DEMONSTRASYON YÖNTEMİYLE VERİLEN HASTA EĞİTİMİNİN ÖLÇÜLÜ DOZ İNHALER KULLANIM BAŞARISINA ETKİSİ

Abstract

Amaç: Bu araştırma, ilk kez ölçülü doz inhaler kullanacak hastalarda demonstrasyon yöntemiyle verilen eğitimin etkinliğini değerlendirilmek amacıyla, ön-son test düzeninde yarı deneysel tipte yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evreni Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Polikliniğine 03 Şubat- 30 Temmuz 2020 tarihleri arasında ilk kez ölçülü doz inhaler kullanacak hastalar, örneklem ise; ölçülü doz inhaler kullanma başarı durumu baz alınarak yapılan G-Power analizinde 0,05 hata düzeyi ve %99 güç ile 56 hasta oluşturmuştur. Hastalar www.randomizer.org web sitesinden basit randomizasyon yöntemiyle kontrol/ eğitim grubu olarak belirlenip “Ölçülü Doz İnhaler Beceri Değerlendirme Formu” ile değerlendirilerek eğitim grubu hastalara demonstasyon yöntemi ile ilacı nasıl kullanacağı öğretilip kontrol grubuna müdahale edilmemiş ve 4 hafta sonra hastaneye gelmeleri istenip tekrar beceri değerlendirmeleri yapılmıştır. Araştırmacılar tarafından oluşturulan “Hasta Tanıtım Formu” ve Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği tarafından hazırlanan “Ölçülü Doz İnhaler Beceri Değerlendirme Formu” kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. İstatistiksel değerlendirme; SPSS 22.00 programında Kolmogorov Smirnov, t testi, Mann Whitney U, Wilcoxon, Anova, Pearson ve Post Hoc Bonferroni testleri ile, p<0.05 anlamlı kabul edilerek yapılmıştır. Bulgular: Eğitim ve kontrol grubu hastaların 4. hafta beceri toplam puan ortalamaları arasında ve yaş grupları ile 4. hafta beceri toplam puan ortalamaları arasında anlamlı fdiğerleri olduğu (p<0,05), eğitim grubu hastaların 4. hafta puan ortalamalarının kontrol grubuna göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Eğitim ve kontrol grubu hastaların en çok; “derin bir şekilde nefesinizi alın ve dışarı doğru verin” ve “Madeni tüpü aşağıya bastırın ve aynı anda yavaşça nefes almaya başlayın” basamağında hata yaptıkları ancak eğitim grubunun 4.haftada hatalarının azaldığı belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışmada ilk kez ölçülü doz inhaler kullanacak hastalara demonstrasyon yöntemiyle verilen eğitimin inhaler ilacı doğru ve etkin kullanma becerisini arttırmada etkili sonucuna ulaşılmıştır. Eğitimin ilk kez ilaç kullanacak hastalara konu ile ilgili uzmanlaşmış bir hemşire tarafından verilmesi, düzenli aralıklarla hastaların ilaç kullanımını değerlendirmesi ve eğitimin özellikle işitsel kaynaklarla birlikte görsel kaynakları kullanarak yapılması ve anlatılması önerilir.