Davranışsal finansın temel psikolojik eğilimlerinin Z kuşağı üzerinde test edilmesi: Aydın Adnan Menderes ve Pamukkale Üniversitelerinde bir anket uygulaması

Abstract

Tarih boyunca kişiler, karar verme durumu ile karşılaştığında çeşitli hatalar yapmaktadırlar. 1950’li yıllara kadar, geleneksel finans teorileri kişilerin bu hataları yapmadığı varsayımı üzerine kurulmuştu. Bilim insanları çeşitli teorilerle, karar verme aşamasındaki kişilerin rasyonel kararlar aldığını, kendi çıkarlarını maksimize eden seçeneği tercih edecekleri düşüncesi ile çalışmalarını yürütmekteydi. 20. Yüzyılın ortalarına doğru kişilerin, karar alma sürecinde çeşitli dış etmenler, geçmişten gelen tecrübeler ve toplumsal kabul görmeme endişeleriyle hatalı tercihlerde bulundukları anlaşılmıştır. Bu dönemde, bu alanda finans ve ekonomi ile birlikte birçok çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda, kişilerin karar anlarında rasyonel olmadığı, çıkarlarını maksimize eden seçeneğe yönelmedikleri ve birçok farklı şekilde hata yaptıkları gözlenmiştir. Bu araştırma alanına, kişilerin karar anlarındaki davranışlarından yola çıkılarak Davranışsal Finans adı verilmiştir. Bu çalışmada, yıllardır bilimsel bilgi birikimiyle ortaya çıkan Davranışsal Finansın bilişsel önyargıları, Z kuşağı kapsamındaki üniversite birinci sınıf öğrencileri üzerinde incelenmiştir. Çalışmada Geleneksel Finans Teorileri ele alınmış ve genel hatları ile aktarılmıştır. Davranışsal Finansın temeli, tarihçesi, teorileri ve bilişsel önyargıları genel hatlarıyla incelenerek çeşitli örneklerle açıklanmıştır. Çalışmanın amacı kapsamında bulunan kuşaklar genel olarak aktarılmış ve kuşakların özelliklerinden bahsedilmiştir. Bulgular kapsamında, araştırma sonuçları ile geçmişte yapılmış araştırma sonuçları karşılaştırılmış ve sonuçların geçmişteki verilerle uyumlu olduğu gözlenmiştir. Buradan yola çıkarak söylenilebilir ki, Davranışsal Finansta bulunan bilişsel önyargılar, katılımcıların yaşları, kişilikleri ve kuşaklarının farklılıklarına bakılmaksızın geçerliliğini korumaktadır.

Throughout history, people make various mistakes when faced with decision-making situations. Until the 1950s, traditional finance theories were based on the assumption that people did not make these mistakes. Scientists were working with various theories with the idea that people at the decision-making stage would make rational decisions and would choose the option that maximizes their own interests. Towards the middle of the 20th century, it was understood that people made erroneous choices in the decision-making process due to various external factors, past experiences and concerns about social rejection. During this period, many studies were carried out in this field together with finance and economics. As a result of the studies, it has been observed that people are not rational at decision moments, do not turn to the option that maximizes their interests, and make mistakes in many different ways. This research area is named as Behavioral Finance, based on the behavior of individuals in decision-making moments. In this study, cognitive biases of Behavioral Finance, which have emerged with years of scientific knowledge, were examined on university freshmen within the Z generation. In the study, Traditional Finance Theories are discussed and conveyed in general terms. The foundation, history, theories and cognitive biases of Behavioral Finance are examined in general terms and explained with various examples. The generations within the scope of the aim of the study were transferred in general and the characteristics of the generations were mentioned. Within the scope of the findings, the results of the research were compared with the results of the previous research and it was observed that the results were compatible with the past data. Based on this, it can be said that the cognitive biases found in Behavioral Finance remain valid regardless of the age, personality and generational differences of the participants.