TÜRKİYE’DE KAMUSAL NAKDİ YARDIMLARIN MADDİ YOKSUNLUK ÜZERİNE ETKİSİ: BİR MİKROEKONOMETRİ UYGULAMASI

Abstract

TÜRKİYE’DE KAMUSAL NAKDİ YARDIMLARIN MADDİ YOKSUNLUK ÜZERİNE ETKİSİ: BİR MİKROEKONOMETRİ UYGULAMASI Zeliha Semra KILINÇ Yüksek Lisans Tezi, Ekonomi ve Finans Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Öznur ÖZDAMAR GIOVANIS 2020, XIII+ 94 sayfa Tez çalışmasında öncelikle “TÜİK 2013-2017 Gelir ve Yaşam Koşulları Anketi Havuzlanmış Yatay Kesit Veriseti” kullanılarak ve yaşam standardı yaklaşımı takip edilerek, engelli bireylerin engelli olmayan bireyler, işsiz bireylerin ise çalışan bireylerle aynı yaşam standardına sahip olmaları ve onlardan daha fazla maddi yoksunluk çekmemeleri için katlanmaları gereken bireysel maliyet ölçülmüştür. Elde edilen bulgular engelli bireylerin engelli olmayan bireyler ile aynı yaşam standardına ulaşabilmeleri için fazladan aylık 2323TL’ye, işsiz bireylerin ise çalışanlarla aynı yaşam standardına ulaşabilmeleri için fazladan aylık 1310TL’ye ihtiyaç duyduklarını göstermiştir. Bu sonuç temelinde, tez çalışması ayrıca devletin engelli bireylere ödediği sakatlık, hastalık ve malüllük ödenekleri ve işsiz bireylere sağladığı işsizlik ödenekleri gibi kamusal nakdi yardımların maddi yoksunluk üzerine etkisini analiz etmiştir. Kullanılan verisetinde doğrudan maddi yoksunluğa ilişkin bir değişken olmadığından, TÜİK’in 2013 yılından itibaren “Gelir ve Yaşam Koşulları Anketi’nde” sormaya başladığı maddi yoksunluk ile ilgili sorulardan bir endeks yaratılarak, bu endeks analizlerde bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Maddi yoksunluk üzerinde etkinliği araştırılan kamusal yardımlardan işsizlik ödeneklerinin işsiz bireylerin maddi yoksunluğunu azaltmada etkin olduğu, ancak bu etkinin çok düşük olduğu bulunmuştur. Engellilik ödenekleri olarak yapılan kamusal yardımların ise engelli bireylerin maddi yoksunluğunu azaltmada etkin olmadığı ortaya koyulmuştur. Tüm bu bulgular ilgili kamusal yardım ve ödeneklerin sayısal anlamda iyileştirilmesi gerektiğini göstermiştir