Please use this identifier to cite or link to this item: http://hdl.handle.net/11607/4289
Full metadata record
DC FieldValueLanguage
dc.contributor.advisorEvci Kiraz, Emine Didem-
dc.contributor.authorÖzmen, Ayşen-
dc.date.accessioned2021-09-28T08:41:12Z-
dc.date.available2021-09-28T08:41:12Z-
dc.date.issued2021-09-28-
dc.date.submitted2021-08-13-
dc.identifier.citationÖzmen A. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çevre Sağlığı Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2021.tr_TR
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11607/4289-
dc.description.abstractİKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ VE SAĞLIK SİSTEMİNİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUMU: ULUSLARARASI HASTALIKLARIN SINIFLANDIRILMASI (ICD) Özmen A. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çevre Sağlığı Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2021. Amaç: Bu araştırma, iklim değişikliğinin insan sağlığına etkilerini ve ICD-11’e eklenme gerekliliğini niteliksel kapsamda açıklamayı amaçlamaktadır. Araştırmanın birinci bölümü, iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki etkilerini tek çatı altında birleştirmeyi ve genel bir bakış açısı sunmayı amaçlamaktadır. Araştırmanın ikinci bölümü, iklim değişikliğinin sağlık etkilerini ölçebilmek için farkı disiplinlerden uzman görüşleri alarak ve ICD-11 revizyonuna eklenen tanı kodlarını inceleyerek ‘iklim değişikliği’ tanı kodunun ICD’ye eklenme gerekliliğini bilimsel açıdan kanıtlamayı amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: İklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki etkilerini tek çatı altında birleştirmek amacıyla ulusal-uluslararası alan yazın veri kaynağı olarak değerlendirilerek, iklim değişikliği sağlık etkileri diyagramlarını içeren sistematik literatür incelemesi hazırlanmıştır. Hazırlanan inceleme ve yazar tarafından oluşturulan yarı yapılandırılmış soru formu, e-posta aracılığıyla iklim değişikliği alanında çalışmalar yapan uzmanlara, hekimlere ve ICD veri kodlaması bilen katılımcılara gönderilerek görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler Microsoft Excel’de düzenlenmiş ve bilgisayar destekli nitel veri analizi için kullanılan MAXQDA programının 2020 sürümü ile içerik analizine tabi tutulmuştur. Bulgular: Araştırmanın birinci bölümünde, sistematik literatür incelemesi kapsamında 172 çalışma, sekiz konu başlığı altında incelenmiştir. Araştırmanın ikinci bölümündeki yarı yapılandırılmış görüşmelere 26 uzman katılım sağlamıştır. Katılımcıların 14’ü erkek, 12’si kadındır. Katılımcıların yaş ortalaması 47,57’dir. Katılımcılardan 12’si iklim değişikliği alanında çalışan akademisyenlerden, 11’i iklim değişikliğinin neden olduğu hastalıkların branş hekimlerinden, üçü de ICD veri girişi yapan sağlık çalışanlarından oluşmaktadır. Katılımcıların iklim değişikliğinin neden olduğu-olabileceği sağlık etkilerini yönetmede sorumlu sektörlerin tespit edilmesine, uyum ve direnç artırmada rol alabilecek sağlık hizmeti sunucuları ve iklim değişikliğinin sağlık etkilerinin ICD-11 kapsamına alınma gerekliliğine yönelik görüşleri xiii alınmıştır. Araştırma konusu, fen, sosyal ve sağlık bilimlerini kapsadığı için disiplinler arası bir çalışma gerektirmiş, bu da zaman zaman tek bir disiplin üzerinde çalışma yapan katılımcıların, farklı bir disiplinle ilgili görüş bildirirken çekimser davranmasına neden olmuştur ancak katılımcı görüşleri arasında genel bir fikir birliği bulunmaktadır. Sonuç: İklim değişikliği, sağlık ve ICD üçgeninde yapılan incelemeler ve uzman görüşleri sonucunda, iklim değişikliğinin sağlık etkilerine uyum ve izleme noktasında ICD-11 revizyonu ‘X Uzantı Kodları’ ana başlığı, ‘Etiyoloji-Nedensellik’ alt başlığına eklenmesi gerektiği kanısına varılmıştır. Daha önce DSÖ’ye ICD-11’e uzantı kod olarak ‘iklim değişikliği’ kodunu ekleme önerisi sunulmuş ancak bu alanda yeterli bilimsel anlaşma olmaması nedeniyle teklif reddedilmiştir. Bu çalışma iklim değişikliği, sağlık ve ICD ile ilgili yapılan ilk çalışma olma özelliğini taşımaktadır. İklim değişikliği ve sağlık ilişkisini araştıran çalışmaların metodolojilerinde; A iklim değişikliği etkisinin insanlar üzerinde X, Y, Z sağlık etkileri olabileceği düşünülerek belirlenen tarih aralıklarında sağlık kurumları tarafından kodlanan X, Y, Z tanı kodları ile A iklim değişikliği etkisinin karşılaştırılmasına sıklıkla rastlanmaktadır. Bu durum, olası A iklim değişikliği etkisinin araştırmacı tarafından tahmin edilmemiş diğer sağlık etkilerinin göz ardı edilmesine, belki de asıl ilişkinin kurulamamasına neden olabilmektedir. ICD’ de uzantı kodları, kök kodlara ek bilgiler eklemede standardizasyon sağlamak için oluşturulmuştur. Uzantı kodlarına iklim değişikliği kodu eklenirse insan sağlığı üzerinde iklim değişikliğinin etkisi olduğuna dair bilgilerin kodlanabileceği bir alan yaratılmış olur. Ortaya çıkan sağlık etkilerinin iklim değişikliği ‘nedeniyle’ gerçekleştiğinin bilinmesi, uzantı kod olarak yer alması ile daha nitelikli verilerin elde edilebileceği ve daha somut kanıtlara ulaşılabileceği düşünülmektedir. Ayrıca bu durumda hekimlerin çevre öyküsü alması gerekecek, sosyal kanıt havuzu oluşturulabilecek, iklim değişikliğinin sağlık etkileri daha izlenebilir hale gelecektir. Yapılan uzman görüşmeleri sonucunda, ICD-11 revizyonuna iklim değişikliği kodunun eklenmesi ve iklim değişikliği-sağlık ilişkisine verilmeyen önemin artması gerektiği, iklim değişikliği-sağlık ilişkisiyle ilgili başta sağlık çalışanları olmak üzere herkese eğitimler verilmesi, konuyla ilgili sektörler/disiplinler arası çalışmaların ve farkındalık çalışmalarının artırılması gerektiği sonucuna varılmıştırtr_TR
dc.description.abstractIMPACTS OF CLIMATE CHANGE ON HUMAN HEALTH AND HEALTH SYSTEM ADAPTATION TO CLIMATE CHANGE: INTERNATIONAL CLASSIFICATION OF DISEASES (ICD) Kaya R. Aydın Adnan Menderes University, Health Sciences Institute, Midwifery Program, Master/Doctorate Thesis, Aydın, 2021. Aim: This research aims to explain the effects of climate change on human health and the necessity of adding it to ICD-11 in a qualitative context. First part of the research aims to combine the effects of climate change on human health under one roof and to provide an overview. The second part of the study aims to scientifically prove the necessity of adding the 'climate change' diagnostic code to the ICD by taking expert opinions from different disciplines and examining the diagnostic codes added to the ICD-11 revision in order to measure the health effects of climate change. Materials and Methods: In order to combine the effects of climate change on human health under a single roof, a systematic literature review with climate change health effects diagrams were prepared by evaluating the national-international literature as a data source. The prepared review and the semi-structured questionnaire created by author were sent via e-mail to experts working in the field of climate change, physicians and participants who knew ICD data coding and interviews were conducted. The data obtained were organized in Microsoft Excel and subjected to content analysis with the 2020 version of the MAXQDA program used for computer-assisted qualitative data analysis. Results: In the first part of the study, 172 studies were examined under eight subject headings within the scope of systematic literature review. 26 experts participated in the semistructured interviews in the second part of the study. 14 of the participants were male and 12 of them were female. The average age of the participants is 47.57. Twelve of the participants are academicians working in the field of climate change, 11 are branch physicians of diseases caused by climate change, and three are health professionals who make ICD data entry. Opinions of the participants were received regarding the identification of the relevant sectors in managing the health effects caused or likely to be caused by climate change, the health xv service providers that can play a role in increasing adaptation and resilience, and the necessity of including the health effects of climate change in the scope of ICD-11. Since the research topic covers science, social and health sciences, it required an interdisciplinary study, which sometimes caused the participants who worked on a single discipline abstaining from expressing their opinions about a different discipline, but there is a general consensus among the participant views. Conclusion: As a result of the examinations and expert opinions in the triangle of climate change, health and ICD, it was concluded that the ICD-11 revision should be added to the main title 'X Extension Codes' and sub-title 'Etiology-Causation' in terms of adaptation and monitoring of the health effects of climate change. Previously, a proposal was submitted to WHO to add the 'climate change' code to ICD-11 as an extension code, but the proposal was rejected due to the lack of sufficient scientific agreement in this area. This study holds the speciality of being the first study on climate change, health and ICD all together. In the methodologies of studies investigating the relationship between climate change and health; Considering that the A climate change effect may have X, Y, Z health effects on humans, it is frequently encountered that the X, Y, Z diagnostic codes coded by the health institutions and the A climate change effect are compared in the date ranges determined. This situation may lead to ignoring of possible A climate change impact, other health effects that were not estimated by the researchers, and perhaps the failure to establish the actual relationship between these two.. Extension codes in ICD were created to provide standardization in order to adding additional information to root codes. If the climate change code is added to the extension codes, a space is created where information on the impact of climate change on human health can be coded. It is thought that more qualified data can be obtained and more concrete evidence can be obtained by knowing that the resulting health effects occur 'because of' climate change and including it as an extension code. In addition, in this case, physicians will need to take an environmental history, a social proof pool will be created, and the health effects of climate change will become more traceable. As a result of the expert interviews, following subjects were concluded that the climate change code should be added to the ICD-11 revision and the importance currently not given enough to the climate change-health relationship should be increased, trainings about the climate change-health relationship should be given to everyone, especially healthcare professionals and the related sectoral/interdisciplinary studies and awareness studies should be increasedtr_TR
dc.description.tableofcontentsİÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY ................................................................................................................................ i TEŞEKKÜR........................................................................................................................................... ii İÇİNDEKİLER .................................................................................................................................... iii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ ..................................................................................... vii ŞEKİLLER DİZİNİ............................................................................................................................ vii TABLOLAR DİZİNİ........................................................................................................................... xi ÖZET.................................................................................................................................................... xii ABSTRACT........................................................................................................................................ xiv 1. GİRİŞ ................................................................................................................................................. 1 1.1. Araştırmanın Amacı ................................................................................................3 2. GENEL BİLGİLER.......................................................................................................................... 5 2.1. İklim Değişikliği ve Sera Etkisi ........................................................................................6 2.2. İklim Değişikliği Çalışmalarının Tarihsel Süreci ve Bilimsel Kanıtlar ........................6 2.3. İklim Değişikliğinin Etkileri İle Baş Etme Stratejileri...................................................9 2.3.1. Azaltım.............................................................................................................................9 2.3.2. Uyum..............................................................................................................................10 2.4. İklim Değişikliği ve Sağlık Profesyonelleri....................................................................11 2.5. Uluslararası Hastalık Sınıflandırması (International Disease Classificiation, ICD).14 2.5.1. ICD Tarihçesi................................................................................................................15 2.5.2. ICD-10 ...........................................................................................................................17 2.5.3. ICD-11 ...........................................................................................................................20 3. GEREÇ VE YÖNTEM................................................................................................................... 23 3.1. Gereç .................................................................................................................................23 3.2. Yöntem..............................................................................................................................24 3.2.1. Sistematik Literatür İncelemesi Yöntemi ..................................................................26 3.2.1.1. Veri Tabanı Seçimi ....................................................................................................27 3.2.1.2. Verilerin Toplanması ................................................................................................27 3.2.1.3. Veri Kaynaklarının Elenmesi...................................................................................28 iv 3.2.1.4. Verilerin Sınıflandırılması........................................................................................28 3.2.1.5. Veri Sentezi ................................................................................................................29 3.2.2. Yarı Yapılandırılmış Uzman Görüşmelerinin Yöntemi ...........................................30 3.2.2.1. Yarı Yapılandırılmış Soru Formunun Hazırlanması.............................................30 3.2.2.2. Uzman Havuzu Oluşturulması.................................................................................30 3.2.2.3. Mail Adresi Açılması, Davet Mektuplarının Gönderilmesi...................................30 3.2.2.4. Sistematik Literatür İncelemesi ve Soru Formunun Gönderilmesi......................31 3.2.2.5. Uzman Görüşlerinin Alınması ve Analiz.................................................................31 3.2.2.6. e-Posta Görüşmelerinin Avantaj ve Dezavantajları...............................................32 3.2.3. Çalışmaya Alınma Kriterleri.......................................................................................34 3.2.4. Araştırmanın Sınırlılıkları...........................................................................................34 3.2.5. Etik Kurul Onayı ve Kurum İzinleri ..........................................................................35 4. BULGULAR .................................................................................................................................... 36 4.1. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkileri Sistematik Literatür İncelemesi Bulguları .......36 4.1.1. Aşırı Sıcak - Soğuk Hava ve İlişkilendirilen Sağlık Etkileri.....................................47 4.1.2. Ultraviyole Radyasyon ve İlişkilendirilen Sağlık Etkileri ........................................52 4.1.3. Vektörlerle İlişkilendirilen Sağlık Etkileri.................................................................55 4.1.4. Su İle İlişkilendirilen Sağlık Etkileri ..........................................................................61 4.1.5. Gıda İle İlişkilendirilen Sağlık Etkileri ......................................................................65 4.1.6. Akıl ve Ruh Sağlığı İle İlişkilendirilen Sağlık Etkileri..............................................69 4.1.7. Hava Kirliliği İle İlişkilendirilen Sağlık Etkileri .......................................................73 4.1.8. Yeniden ve Yeni Ortaya Çıkan Sağlık Etkileri.........................................................77 4.2. Yarı Yapılandırılmış e-Posta Görüşmeleri Bulguları ..................................................81 4.2.1. Katılımcıların Sosyo-Demografik Özellikleri:...........................................................81 4.2.2. İklim ve Sağlık İlişkisi..................................................................................................83 4.2.2.1. Katılımcılardan Sistematik Literatür İncelemesine Eklenmesi İçin Öneriler.....83 4.2.2.2. İklim Değişikliğinin En Çok Etkilediği Sağlık Belirleyicisi(leri) ..........................85 4.2.2.3. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede Sorumlu Sektörler .................87 4.2.2.3.1.İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede Adalet ve Güvenlik Sektörü92 4.2.2.3.2. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede Eğitim Sektörü....................93 4.2.2.3.3. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede Enerji Sektörü ....................93 4.2.2.3.4. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede Sağlık Sektörü.....................94 4.2.2.3.5. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede İnşaat Sektörü.....................95 v 4.2.2.3.6. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede Çevre Sektörü.....................96 4.2.2.3.7. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede Turizm Konaklama Sektörü ..................................................................................................................................97 4.2.2.3.8. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede Medya, İletişim Yayıncılık Sektörü....................................................................................................................97 4.2.2.3.9. İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerini Yönetmede Tarım, Hayvancılık ve Balıkçılık Sektörü...................................................................................................98 4.2.2.4. İklim Değişikliğinin Yaratacağı Sağlık Olaylarına Toplum Uyumunu Artırmada Yer Alan Sağlık Sunucuları ..................................................................................99 4.2.2.5. İklim Değişikliğinin Yaratacağı Sağlık Olaylarına Toplum Direncini Artırmada Yer Alan Sağlık Sunucuları ................................................................................101 4.2.2.6. Hekimlerin İkim Değişikliğinin Sağlık Etkileri Hakkında Bilgi Düzeyi ...........103 4.2.2.7. Katılımcıların İklim Değişikliğinin Sağlık Etkileri Hakkında Bilgi Düzeyi .....103 4.2.2.8. Katılımcıların Kendi Disiplinlerine Yönelik Yanlış/Hata Görüşleri ..................104 4.2.2.9. Katılımcıların Kendi Disiplinlerine Yönelik Sağlık Etkilerinde Yoğunlaşılan Noktalara Önerileri .............................................................................................105 4.2.2.10. Katılımcıların Kendi Disiplinlerine Yönelik Hastalık Önerileri.......................105 4.2.2.11. Hekimlerin İklim Olayları Nedeniyle Hasta Yoğunluğu Artışında Verdiği Tepkiler.................................................................................................................106 4.2.2.12. Hekimlerin Anamnez Alırken İklim Olaylarıyla İlişkili Sorgulamaları İçin İhtiyaç Duydukları Ek Süre................................................................................107 4.2.2.13. Sağlık Hizmeti Sunumunda İklim Değişikliğinin Sağlık Etkileriyle Mücadelede Sorumlu Grup ......................................................................................................107 4.2.3. ICD’nin Yeni Sürümüne İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerinin Eklenmesi Gerekliliği .............................................................................................................108 4.2.3.1. Dünya Sağlık Örgütü’ne İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerine İlişkin ICD-11’e Bölüm Eklenmesi Hakkında Öneri Cümlesi .....................................................108 4.2.3.2. ICD-11’e İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerine Yönelik Bölüm Eklenmesinin Faydaları...............................................................................................................111 4.2.3.3. ICD-11’e İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerine Yönelik Bölüm Eklenmesinin Zararları ...............................................................................................................114 4.2.3.4. ICD-11’e Eklenmesi Gereken Kodlar....................................................................116 4.2.3.5. ICD-11’e Eklenecek İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerine İlişkin Kodları Hekimlerin Kullanması İçin Yapılması Gerekenler .........................................118 vi 5. TARTIŞMA ................................................................................................................................... 121 6. SONUÇ VE ÖNERİLER.............................................................................................................. 133 KAYNAKLAR................................................................................................................................... 138 EKLER............................................................................................................................................... 164 Ek 1. Yarı Yapılandırılmış Soru Formu.............................................................................164 Ek 2. Uzman Havuzundaki Kişilere Gönderilen Davet Mektubu ...................................168 Ek 3. Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu Kararı..............................169 Ek 4. Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu Uzatma Kararı ...............170 Ek 5. İzin Yazısı ....................................................................................................................171 BİLİMSEL ETİK BEYANI.............................................................................................................. 172 ÖZ GEÇMİŞ...................................................................................................................................... 173tr_TR
dc.publisherAdnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstütüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectICD, İklim Değişikliği, Sağlık, Sağlık Sistemi, Uyumtr_TR
dc.subjectAdaptation, Climate Change, Health, Health System, ICD.tr_TR
dc.titleİklim Değişikliğinin İnsan Sağlığına Etkileri Ve Sağlık Sisteminin İklim Değişikliğine Uyumu: Uluslararası Hastalıkların Sınıflandırılması (Icd)tr_TR
dc.title.alternativeIMPACTS OF CLIMATE CHANGE ON HUMAN HEALTH AND HEALTH SYSTEM ADAPTATION TO CLIMATE CHANGE: INTERNATIONAL CLASSIFICATION OF DISEASES (ICD)tr_TR
dc.typemasterThesistr_TR
dc.contributor.authorID282575tr_TR
dc.contributor.departmentAdnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstütüsütr_TR
Appears in Collections:Yüksek Lisans

Files in This Item:
File Description SizeFormat 
AYŞEN ÖZMEN Yüksek Lisans Tezi.pdf4.28 MBAdobe PDFView/Open


Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.