XIX. Yüzyılda Selanik kazalarından Vardar-ı Sagir nahiyesinin sosyo- ekonomik yapısı (temettuat defterleri ışığında)

Abstract

Osmanlı için büyük dönüşümlerin yaşandığı Tanzimat dönemi ile birlikte maliye alanında birtakım değişiklikler yapılmış ve vergi sistemi düzene oturtulmak istenmiştir. Vergi vermekle yükümlü olan kişilerin kazançlarına oranla vergi vermeleri amacıyla 1840 yılı ile birlikte muhassıl adlı görevliler aracılığıyla mahalle ve köylerde vergilerin belirlenmesi ve toplanması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan Temettuat Defterlerinin ışığında Selanik Kazasına bağlı olan Vardar-ı Sagir nahiyesinin sosyal ve ekonomik yapısını açığa çıkarmaktır. Selanik Kazasına bağlı bulunan Vardar-ı Sagir nahiyesinin 1845 tarihli 23 adet Temettuat Defterine ulaşılmıştır. Bu tezimize konu olan XIX. yüzyıl tarihinde Vardar-ı Sagir nahiyesinin çiftlik ve köylerinde oldukça yoğun bir şekilde tarım ve hayvancılık ile meşgul olunduğu görülmüştür. Bu bölgenin çiftlik ve köylerinde mezru olarak adlandırılan yani işlenen topraklarda buğday, arpa, burçak, keten ve bostan gibi ürünler yetiştirilmiştir. Bölgede ki hane reislerinin büyük çoğunluğunun ziraat ile meşgul olduğu, diğer bir çoğunluğun ise ticaret ile meşgul olduğu görülmüştür. Temettuat Defterleri vasıtasıyla çalıştığımız Vardar-ı Sagir nahiyesinin meslekleri incelenerek sosyal yaşamı, bir sene önceki ödediği yıllık vergi ve Temettuat miktarına ulaşarak da ekonomisi hakkında bilgi sahibi olunmuştur.

Along with the Tanzimat period, in which major transformations were experienced for the Ottoman Empire, a number of changes were made in the field of finance and the tax system was required to be put in order. It was aimed to determine and collect taxes in neighborhoods and villages through officials called muhassil(tax collector) as of the year 1844 in order to tax people who were obliged to pay taxes according to their earnings. The aim of this study is to reveal the social and economic structure of the Nahiya(sub-district) of Vardar-ı Sagir, which is connected to the Thessaloniki district, in the light of the dividend books found in the Ottoman archive of the Prime Minister's Office. 23 Dividend books dated 1845 were reached belonging to the nahiya of Vardar-ı Sagir, which was connected to the Thessaloniki district. XIX Century which is subject to this study, it is seen that the farms and villages of Vardar-ı Sagir nahiya were very heavily engaged in agriculture and animal breeding.In the farms and villages of this region, wheat, barley, vetch, flax and truck patch were grown on the lands called mezru(plantation).It is seen that the vast majority of households in the region were engaged in agriculture, while the other majority were engaged in trade. By reaching the annual tax and amount of dividends paid by the nahiya of Vardar-ı Sagir, which we work with through dividend books, we were informed about its economy.