DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE ÇIPALAMA ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

DAVRANIŞSAL İKTİSAT VE ÇIPALAMA ÜZERİNE BİR İNCELEME Fatih DORU Yüksek Lisans Tezi, İktisat Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Dr. Öğ. Üyesi Mesut ÇAKIR 2020, XVI + 122 sayfa Ana akım iktisat, insanı rasyonel bir varlık olarak tanımlamış ve rasyonel insanın faydasını maksimize etme amacıyla hareket ettiğini öne sürmüştür. İktisat teori ve politikaları bu savlara göre şekillenmiştir. Sosyal bir bilim dalı olan iktisat için bu modellemeleri yapmanın gerekli ve mantıklı olduğu düşünülmüştür fakat insanın her zaman rasyonel davranması ve bunun sonucunda faydasını maksimize etmeyi başarması tartışmaya açık bir konu olmuştur. 20. yy’ın ortalarına gelindiğinde ise başta psikoloji olmak üzere bireyin karar almasıyla ilgilenen diğer bilim dallarındaki gelişmeler iktisat metedolojisini daha yakından etkilemeye başlamıştır. Herbert Simon öncülüğünde iktisatçıların da insan psikolojisini dikkate alarak analizler yapmasıyla birlikte davranışsal iktisadın kurumsal inşası başlamıştır. Davranışsal iktisat temel olarak insanın rasyonel davranmadığı zamanlarda nasıl karar aldığını ve rasyonaliteden sapmaların nedenlerini açıklamaya çalışmaktadır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde davranışsal iktisat ve neoklasik iktisat arasındaki farklılıklara değinilmiştir. İkinci bölümde bireyin karar alması üzerinde etkili olan rasyonalite, sınırlı rasyonalite ve fayda kavramları tartışılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise rasyonaliteden sapmalara neden olan bilişsel kısa yollar ve ön yargılara değinildikten sonra bu bilişsel kısa yollardan çıpalama etkisi incelenmiştir. Çıpalama etkisi anket çalışmasıyla incelenmiş ve elde edilen bulgular daha önceki çalışmalar ışığında yorumlanmıştır.