Rus-İsrail İlişkileri Bağlamında Rusya’daki Yahudi Diasporası

Abstract

RUS-İSRAİL İLİŞKİLERİ BAĞLAMINDA RUSYA’DAKİ YAHUDİ DİASPORASI Kubilay BAYRAKTAR Yüksek Lisans Tezi, Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Utku YAPICI 2020, X + 150 Sayfa Diaspora uluslararası ilişkiler literatüründe gelişmekte olan bir terimdir. Bir topluluğun diaspora olarak tanımlanabilmesi için o topluluğun taşıması gereken özellikler, çeşitli diaspora kuramcıları tarafından ortaya atılmıştır. Diaspora kuramcıları, toplulukların ana yurtlarından dağılma sebepleri, ana yurtları dışında yaşadıkları ülkelerle ilişkileri ve ana yurtlarıyla kurdukları ilişkiler bağlamında diaspora topluluklarının sahip olması gereken özellikleri belirlemişlerdir. Yahudilerin Rusya topraklarında kitleler halinde ilk bulunuşu 1795 yılında Polonya Krallığı’nın Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edilmesi sonucunda olmuştur. Uzun yıllar Polonya Krallığı hakimiyetinde yaşayan Doğu Avrupa Yahudileri, Rus hakimiyeti altına girmelerinden itibaren Rus yöneticileri açısından sorun olarak görülmüşlerdir. Yahudiler, Rus Devleti’nin geçirdiği deneyimler olan Çarlık Rusya, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ve Rusya Federasyonu dönemlerinde Rus hakimiyeti altındaki yaşamlarını dönemsel koşullara bağlı olarak sürdürmeye devam etmişlerdir. Rus Yahudilerinin Rus hakimiyeti altında yaşadıkları deneyimler, diaspora kuramcıları tarafından belirlenen diaspora olma özelliklerini karşılamıştır. Rus Yahudileri, 1948 yılında kurulan ve Yahudiler tarafından ana yurt olarak görülen İsrail Devleti ile ilişkiler kurmuştur. Rus ve İsrail Devletleri tarafından önemli bir konu olarak görülen Rus Yahudi Diasporası, 1948 yılından itibaren Rus-İsrail ilişkilerinin gidişatına ekonomik, politik, kültürel ve toplumsal alanlarda etkide bulunmuştur