TİRE VE ÖDEMİŞ İLÇELERİNDE DOMATES, BİRİNCİ VE İKİNCİ ÜRÜN PATATES ALANLARINDA DOMATES GÜVESİ [TUTA ABSOLUTA (MEYRICK) (LEPIDOPTERA: GELECHIIDAE)]’ NİN POPÜLASYON DEĞİŞİMİ, ZARARI VE DOĞAL DÜŞMANLARININ BELİRLENMESİ

Abstract

TİRE VE ÖDEMİŞ İLÇELERİNDE DOMATES, BİRİNCİ VE İKİNCİ ÜRÜN PATATES ALANLARINDA DOMATES GÜVESİ [TUTA ABSOLUTA (MEYRICK) (LEPIDOPTERA: GELECHIIDAE)]’ NİN POPÜLASYON DEĞİŞİMİ, ZARARI VE DOĞAL DÜŞMANLARININ BELİRLENMESİ Çaylak B. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2021. Amaç: Bu çalışma 2019-2020 yıllarında Tire ve Ödemiş (İzmir) ilçelerinde birinci ve ikinci ürün patates ile domates alanlarında Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’ nın popülasyon değişimi, zararı ve doğal düşmanlarının saptanması amacıyla yürütülmüştür. Materyal ve Yöntem: Örneklemeler haftalık olarak gerçekleştirilmiştir. T. absoluta’ nın popülasyon değişimleri feromon tuzaklarla izlenmiştir. Bitkilerin bulaşıklık oranı ve zarar şiddeti her bir örnekleme alanında 100 bitki gözle inceleme yapılarak belirlenmiştir. Meyvelerdeki bulaşıklık oranları, hasat sırasında her bir çalışma alanında 500 (5 x 100) meyve kontrol edilerek belirlenmiştir. Doğal düşmanlar atrap ve kültüre alma yöntemiyle elde edilmiştir. Bulgular: Feromon tuzaklarında tüm yıl boyunca ergin Tuta absoluta bireyleri saptanmış ve vejetasyon başlangıcından itibaren zararlı popülasyonu artış göstermiştir. Bulaşıklık oranı en yüksek domates ve ikinci ürün patateslerde %100’ e kadar çıkmıştır. En yüksek zarar domateslerde 4,50 galeri/bileşik yaprak olarak belirlenmiştir. Domateste meyvelerde %19,4- 24,4 oranında bulaşıklık belirlenmiştir. Birçok predatör ve parazitoit doğal düşman saptanmıştır. Sonuç: Çalışmalarda yıl boyunca ergin T. absoluta saptanmış ve domateste önemli zararlar oluşturmuştur. Zararlıyla mücadelede mevcut doğal düşmanların göz önünde tutulması ve etkinliklerinin artırılmasının önemli olduğu kanısı oluşmuştur.