ÇEŞME KAVUNU YETİŞTİRİCİLİĞİNDE FUSARİUM SOLGUNLUĞU İLE MÜCADELEDE AŞILI FİDE KULLANIM OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI

Abstract

ÇEŞME KAVUNU YETİŞTİRİCİLİĞİNDE FUSARİUM SOLGUNLUĞU İLE MÜCADELEDE AŞILI FİDE KULLANIM OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI Ayşe EKEN Yüksek Lisans Tezi, Bitki Koruma Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Ömer ERİNCİK 2021, 47 sayfa Çeşme Kavunu ülkemizde Urla Yarımadası’nda yetiştiriciliği yapılan yerel kavun çeşitlerinden biridir. Bu kavun çeşidinin yetiştiriciliğinde Fusarium oxysporum f.sp. melonis’in (Fom) yol açtığı Fusarium solgunluğu hastalığı nedeniyle önemli ürün kayıpları ortaya çıkmaktadır. Çeşme Kavunu Fom’un bütün ırklarına karşı yüksek hassasiyet göstermektedir. Fusarium Solgunluğunun mücadelesinde Fom’a dayanıklı anaçlar üzerine aşılı fide kullanımı son yıllarda oldukça başarılı sonuçlar vermektedir. Bu çalışma Fom’un ırklarına dayanıklı olan bazı kavun çeşitlerinin ve kavuna yakın diğer kabakgil türlerinin anaç olarak kullanılmasıyla Fusarium Solgunluğuna dayanıklı ya da tolerant Çeşme Kavunu bitkilerinin yetiştirilme olanaklarının araştırılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla bu çalışmada Fom’a karşı dayanıklı olduğu düşünülen ‘Sphinx RZ ’, ‘Albatros’, ‘Isabelle’, ‘Kırkağaç 637’ kavun çeşitleri ile ‘Acar’, ‘TZ-148’ adlı Cucurbita maxima X Cucurbita moschata kabak hibriti anaç olarak kullanılmıştır. ‘Çeşme 10’ çeşidi eğimli kesik yöntemi ile anaçlara aşılanmış ve uyumlu reaksiyonlarda elde edilen bitkiler Fom’un dört farklı ırkına karşı (ırk0, ırk 1, ırk2 ve ırk 1-2) test edilmiştir. Kabak anaçlardan ‘TZ-148’ ve ‘Acar’ ile aşılanan bitkiler Fom’un dört ırkına tamamıyla dayanıklı bulunmuştur. Ticari kavun anaçlar olan ‘Sphinx RZ ’, ‘Albatros’ ile aşılanan bitkilerde Fom’un ırklarına bağlı olarak hastalık meydana gelse de hastalık oranı aşısız ‘Çeşme 10’ bitkilerine göre önemli seviyede daha az bulunmuştur. Ticari anaç olmayıp dayanıklı oldukları için test edilen ‘Isabelle’ ve ‘Kırkağaç 637’ kavun çeşitlerinde hem aşı uyumu hem hastalık kontrolü istenilen seviyede olmamıştır. Sonuç olarak Çeşme kavunun yetiştiriciliğinde Fusarium solgunluk hastalığının mücadelesinde aşılı fide kullanımının alternatif yöntem olarak geliştirilme potansiyeli vardır.