Farklı koza dizilişlerine sahip pamuk (Gossypium hirsutum L.) genotiplerinde bitki yoğunluklarının verim, verim unsurları ve lif özellikleri üzerine etkisi

Abstract

Pamuk tarımında bitki gelişimi, çiçeklenme, tarak ve koza oluşumu bitki sıklığından önemli derecede etkilenmektedir. Bu çalışma, açık (Karayel) ve kloster (Lodos) koza dizilişine sahip iki farklı pamuk genotipinin beş farklı bitki yoğunluğunda (7.000 bitki/da, 14.000 bitki/da, 21.000 bitki/da, 28.000 bitki/da ve 35.000 bitki/da) bölünmüş parseller deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak Özaltın Tarım İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş. Ar-Ge arazisinde, 2019 üretim sezonunda yürütülmüştür. Çalışmanın amacı; farklı bitki yoğunluklarının farklı bitki biomasına sahip pamuk çeşitlerinin verim, verim komponentleri ve lif kalite özellikleri üzerine etkilerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Bitki yoğunluğunun artması (28.000 ve 35.000 bitki/da) ile bitki boyu, meyve dalı sayısı, odun dalı sayısı, tek koza ağırlığı, koza sayısı değerlerinde azalma; aksine ilk meyve dalının bulunduğu boğum sayısı, birinci el hasat oranı, ilk koza açma gün sayısı, lif inceliği değerlerinin arttığı tespit edilmiştir. Bitki yoğunluğunun, lif inceliği dışındaki diğer lif kalite özellikleri ve çırçır randımanı üzerine ise önemli bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Açık ve kloster yapıya sahip pamuk çeşitlerinin farklı bitki yoğunluklarında kütlü verimi bakımından farklı tepkiler göstermiştir. Her iki çeşidin bitki sıklığı ortalamasına göre, en yüksek kütlü pamuk verimi (649.4 kg/da) ve lif verimi (275.8 kg/da), 14.000 bitki/da bitki yoğunluğundan elde edilmiştir. Kütlü pamuk verimi bakımından genotip x bitki yoğunluğu interaksiyonu değerlendirildiğinde, açık koza dizilişine sahip genotipilerde bitki yoğunluğu 21.000 bitki/da bitki yoğunluğundan fazla olmaması; kloster koza dizilişine sahip pamuk genotipilerinde bitki yoğunluğu 14.000 bitki/da'dan az yoğunlukta olmaması gerektiği saptanmıştır.