Türkiye'de 2000 yılı sonrası reel efektif döviz kuru endeksinde meydana gelen değişmelerin imalat sanayi üzerinde etkisi

Abstract

Dünya ekonomisinde imalat sanayi sektörü ülkelerinin gelişmişlik düzeyini değiştiren önemli etmenlerden biri olduğu bilinmektedir. Türkiye’nin sanayi sektörünün yapısı dikkate alındığında imalat sanayinin önemi ortaya çıkmaktadır. Ülkeler arasında ticaret döviz aracılığıyla yapılması sebebiyle döviz kurlarındaki değişmeler imalat sanayiyi etkilemektedir. Türkiye’nin girdi, ara malları ve enerji konusunda dışa bağımlı olması küresel rekabet gücünü düşürmektedir. İmalat sanayinin dış ticaretteki payının yüksek olması sebebiyle reel efektif döviz kuru endeksinde meydana gelen değişmelerden daha fazla etkilenmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 2000-2020 yılları arasında reel efektif döviz kuru endeksinde meydana gelen değişmelerin imalat sanayi sektörünü nasıl etkilediğini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda yapısal kırılmalı birim kök analizleri, En Küçük Kareler Yöntemi (EKK) ve Vektör Otoregresyon (VAR) analizi uygulanmıştır. ÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru Endeksi ve İmalat Sanayi Üretim Endeksi değişkenleri kullanılarak 2000:M1-2020:M12 dönemlerini kapsayan aylık veriler ile analizler yapılmıştır. Yapılan birim kök analizlerinin sonucunda yapısal kırılmaların meydana geldiği tespit edilmiştir. En Küçük Kareler Yöntemi sonuçlarına göre iki değişken arasında negatif ve güçlü ilişki tespit edilmiştir. VAR analizi sonuçları desteklemektedir.

It is known that the manufacturing industry sector is one of the important factors that change the development level of countries in the world economy. When Turkey's industrial structure is taken into consideration, importance of the manufacturing industry is emerged. Since countries trade with each other through foreign exchange, changes in exchange rates affect the manufacturing industry. Turkey’s dependent position in terms of input, intermediate good and energy decreases its global competitiveness. Due to the high share of the manufacturing industry in foreign trade, it is more affected by the changes in the real effective exchange rate index. The purpose of this study is to reveal how the changes in the reel effective exchange rate index between 2000-2020 affect the manufacturing industry production in Turkey. For this purpose, unit root analysis with structural break, Ordinary Least Squares Method (OLS) and Vector Autoregression (VAR) analysis were applied. Analyzes were made with monthly data covering the 2000:M1-2020:M12 periods by using the PPI-Based Real Effective Exchange Rate Index and Manufacturing Industry Production Index variables. As a result of the unit root analysis, it was determined that structural breaks occurred. According to the results of the Ordinary Least Squares Method, a negative and strong relationship was determined between the two variables. VAR analysis supports the results.