Metropolitan and different districts were examined, municipal council members and mayor candidates were searched numerically and compared with the numerical data of male political participants based on the widespread gender quota practice after 2000. In line with the findings of the study, it was concluded that it is important to ensure equality between women and men in all areas of social life and when the gender quota application is evaluated in general, it is a solution proposal that can achieve short and medium term efficiency in order to increase the participation of women in political life.