AZOTLU GÜBRELEMENİN FARKLI KURAKLIK KOŞULLARINDA YETİŞTİRİLEN ZEYTİN BİTKİSİNDE FİZYOLOJİK VE BİYOKİMYASAL ÖZELLİKLERE OLAN ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Abstract

AZOTLU GÜBRELEMENİN FARKLI KURAKLIK KOŞULLARINDA YETİŞTİRİLEN ZEYTİN BİTKİSİNDE FİZYOLOJİK VE BİYOKİMYASAL ÖZELLİKLERE OLAN ETKİLERİNİN İNCELENMESİ Seçil KÜÇÜK KAYA Doktora Tezi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Tez Danışmanı: Prof. Dr. Mehmet Ali DEMİRAL 2021, 114 sayfa Bu çalışmanın amacı, kuraklık stresine maruz bırakılmış 2 farklı zeytin çeşidinde azotlu gübrelemenin bazı fizyolojik ve biyokimyasal parametreler üzerine olan etkilerinin incelenmesidir. Deneme sera koşullarında “delice” anacı üzerine aşılı 2 yaşındaki Memecik ve Gemlik fidanları kullanılarak, 3 farklı düzeyde kısıtlı su uygulaması (tarla kapasitesinin %100’’ü, %50’si ve %25’i) ile 3 farklı azotlu gübre dozu (45 mg L-1 , 90 mg L-1 , 180 mg L-1 ) altında tesadüf parselleri deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Deneme sonrasında bitkilerde çeşitli fizyolojik parametreler olan kuru madde verimi, yaprak oransal su içeriği ve sukkulens indeks değerleri belirlenmiştir. Deneme bitkilerinin fotosentetik aktivitelerindeki değişimleri izlemek için yaprak gaz değişim parametreleri, klorofil, karotenoid ve prolin içerikleri belirlenmiştir. Ayrıca yaprak örneklerinde bitki besin elementi analizleri yapılmıştır. Kısıtlı su uygulamalarıyla deneme bitkilerinin yaprak oransal su içeriği, stoma iletkenliği, transpirasyon oranı, klorofil ve karotenoid miktarları azalmış, kuru madde içeriği artmıştır. Bu durum yaprakların bitki besin element konsantrasyonlarını da etkilemiştir. Deneme bitkilerine uygulanan artan miktarlardaki azotlu gübre dozları hem fotosentetik aktiviteyi arttıran klorofil karotenoid düzeyini hem de oksidatif stresi azaltan prolin miktarını arttırmıştır. Sonuç olarak, stres altındaki bitkilere uygulanan azot deneme bitkilerinin kuraklık stresinin etkilerini aşmak üzere kullandığı mekanizmaları farklılaştırmıştır. Bu açıdan çeşitler arasında olasılıkla bazı farklılıklar bulunmaktadır.