Öğretim elemanlarının mobbing ve örgütsel çatışma algı düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Geçmişten günümüze kadar eğitim ve öğretimin en önemli noktalarından birisini de üniversiteler oluşturmaktadır. Bu kadar önemli bir noktada olan üniversitelerin işleyişlerini devam ettirebilmeleri ve içinde yaşanan sorunlara kalıcı çözüm yolları bulmak da son derece önemlidir. Bu çalışmada üniversitelerde görev yapmakta olan öğretim elemanlarının mobbing ve örgütsel çatışma algı düzeyleri arasındaki ilişkinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Adnan Menderes Üniversitesi’nde 2020-2021 eğitim öğretim yılında görev yapmakta olan 1206 öğretim elemanı oluşturmaktadır. Bu araştırmada örneklem belirlenmemiş olup, çalışma evreninin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda çalışma evrenine yollanan ölçeklerden 235’ inden geri bildirim alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak: “Kişisel Bilgi Formu”, Sağlam ve Ehi (2011) tarafından geliştirilen “Psikolojik Şiddet (Mobbing) Ölçeği” ile A. Rahim (1983) tarafından geliştirilen ve Niederauer tarafından Türkçeye uyarlanan “Örgütsel Çatışma Ölçeği” kullanılmıştır. Uygulanan ölçeklerden elde edilen veriler, SPSS 22.0 Programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; öğretim elemanlarının mobbing düzeylerinin, en yüksek puan ortalaması, mesleğe yönelik saldırılar boyutunda çıkmıştır. Bunu sosyal yaşama yönelik saldırılar takip etmektedir. Örgütsel çatışma algılarının ise en yüksek puan ortalaması, bütünleştirme boyutunda çıkmıştır. En düşük puan ortalaması ise hükmetme boyutunda çıkmıştır. Cinsiyet değişkenine göre mobbing ve örgütsel çatışma kavramları arasında anlamlı bir ilişki yoktur. Örgütsel çatışmanın alt boyutu olan ödün vermede evli olan öğretim elemanlarının daha çok ödün verdikleri belirlenmiştir. Çocuk sahibi olma ve mobbing arasında şahsa yönelik saldırılar boyutunda anlamlı bir fark bulunmuştur. Çocuk sahibi olan öğretim elemanlarının daha çok şahsa yönelik saldırılara maruz kaldıkları tespit edilmiştir. Örgütsel çatışma ve yaş değişkeni arasında anlamlı fark sadece bütünleştirme alt boyutunda vi bulunmuştur. 40+ ve 30-39 yaş aralığında olan öğretim elemanlarının daha çok bütünleştirme alt boyutunu seçtikleri tespit edilmiştir. Örgütsel çatışma ve unvan değişkeni arasında bütünleştirme alt boyutunda anlamlı fark bulunmuştur. Profesörlerin ve araştırma görevlilerinin daha çok bütünleştirme alt boyutunu seçtikleri belirlenmiştir. Kıdem değişkeni ve mobbingin tüm alt boyutları arasında bir ilişki tespit edilmiştir. 11-15, 16-20 ve 21+ kıdeme sahip öğretim elemanlarının daha çok mesleğe yönelik saldırılara maruz kaldıkları saptanmıştır. Örgütsel çatışma ve kıdem değişkenine göre ilişki sadece bütünleştirme boyutunda tespit edilmiştir. Örgütsel çatışma ve alan arasında hükmetme boyutu arasında bir ilişki tespit edilmiştir. Mobbing ve örgütsel çatışma kavramları ve alt boyutları arasında negatif yönde ilişkiler olduğu görülmüştür. Bu sonuçlara bakıldığında mobbing arttıkça mağdurların örgütsel çatışma ortamından kaçındıkları görülmüştür. Mobbing ve örgütsel çatışma ortamının düzeltilmesi için; mentörlük, hizmet içi eğitimler, araştırmanın farklı üniversiteler de yapılması, yeni ölçekler geliştirilmesi gibi çeşitli çalışmalar yapılabilir.

Universities constitute one of the most important points of education and training from past to present. It is also very important for universities, which are at such an important point, to continue their functions and to find permanent solutions to the problems experienced in them. In this study, it was aimed to determine the relationship between mobbing and organizational conflict perception levels of academic staff working at universities. In the research, relational survey model, one of the quantitative research methods, was used. The of the research consists of 1206 lecturers working at Adnan Menderes University in the 2020-2021 academic year. The sample was not determined in this study, and it was tried to reach the whole population. As a result of the application of measuremet tools feedback was received from 235 academic staff. As a data collection toll in the research: “Personal Information Form”, “Psychological Violence (Mobbing) Scale” developed by Sağlam and Ehi (2011) and “Organizational Conflict Scale” developed by A. Rahim (1983) and adapted to Turkish by Niederauer were used. The data obtained from the applied scales were analyzed with spss 22.0 program. According to the research results; The highest average score of the mobbing levels of the faculty members was found in the dimension of attacks on the profession. This is followed by attacks on social life. The highest mean score of organizational conflict perceptions was found in the integration dimension. The lowest average score was found in the domination dimension. There is no significant relationship between the concepts of mobbing and organizational conflict according to the gender variable. This shows that men and women have a close perception level to each other. It has been determined that in concessions, which is the sub-dimension of organizational conflict, married faculty members make more concessions. A significant difference was found between having children and mobbing in terms of personal attacks. It has been determined that the academic staff who have children are exposed to personal attacks more A significant difference between organizational conflict and age variables was found only in the integration sub-dimension. It was determined that the viii instructors between the ages of 40+ and 30-39 mostly chose the integration style. A significant difference was found between organizational conflict and title variables in the integration sub dimension. It was determined that professors and research assistants mostly chose the integration integration. A relationship was found between the seniority variable and all sub dimensions of mobbing. It has been determined that 11-15, 16-20 and 21+ seniority faculty members are exposed to more occupational attacks. According to the organizational conflict and seniority variable, the relationship was determined only in the integration dimension. A relationship has been found between the organizational conflict and the domain of ruling. It has been observed that there are negative relationships between the concepts of mobbing and organizational conflict and their sub-dimensions. Considering these results, it is seen that as mobbing increases, victims avoid organizational conflict. In order to regulate the mobbing and organizational conflict environment; Many suggestions such as mentoring, in-service training, conducting research at different universities, developing new scales were presented