TEKNOLOJİ TRANSFERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1984-2018)

Abstract

TEKNOLOJİ TRANSFERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1984-2018) Şule UYAR Yüksek Lisans Tezi, Ekonomi ve Finans Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Şahin BULUT 2020, XXIV + 153 sayfa Küresel rekabet sürecinde, ülkelerin ekonomik büyüme ve kalkınmaları sadece sahip oldukları fiziksel kaynaklarla değil; yeni teknolojiler üretebilme, ürettikleri teknolojileri ihraç edebilme ve etkin olarak kullanabilme kapasiteleri ile de ölçülmektedir. Teknoloji ve teknolojik bilgi, teknolojiyi üreten ülkelerden diğer ülkelere teknoloji transferi aracılığı ile yayılmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler açısından teknolojiyi edinmenin en iyi yolu teknoloji transferidir. Kendi teknolojilerini üretmekten yoksun olan ülkelerin, gelişmiş ülkelerin ürettikleri ve kullandıkları teknolojileri ithal ederek, edindikleri teknolojileri üretim süreçlerine dâhil etmeleri teknoloji transferi sayesinde gerçekleşmektedir. Gelişmekte olan ülkeler ya da firmalar, gelişmiş ülkelerden edindikleri bu teknolojileri geliştirerek üretimlerindeki teknolojik boşluğu kapatır ve ekonomik gelişimlerine katkıda bulunurlar. Bu çalışmada 1984-2018 döneminde Türkiye ekonomisinde teknoloji transferi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki Zaman Serisi Analizi teknikleriyle incelenmiştir. Analizde bağımlı değişken olarak gayri safi yurt içi hâsıla (GSYİH) verisi kullanılırken, doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve toplam patent başvuru sayısı verileri bağımsız değişkenler olarak modele eklenmiştir. Değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisini araştırmak için Johansen Eşbütünleşme testi kullanılmıştır. Kısa ve uzun dönem ilişki Vektör Hata Düzeltme Modeli (VEC) yardımıyla araştırılmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisini belirlemek için Granger Nedensellik Testi uygulanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular sonucunda, teknoloji transferi ile ekonomik büyüme arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.