Gelişmekte Olan Ülkelerde Küreselleşme ve İnsani Gelişme Endeksinin Ekonomik Büyümeye Etkisi Dinamik Panel Veri Analiz Modelleri

Abstract

Bu çalışmada, küreselleşme ve insani gelişmenin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri farklı gelişmişlik düzeylerindeki gelişmekte olan ülkeler için kümeleme ve panel veri analiz yöntemleri kullanılanarak incelenmiştir. Bu amaçla ülkeler insani gelişmişlik düzeyleri dikkate alınarak, düşük, orta ve yüksek olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. Kümelere ayrılmış ülkelere ve panelin tamamına ait 1995-2019 dönemi yıllık verilerinin, öncelikle üçer yıllık ortalaması alınarak dinamik panel veri analiz yöntemlerinden olan Arellano ve Bond (1991) Genelleştirilmiş Momentler Metodu (GMM), Arellano ve Bover (1995) ve Blundell ve Bond (1998) Sistem-GMM yöntemleri uygulanmıştır. Çalışmada dört ayrı küme ve her küme için iki ayrı model kurulmuş; ilk modelde ekonomik büyümenin gecikmeli değerinin, Küreselleşme ve İnsani Gelişme Endekslerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi; ikinci modelde ise ilk modele Küreselleşme Endeksi’nin medyan değerlerinden oluşan Lndmykof değişkeni eklenerek küreselleşme endeksi nispeten az olan ülkelerde söz konusu değişkenlerin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi incelenmiştir. Örneklem büyüklüğünü maksimize etmek ve karşılaştırma yapabilmek için 1995-2019 dönemi ait veriler birer yıllık zaman serisi boyutunda tekrar ele alınmış; değişkenlere öncelikle yatay kesit bağımlılığını dikkate alan panel birim kök sınaması yapılmış ve modellere GMM ve Sistem-GMM yöntemleri uygulanmıştır. Üçer yıllık ortalama verilerle elde edilen sonuçlara göre dört ülke grubunda da küreselleşme ile ekonomik büyümedeki atalet kavramının ekonomik büyüme üzerinde pozitif ve anlamlı etkisi var iken insani gelişmişlik düzeyinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi ortogonal sapmalar dikkate alındığında negatif ve bazı ülke kümelerinde istatistiksel açıdan anlamsız hale gelmektedir. Ham veriler ile elde edilen sonuçlarda da benzer sonuçlar elde edilmiştir.

This study analyzes the effect of globalization and human development on economies of various developing countries by using clustering and panel data analysis methods. In this context, the dataset is divided into three groups in terms of their human development performance, low, medium and high. The study uses data between 1995-2019. The dataset is divided into clusters and 3-year averages of countries are evaluated through Arellano and Bond’s (1991) Generalized Method of Moments approach, Arellano and Bover’s (1995), and Blundell and Bond’s (1998) System GMM approaches. The study is structured into four different clusters which have two separate models of their own. The first model represents the effect of Globalization and Human Development indices on economic growth, and the second model integrates Lndmykof variable which is the median country value of Globalization Index on economic growth for countries with comparably low Globalization Index values. The dataset is taken as annual time series values for each country in order to maximize sample size and allow for comparison. In this case, the variables are analyzed for unit root, taking cross-sectional dependence into account, and models were evaluated through the GMM and the System GMM methods. The results of three-year mean model show that, for all four groups, globalization and inertia of economic growth have a positive and significant effect on economic growth while human development level’s effect on economic growth becomes negative and, for some countries, statistically insignificant when orthogonality is taken into consideration. Results from analysis of the raw data points to similar conclusions.