Please use this identifier to cite or link to this item:
http://hdl.handle.net/11607/4288Full metadata record
| DC Field | Value | Language |
|---|---|---|
| dc.contributor.advisor | Özdemir, Abdullah | - |
| dc.contributor.author | Aygün, Aycan | - |
| dc.date.accessioned | 2021-09-17T10:14:28Z | - |
| dc.date.available | 2021-09-17T10:14:28Z | - |
| dc.date.issued | 2020 | - |
| dc.date.submitted | 2020 | - |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11607/4288 | - |
| dc.description.abstract | SEÇİLİ OECD ÜLKELERİNDE SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ Aycan AYGÜN Yüksek Lisans Tezi, İktisat Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Abdullah ÖZDEMİR 2020, XVII+ 165 sayfa Sağlık, bireyin yalnızca fiziksel açıdan sağlıklı olması değil, aynı zamanda mental ve psikolojik açıdan da sağlıklı olması anlamına gelmektedir. Sağlık hizmetlerine verilen önem ülke içerisinde ekonomik göstergelerinde olumlu etkilenmesini sağlayacaktır. Ulusun ve bireylerin kalkınabilmesi için sağlık hizmetleri önem arz etmektedir. Bireylerin ve toplumların sağlık açısından yeterli düzeye erişebilmesi için yaşadığı coğrafyada ekonomik açıdan güçlü ve sürdürülebilir politikaların benimsenmesi gereklidir. Bu açıdan ülke içinde sağlığa ayrılan pay ile beşerî sermaye arasında yakın bir ilişki vardır. Fiziksel ve zihinsel açıdan tam iyilik haline sahip olan toplumlarda arz cephesinde olumlu etkiler görülecek ve sonuçta ülke ekonomisine katkısı da pozitif olacaktır. Tam tersi durumda fiziksel ve zihinsel sağlığı yerinde olmayan toplumlarda üretimde istenilen seviye yakalanamayacak ve bu durumdan ülke ekonomisi olumsuz yönde etkilenecektir. Çalışmanın amacı, seçili OECD Ülkeleri (Türkiye, Portekiz, Norveç, Kanada ve ABD)’nde Kişi Başı Sağlık Harcamaları (KBSH), Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi (DBYS) ve Tüketici Fiyat Endeksi (TUFE) değişkenleri kullanılarak KBSH ile GSYH arasındaki ilişkiyi açıklamaya yöneliktir. Engel-Granger casulity nedensellik testi uygulanmıştır. Bulgulardan elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Bağımsız değişkenlerin bağımlı değişken üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla EKK yöntemiyle regresyon analizi oluşturulmuştur. EKK yönteminin regresyon analizinin değerlendirilmesi sonucunda; Türkiye’de TUFE bağımsız değişkenlerinin KBSH bağımlı değişkeni üzerinde negatif etki oluşturduğu ve aralarında ters yönlü ilişkinin var olduğu görülmektedir. Bu durumun aksine DBYS ve GSYH bağımsız değişkenlerinin KBSH bağımlı değişkeni üzerindeki etkisi pozitiftir. Portekiz, Norveç, Kanada ve ABD’de, GSYH ve DBYS bağımsız değişkenlerinin KBSH vi bağımlı değişkeni üzerindeki etkisi pozitif olurken, TUFE bağımsız değişkeninin KBSH bağımlı değişkeni üzerindeki etkisi negatiftir. EKK yöntemi regresyon tahminine göre Türkiye, Portekiz, Norveç, Kanada ve ABD benzer sonuçları içermektedir. Engle-Granger nedensellik analiz sonuçlarına göre genel olarak; Türkiye’de GSYH değişkeninden KBSH ve TUFE değişkenlerine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi görülürken, KBSH değişkeninden TUFE değişkenine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Portekiz’de GSYH değişkeninden KBSH değişkenine ve DBYS değişkeninden TUFE değişkenine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Norveç’te DBYS ve TUFE değişkenlerinden KBSH değişkenine, DBYS değişkeninden TUFE değişkenine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu sonucu elde edilmiştir. Kanada’da KBSH ve GSYH değişkenlerinden TUFE değişkenine ve GSYH değişkeninden de DBYS değişkenine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Analiz sonuçları genel olarak günümüzde yaşanan pandemi ile ilişkilendirilirse, KBSH, GSYH, DBYS ve TUFE arasında yakın ilişkinin bulunması sonucunda ülkelerde salgının kontrol altına alınabilmesi amacıyla öncelikle hükümetlerin yeni kurumsallaşma adımları atmaları gerekmektedir. Bu kurumsallaşma adımları, halkın sağlığını korumak amacıyla koruyucu sağlık hizmetlerini geliştirmeye yönelik olabileceği gibi doğrudan nakdi yardım paketlerini sunarak halkın gelirini arttırmaya yönelikte olabilir. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI..............................................................................................iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI...............................................................................iv ÖZET....................................................................................................................................... v ABSTRACT ..........................................................................................................................vii ÖNSÖZ...................................................................................................................................ix ŞEKİLLER DİZİNİ..............................................................................................................xiii TABLOLAR DİZİNİ............................................................................................................xiv EKLER DİZİNİ....................................................................................................................xvi KISALTMALAR DİZİNİ ...................................................................................................xvii GİRİŞ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM.............................................................................................................................. 3 1. SAĞLIK HİZMETLERİ VE SAĞLIK HARCAMALARI................................................. 3 1.1. Sağlık ve Sağlık Hizmetleri ......................................................................................... 3 1.1.1. Sağlık Kavramı .................................................................................................. 3 1.1.2. Sağlık Hizmetleri Kavramı ve Kapsamı ............................................................ 5 1.1.2.1. Sağlık hizmetlerinin özellikleri ............................................................. 6 1.1.2.2. Sağlık hizmetlerinin çeşitleri................................................................. 7 1.1.2.3. Sağlık sektörü ve kamunun rolü.......................................................... 14 1.2. Sağlık Ekonomisinin Tanımı ve Kapsamı ................................................................. 18 1.2.1. Sağlık Ekonomisinin İşleyişi ........................................................................... 20 1.2.2. Sağlık Ekonomisinde Arz ve Talep Analizi .................................................... 22 1.2.2.1. Sağlık ekonomisinde arz analizi.......................................................... 24 1.2.2.2. Sağlık ekonomisinde talep analizi....................................................... 26 1.2.2.3. Sağlık ekonomisinde arz ve talep dengesi........................................... 28 1.3. Sağlık Harcamaları .................................................................................................... 30 1.3.1. Sağlık Harcamalarını Etkileyen Faktörler ....................................................... 32 xi 1.3.1.1. Kişi başına gelirin yükselmesi............................................................. 33 1.3.1.2. Eğitim seviyesi ve sağlık bilincinin gelişmesi .................................... 34 1.3.1.3. Sosyal değer yargılarının değişmesi.................................................... 34 1.3.1.4. Teknolojik gelişmeler.......................................................................... 35 1.3.1.5. Şehirleşme ........................................................................................... 36 1.3.1.6. Yaşam süresinin uzaması .................................................................... 36 1.3.2. Sağlık Hizmetlerinin Finansman Yöntemleri .................................................. 37 1.3.2.1. Kamu sektörü finansman yöntemleri .................................................. 37 1.3.2.2. Özel sektör finansman yöntemleri....................................................... 41 1.3.3. Türkiye’de Kamu ve Özel Sektör Sağlık Harcamaları.................................... 47 2. BÖLÜM............................................................................................................................ 51 2. EKONOMİK BÜYÜME................................................................................................... 51 2.1. Ekonomik Büyüme Tanımı ve Kapsamı.................................................................... 51 2.2. Ekonomik Büyümenin Türleri................................................................................... 54 2.3. Ekonomik Büyüme-Reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla İlişkisi....................................... 56 2.4. Ekonomik Büyümenin Belirleyicileri........................................................................ 57 2.4.1. Yatırım ve Sermaye Birikimi........................................................................... 58 2.4.2. Teknolojik Gelişme ......................................................................................... 59 2.4.3. Nüfus Artışı ve İstihdam.................................................................................. 60 2.4.4. Gelir Dağılımı.................................................................................................. 61 2.4.5. Beşerî Sermaye ................................................................................................ 62 2.5. Ekonomik Büyüme Teorilerinin Kısa Tarihçesi........................................................ 62 2.6. Ekonomik Büyüme Modelleri ................................................................................... 64 2.6.1. Klasik Büyüme Teorileri ................................................................................. 65 2.6.2. Modern Büyüme Teorileri ............................................................................... 66 2.6.2.1. Keynesyen model ................................................................................ 66 2.6.2.2. R. Harrod ve E. Domar modeli ........................................................... 67 2.6.3. İçsel (Endojen) Büyüme Teorileri ................................................................... 69 xii 2.6.3.1. Romer modeli...................................................................................... 70 2.6.3.2. Lucas modeli ....................................................................................... 71 2.6.3.3. Barro modeli........................................................................................ 71 3. BÖLÜM............................................................................................................................ 73 3. SEÇİLİ OECD ÜLKELERİNDE SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ ....................... 73 3.1.1. Sağlık Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasında İlişki Olduğunu Destekleyen Çalışmalar.................................................................................... 73 3.1.1.1. Tek ülke ile yapılan çalışmalar............................................................ 73 3.1.1.2. Çok ülke ile yapılan çalışmalar (Panel veri çalışmaları)..................... 79 3.1.2. Sağlık Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasında İlişki Olduğunu Desteklemeyen Çalışmalar............................................................................... 91 3.1.2.1. Tek ülke ile yapılan çalışmalar............................................................ 91 3.1.2.2. Çok ülke ile yapılan çalışmalar (Panel veri çalışmaları)..................... 92 3.2. Seçili OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme ile İlgili Değişkenler.............................................................................................................. 94 3.3. Seçili OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi............................................................................... 100 3.3.1. Veri Seti......................................................................................................... 100 3.3.2. Metodoloji...................................................................................................... 101 3.3.3. Model............................................................................................................. 101 3.3.4. Analiz Yöntemleri ve Sonuçları .................................................................... 101 3.3.4.1. Birim kök (Unit root) testi................................................................. 101 3.3.4.2. Engle-Granger nedensellik analizi .................................................... 116 3.3.4.3. En küçük kareler (EKK) yöntemi ile çoklu regresyon analizi .......... 128 4. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ............................................................................... 132 5. KAYNAKLAR............................................................................................................... 137 6. EKLER ........................................................................................................................... 155 ÖZGEÇMİŞ ....................................................................................................................... 165 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | Sağlık Harcamaları, Ekonomik Büyüme, Engle-Granger Nedensellik Analizi, En Küçük Kareler Yöntemiyle Regresyon Analizi. | tr_TR |
| dc.title | SEÇİLİ OECD ÜLKELERİNDE SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ | tr_TR |
| dc.type | masterThesis | tr_TR |
| dc.contributor.department | AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI | tr_TR |
| Appears in Collections: | Yüksek Lisans | |
Files in This Item:
| File | Description | Size | Format | |
|---|---|---|---|---|
| 638806.pdf | 4.41 MB | Adobe PDF | View/Open |
Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.