Please use this identifier to cite or link to this item:
http://hdl.handle.net/11607/4377Full metadata record
| DC Field | Value | Language |
|---|---|---|
| dc.contributor.advisor | Güneş, Günver | - |
| dc.contributor.author | Sekban, Şeyda | - |
| dc.date.accessioned | 2021-11-25T06:18:46Z | - |
| dc.date.available | 2021-11-25T06:18:46Z | - |
| dc.date.issued | 2021-11-23 | - |
| dc.date.submitted | 2021-08-10 | - |
| dc.identifier.citation | Sekban, Ş. (2021) Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında İzmir’de spor yaşamı (1923-1938) (yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11607/4377 | - |
| dc.description.abstract | Bu çalışmada; Türk Spor Tarihi temelinde, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Atatürk döneminde (1923-1938) İzmir’deki spor hayatının çeşitliliği değerlendirilmiştir. Bu çeşitlilik değerlendirilirken şehrin toplumsal ve sosyal durumu göz önünde bulundurularak, spor hayatının İzmir toplumundaki yeri ve önemi tespit edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti kuruluşuna kadar, Osmanlı Devleti’ndeki spor hayatı geleneksel ve modern anlamda olmak üzere iki boyutta incelenmiştir. İkinci Meşrutiyet’in ilanının Osmanlı ülkesine getirdiği özgürlük ortamı içerisinde, Türk milletinin spora olan ilgisi artmış ve bunun sonucunda spor hayatı hareketlilik kazanmıştır. Bu hareketliliği İzmir’de de gözlemlemek mümkündür. Nitekim Yabancılar ve azınlıkların yanında Müslüman Türklerde başta futbol olmak üzere sporun farklı branşlarında boy göstermeye başladılar. I. Dünya Savaşı ve hemen ardından yaşanan mütareke ve işgal döneminde spor faaliyetleri de olumsuz etkilenmiştir. İzmir bu dönemin karanlık izlerini uzun bir süre üzerinden atmakta zorlanmıştır. Yunan işgalinden kurtuluşla birlikte yanmış yakılmış İzmir’in önceliği kentin yeniden imarı olmuştur. Millî Mücadele döneminin ardından yeni düzenin oluşturulmasıyla birlikte İzmir de spor yaşantısı bir hareketlilik kazanmış, bu hareketlilik sonucu birçok spor kulübü kurulmuş ve sporun kurumsallaşması adına çalışmalar yapılmıştır. İzmir’de kurulan her bir spor kulübü şehrin spor yaşantısına önemli katkılarda bulunmuş ve gelişmesini sağlamıştır. Cumhuriyet döneminin önemli yapıları olan Türk Ocakları ve Halkevleri de İzmir’deki spor hayatının gelişmesi ve ilerlemesi hususunda fayda sağlamıştır. Bu hususta okullarda yapılan spor etkinlikleri de şehrin spor hayatını önemli ölçüde etkilemiştir. | tr_TR |
| dc.description.abstract | In this study; On the basis of Turkish Sports History, the diversity of sports life in Izmir was depicted in the period of Atatürk (1923-1938) in the first years of the Republic. While depicting this diversity, the social and social situation of the city was taken into consideration and the place and importance of sports life in İzmir society was determined. Until the establishment of the Republic of Turkey, sports life in the Ottoman Empire was examined in two dimensions, traditional and modern. Within the atmosphere of freedom that the declaration of the Second Constitutional Monarchy brought to the Ottoman country, the interest of the Turkish nation in sports increased and as a result, the sports life gained mobility. It is possible to observe this activity in İzmir as well. As a matter of fact, besides foreigners and minorities, Muslim Turks began to appear in different branches of sports, especially football. Sports activities were also adversely affected during the World War I and the armistice and occupation period that followed. İzmir had a hard time getting rid of the dark traces of this period for a long time. The priority of Izmir, which was burned down with the liberation from the Greek occupation, was the reconstruction of the city. With the establishment of the new order after the National Struggle period, the sports life in İzmir gained momentum, as a result of this activity, many sports clubs were established and studies were carried out for the institutionalization of sports. Each sports club established in Izmir has made significant contributions to the city's sports life and provided its development. The Turkish Hearths and Community Centers, which were important structures of the Republican period, also contributed to the development and advancement of sports life in Izmir. In this regard, sports events held in schools have also significantly affected the city's sports life. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI................................................................................................iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI.................................................................................iv ÖZET ......................................................................................................................................... v ABSTRACT..............................................................................................................................vi ÖNSÖZ ....................................................................................................................................vii TABLOLAR DİZİNİ..............................................................................................................xvi RESİMLER DİZİNİ...............................................................................................................xvii KISALTMALAR DİZİNİ.......................................................................................................xix GİRİŞ ......................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM ................................................................................................................................. 3 1. TÜRKLERDE SPOR............................................................................................................. 3 1.1. Spor Kavramı............................................................................................................... 3 1.2. Türk Kültüründe Spor.................................................................................................. 3 1.3. Osmanlı Döneminde Türklerde Spor Yaşamı.............................................................. 5 1.3.1. Osmanlı Devleti’nde Milli Sporlar ...................................................................... 5 1.3.2. Osmanlı Devleti’nde Modern Sporlar.................................................................. 9 1.3.3. II. Meşrutiyet Döneminde Osmanlıda Spor ....................................................... 11 1.3.4. Osmanlı Devleti’nin Modern Olimpiyatlara Katılımı........................................ 14 1.4. Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Spor ................................................................. 19 1.4.1. Cumhuriyet’in Kurulmasından Sonra Türkiye’de Spor Yaşamının Şekillenmesi ..................................................................................................... 21 1.4.2. Alman Spor Bilimcilerinin Türkiye’ye Gelişi ................................................... 22 1.4.3. TSK’nin Kuruluşu ile Beden Terbiyesi ve Sporun Devlet Kontrolü Altına Girmesi ............................................................................................................... 23 ix 1.4.4. Beden Terbiyesi Kanunu.................................................................................... 27 1.4.5. Milli ve Modern Sporların Canlandırılması....................................................... 31 1.4.6. Milli Sporlar....................................................................................................... 32 1.4.7. Modern Sporlar .................................................................................................. 33 1.5. Atatürk ve Spor.......................................................................................................... 37 1.5.1. Türk Devriminin Lideri Mustafa Kemal Atatürk’ün Spora Bakışı.................... 37 1.5.2. Atatürk ve Sporcular .......................................................................................... 40 1.5.3. Atatürk’ün Spor Kulüpleri ile Temasları ........................................................... 42 2. BÖLÜM ............................................................................................................................... 47 2. CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA İZMİR’DEKİ SPOR YAŞAMINA GENEL BAKIŞ ............................................................................................................................ 47 2.1. Mütareke ve İşgal Yıllarında İzmir’de Spor Yaşamı................................................. 47 2.2. Kurtuluş Sonrası İzmir’in Genel Durumu ................................................................. 54 2.3. İzmir’deki Spor Yaşamı Üzerine Değerlendirme ...................................................... 55 2.4. İzmir’de Spor Kollarına Göre Yapılan Faaliyetler .................................................... 57 2.4.1. İzmir’de Futbol................................................................................................... 57 2.4.1.1. 1923-1938 İzmir Futbol Ligleri.................................................................. 60 2.4.1.2. İzmir’deki Futbol Yaşamına Dair Örneklemeler........................................ 66 2.4.2. İzmir’de Basketbol............................................................................................. 83 2.4.3. İzmir’de Voleybol .............................................................................................. 84 2.4.4. İzmir’de Atletizm............................................................................................... 86 2.4.5. İzmir’de Güreş ................................................................................................... 90 2.4.6. İzmir’de Yelken ................................................................................................. 95 2.4.7. İzmir’de Tenis.................................................................................................... 96 2.4.8. İzmir’de Masa Tenisi ......................................................................................... 97 x 2.4.9. İzmir’de Kayakçılık ve Dağcılık........................................................................ 97 2.4.10. İzmir’de Eskrim ............................................................................................... 97 2.4.11. İzmir’de Boks................................................................................................... 98 2.4.12. İzmir’de Bisiklet............................................................................................... 99 2.4.13. İzmir’de Halter............................................................................................... 101 2.4.14. İzmir’de Atıcılık............................................................................................. 102 2.4.15. İzmir’de Yüzme ............................................................................................. 102 2.4.16. İzmir’de At Yarışı .......................................................................................... 111 2.5. İzmir’de İdman Bayramı ve 19 Mayıs Kutlamaları................................................. 114 2.6. Mahalli ve Ulusal Basında İzmir’de Spor Faaliyetleri ile İlgili Haberler................ 119 3. BÖLÜM ............................................................................................................................. 129 3. İZMİR’DE KURULAN SPOR KULÜPLERİ VE FAALİYETLERİ............................... 129 3.1. Kulüplerin Ortaya Çıkışı.......................................................................................... 129 3.2. Karşıyaka Spor Kulübünün Kuruluşu ve Faaliyetleri.............................................. 130 3.2.1. Atatürk ve Karşıyaka Spor Kulübü.................................................................. 140 3.2.2. 1923 Senesi KSK’nin Düzenlemiş Olduğu Spor Bayramı .............................. 143 3.2.3. KSK’de Su Sporları Faaliyetleri ve Kürek Şubesinin Kuruluşu...................... 144 3.2.4. KSK Tenis Şubesinin Kuruluşu ....................................................................... 145 3.2.5. KSK’nin Voleybol Faaliyetleri ........................................................................ 146 3.2.6. KSK Basketbol Şubesinin Kuruluşu ................................................................ 147 3.2.7. İzmir’in İlk Futbolu Bırakmış (Veteran) Takımı ............................................. 148 3.2.8. Karşıyaka Spor Kulübü’nün Şampiyonluk Yılı............................................... 148 3.2.9. Karşıyaka Spor Kulübü’nün Unutulmaz Oyuncularından Lütfü Aksoy ve İbrahim Tusder’in Anıları................................................................................. 153 3.2.10. Karşıyaka Spor Kulübünün Fenerbahçe ile Karşılaşması.............................. 155 xi 3.2.11. KSK- Karşıyaka Türkspor’un 20-0 Skorlu Karşılaşması .............................. 156 3.2.12. KSK ve Karşıyaka Türkspor Kulübü’nün Birleşme Hususu ......................... 158 3.2.13. İsmet İnönü’nün Karşıyaka Spor Kulübüne Ziyareti..................................... 160 3.2.14. Karşıyaka Spor Kulübü’nün Rozetleri........................................................... 160 3.2.15. Alsancak Stadı................................................................................................ 162 3.2.16. Karşıyaka Stadı .............................................................................................. 165 3.2.17. KSK Altay Dostluğu ...................................................................................... 167 3.3. 1914 Altay Spor Kulübünün Kuruluşu ve Faaliyetleri ............................................ 168 3.3.1. Kulübün Altay Spor Kulübü Adını Alması...................................................... 172 3.3.2. Altay Spor Kulübü’nün Kurulmasına Etki Eden İsimler................................. 173 3.3.3. Mütareke Döneminde Altay Spor Kulübü’nün Faaliyetleri............................. 173 3.3.4. Millî Mücadele Döneminden Sonra Altay Spor Kulübü’nün Faaliyetleri....... 174 3.3.5. Cumhuriyetin İlk Yıllarında Altay Spor Kulübünün Faaliyetleri .................... 175 3.3.6. Altay’ın İlk Ankara Seyahati ve Bölünme ....................................................... 178 3.3.7. 1923-1930 İzmir Ligleri ve Altay .................................................................... 181 3.3.8. Atatürk ve Altay............................................................................................... 189 3.3.9. Altay’ın İzmir Ligi Şampiyonlukları Üzerine Değerlendirme......................... 190 3.3.10. Altay’ın Geçirdiği Zorlu Günler .................................................................... 191 3.3.11. 1937 Yılında Gerçekleşen Birleşme............................................................... 193 3.3.11.1. Birleşen Kulüplerin Ayrılması ............................................................... 194 3.3.12. 1923-1938 Yılları Arasında Altay’ın Yabancı Takımlarla Yapmış Olduğu Maçlar............................................................................................................. 195 3.3.13. Türkiye Birincilikleri ve Milli Küme Mücadeleleri....................................... 197 3.3.13.1. Türkiye Birincilikleri.............................................................................. 197 3.3.13.2. Milli Küme ............................................................................................. 198 xii 3.3.14. Altay Spor Kulübünün Diğer Branşlardaki Faaliyetleri................................. 198 3.3.14.1. Atletizm................................................................................................ 198 3.3.14.2. Bisiklet ................................................................................................. 199 3.3.14.3. Basketbol.............................................................................................. 201 3.3.14.4. Voleybol............................................................................................... 202 3.4. 1923 İzmirspor Kulübü’nün Kuruluşu ve Faaliyetleri............................................. 204 3.4.1. İzmirspor’un İlk Resmi Maçı........................................................................... 206 3.4.2. İzmirspor’un İlk Dış Teması ............................................................................ 207 3.4.3. Malûl Gaziler Kupası ....................................................................................... 207 3.4.4. İzmirspor-Namzetti Maçı................................................................................. 208 3.4.5. Ankara’da Yapılan İzmirspor-Diyarbakır Maçı............................................... 209 3.4.6. Donanma Kupası Maçı..................................................................................... 210 3.4.7. Türkiye Futbol Birinciliği ................................................................................ 210 3.4.8. Olaylı Maç........................................................................................................ 211 3.5. Altınordu Spor Kulübü’nün Kuruluşu ve Faaliyetleri ............................................. 213 3.5.1. İlk Maç Şifa Kupası ......................................................................................... 215 3.5.2. Altınordu Spor Kulübü’nün İlk Kongresi ........................................................ 216 3.5.3. Altınordu Spor Kulübü’nün İlk ve Diğer Şampiyonlukları ............................. 217 3.5.4. Altınordu Atletizmi.......................................................................................... 218 3.5.5. Altınordu Voleybolu ve Basketbolu................................................................. 219 3.6. Göztepe Spor Kulübü’nün Kuruluşu ve Faaliyetleri ............................................... 221 3.6.1. 1925-1938 Yıllık Tarih ve Sezon Maçları ....................................................... 223 3.6.1.1. 1926-1927 Sezonu.................................................................................... 223 3.6.1.2. 1927-1928 Sezonu.................................................................................... 224 3.6.1.3. 1928-1929 Sezonu.................................................................................... 225 xiii 3.6.1.4. 1929-1930 Sezonu.................................................................................... 225 3.6.1.5. 1930-1931 Sezonu.................................................................................... 226 3.6.1.6. 1931-1932 Sezonu.................................................................................... 227 3.6.1.6.1. Yunanistan-Göztepe Karşılaşması.................................................... 228 3.6.1.7. 1932-1933 Sezonu.................................................................................... 230 3.6.1.7.1. Macar-Göztepe Karşılaşması............................................................ 231 3.6.1.8. 1933-1934 Sezonu.................................................................................... 232 3.6.1.9. 1934-1935 Sezonu.................................................................................... 233 3.6.1.10. 1935-1936 Sezonu.................................................................................. 234 3.6.1.11. 1936-1937 Sezonu.................................................................................. 235 3.6.1.12. 1937-1938 Sezonu.................................................................................. 236 3.6.1.13. 1938-1939 Sezonu.................................................................................. 237 3.6.2. Şilt Kupası Maçları .......................................................................................... 238 3.6.3. Göztepe’nin 1932-1936 Yılları Arasında Yabancı Takımlarla Oynadığı Özel Maçlar.................................................................................................... 239 3.7. 1928 Bucaspor Kulübü’nün Kuruluşu ve Faaliyetleri ............................................. 239 3.7.1 Bucaspor’un Yenilgilerden Kurtulamaması...................................................... 244 3.7.2 Buca’lı Voleybolcular....................................................................................... 252 4. BÖLÜM ............................................................................................................................. 253 4. 1923 – 1938 YILLARI ARASI İZMİR’DE KURUMLARIN VE OKULLARIN SPOR FAALİYETLERİ............................................................................................... 253 4.1. Kurumlarda Yapılan Sportif Faaliyetler .................................................................. 253 4.1.1. İzmir Türk Ocakları Kuruluş Tarihçesi............................................................ 253 4.1.2. Cumhuriyetin İlk Yıllarında İzmir Türk Ocağı................................................ 253 4.1.3. İzmir Türk Ocağı’nın Cumhuriyetin İlk Yıllarındaki Spor Faaliyetleri........... 254 4.1.4. Halkevleri Kuruluş Tarihçesi ........................................................................... 255 xiv 4.1.5. Halkevlerinin Örgütsel Özellikleri ve Çalışma Alanları.................................. 256 4.1.6. Halkevlerinin Spor ile Olan Münasebeti.......................................................... 256 4.1.7. İzmir Halkevi Spor Şubesinin Çalışmaları....................................................... 259 4.1.8. İzmir Halkevi’nde Mıntıka Spor Kongresinin Toplanması ............................. 262 4.1.9. İzmir Halkevi’nde Resmi ve Özel Bayramlarla, Bazı Milli Günlerin Kutlanması ..................................................................................................... 263 4.1.10. İzmir Halkevi’nin Başka Kuruluşlarla Yaptığı Çalışmalar............................ 264 4.2. Okullarda Yapılan Sportif Faaliyetler...................................................................... 265 4.2.1. Amerikan Koleji Tarihçesi............................................................................... 265 4.2.1.1. Cumhuriyet Döneminde Amerikan Koleji’ndeki Sportif Faaliyetler....... 266 4.2.2. İzmir Atatürk Lisesi Tarihçesi ......................................................................... 273 4.2.2.1. İzmir Atatürk Lisesi Spor Karşılaşmaları................................................. 274 4.2.2.2. Meşrutiyet Yıllarında İzmir Mekteb-i İdadi’sinin Spor Etkinlikleri........ 277 4.2.2.3. Cumhuriyet Dönemi’nde İzmir Atatürk Lisesi’nin Spor Faaliyetleri ...... 280 4.2.3. İzmir Karşıyaka Lisesi Tarihçesi ..................................................................... 287 4.2.3.1. Atatürk Karşıyaka Lisesi’nde................................................................... 288 4.2.3.2. Karşıyaka Lisesi’ne Ait Gerçekleştirilen Spor Müsabakalarına Dair Görseller.................................................................................................. 290 5. TARTIŞMA VE SONUÇ .................................................................................................. 295 6. KAYNAKLAR .................................................................................................................. 300 7. EKLER............................................................................................................................... 310 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Altay Spor Kulübü, Atatürk, Cumhuriyet, Futbol, İzmir Halkevi, İzmir Türk Ocağı, İzmir, Karşıyaka Spor Kulübü, Spor | tr_TR |
| dc.subject | Altay sports club, Atatürk, Football, İzmir people house, İzmir turkish ojaks hearth, İzmir, Karşıyaka sports club, Republic, Sports | tr_TR |
| dc.title | Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında İzmir’de spor yaşamı (1923-1938) | tr_TR |
| dc.title.alternative | Sport life in İzmir in the first year of the republic (1923-1938) | tr_TR |
| dc.type | masterThesis | tr_TR |
| dc.contributor.department | Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı | tr_TR |
| Appears in Collections: | Yüksek Lisans | |
Files in This Item:
| File | Description | Size | Format | |
|---|---|---|---|---|
| 3230.pdf | Şeyda Sekban Yüksek Lisans Tez Dosyası | 6.6 MB | Adobe PDF | View/Open |
Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.