Kültürel miras alanlarında yönetim: Aydın Priene örneği

Abstract

Koruma kavramı gerek geçmiş medeniyetlerde olsun, gerekse şuandaki yaşamın içinde olsun, önemi kaybetmeyen dinamik bir süreci karşılamaktadır. Bu kavramla ulaşılmak istenen hedef, geçmişi anlama, yorumlayabilme, kültürel bir bütünlük yakalayabilmek adına da gelecek nesle kültürel mirasın aktarılmasıdır. Sadece tarihi yapının korunmasından, yapının çevresiyle birlikte hatta çevresinin sosyal ve ekonomik yönleriyle de birlikte bütüncül bir koruma anlayışıyla alan yönetimi planlanmasına bir evrilme görülmüştür. Bütüncül bir korumayı ve kollektif katılımı gerektiren bu alan yönetimine yöneliş özellikle 20.yy’ın ikinci yarısından itibaren yaygınlık kazanmıştır. Bu sürecin başlamasıyla birlikte yapılacak müdahaleler artık daha geniş bir alanı ve kavramı karşılayamaya başlamıştır. Samsun (Mykele) Dağı’nın güney yamacında, Aydın Söke ilçesinin 15 km güneybatısına kurulmuş önemli antik kentlerdendir. 370 m. yükseklikte sarp bir kaya üzerine kurulması denizden ve çevreden gelebilecek olası saldırılara yönelik tarih boyunca önemli bir avantaj sağlarken; aynı zamanda birçok yerden de görülebilir kılınmaktadır. Miletli mimar Hippodamus tarafından geliştirilen ‘Grid Sistemi’ Priene’nin dünya çapında tanınmasına neden olmuştur. Izgara biçimli kent planı olarak kabul edilen bu sistem Priene’de de kullanılmıştır. 3.5 metre genişliğine ulaşan şehir sokakları eğimli arazi nedeniyle merdivenli olarak inşa edilmiştir. Hazırlanan bu tez çalışmasında alan yönetim planlanmasında rehber edinilen gerek uluslararası belgeler, gerekse de ulusal açıdan belirlenmiş kriterlere dayanan yönetim planlarında, hayata geçirilebilecek yöntemlere dayanarak Priene Antik Kenti’nin bulunmuş olduğu çevreyle, ilgili aktörlerin katılımı vasıtasıyla korunması amacıyla bütüncül, sürdürülebilir ve uygulanabilir bir yönetim planı çalışması oluşturulmaya çalışılmıştır.

The concept of conservation corresponds a dynamic process that does not lose its importance, both in past civilizations and in current life. The aim of this concept is to understand and interpret the past and transfer the cultural heritage to the next generation for maintaining cultural integrity. There has been an evolution from only the protection of the historical building to the planning of the area management with a holistic conservation approach with the environment of the building and even with the social and economic aspects of its surroundings. Deviation from this area management, which requires a holistic protection and collective participation, has become widespread especially since the second half of the 20th century. With the start of this process, the interventions to be made have started to cover a wider area and concept. It is one of the important ancient cities established on the southern slope of Samsun (Mykele) Mountain, 15 km southwest of Aydın Söke district. While its establishment on a steep rock at a height of 370 meters provides an important advantage throughout history against possible attacks from the sea and the environment; it is also made visible from many places. The "Grid System" developed by the architect Hippodamus of Miletus has caused Priene to be recognized worldwide. This system, which is accepted as a grid-shaped city plan, was also used in Priene. The city streets, which reach a width of 3.5 meters, were built with stairs due to the sloping land. In this thesis prepared, a holistic, sustainable and feasible management with the aim of protecting the environment where Priene Ancient City is located, through the participation of the relevant actors, based on the methods that can be implemented in the management plans based on both international documents and nationally determined criteria. Plan work has been tried to be created.